Pieniędzy będzie mniej, a cięć w wydatkach więcej. Ostateczne liczby nie są jeszcze znane, ale wiadomo, że uszczuplony budżet unijny po Brexicie wpłynie na realizację zadań w wielu regionach Europy, w tym w Polsce. – Przy zmianach priorytetów chcielibyśmy, żeby jednak dostrzeżono rolę polityki spójności, dzięki której finansujemy wiele inwestycji – zauważa marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk. Przypomina, że polityka spójności rozwiązuje cały szereg problemów.

Dzięki pieniądzom z funduszu spójności udało się na Pomorzu zrealizować projekty dotyczące między innymi: budowy szybkich tras komunikacyjnych, Pomorskiej Kolei Metropolitalnej czy przebudowy sieci szkół zawodowych w regionie. To również wsparcie dla szeroko pojętego problemu bezrobocia.

ROZWÓJ ZAMIAST ŁATANIA PROBLEMÓW

– Chodzi o to, by polityka spójności w nowym okresie finansowania (2021-2027) służyła rozwojowi a nie tylko łataniu problemów, z którymi boryka się Unia Europejska – mówi marszałek. – Dlatego przedstawiciele Polski w Komitecie Regionów – marszałkowie, burmistrzowie, radni – zajmują jednoznaczne stanowisko. Chcemy, by polityka spójności była wzmacniana. Aby w polityce rolnej, która tak bardzo przysłużyła się Polsce, chodzi między innymi o przeorientowanie rolnictwa i inwestycje w rozwój obszarów wiejskich, instrumenty wsparcia były nadal realizowane – dodaje.

SILNY MANDAT NEGOCJACYJNY

– Jeśli słyszymy dzisiaj o konieczności znaczących cięć w polityce spójności – plany mówią o 10 proc. – to jest to już wiele miliardów złotych. Jeśli mówimy o cięciach na poziomie co najmniej 20 proc. we wspólnej polityce rolnej, to oczywiście mamy obawy. Powinniśmy wspólnie z polskim rządem starać się o silny mandat negocjacyjny, żebyśmy na tym, jako Polska i Pomorze, nie stracili – podkreśla marszałek Struk.

ROSNĄCY MUR PROBLEMÓW

Tymczasem Unia Europejska stoi przed rosnącym murem problemów, jak migracja, walka z terroryzmem czy starzenie się społeczeństw. To właśnie na rozwiązanie tych palących spraw będą kierowane środki z nowego rozdania. Dodatkowo narasta problem bezrobocia na południu Europy. Dlatego takie państwa, jak Grecja, Włochy czy Hiszpania również chcą być brane pod uwagę przy podziale środków z funduszu spójności. Polityka spójności obejmie też Bułgarię i Rumunię.

NOWE REGUŁY WYDATKOWANIA

Ważną kwestią i wyzwaniem, jakiemu będzie trzeba stawić czoła w nowym podziale środków z budżetu UE, są nowe reguły wydatkowania. W skrócie mówiąc – mniejsze wsparcie z unijnej kasy będzie oznaczało większy wkład własny. – Jeśli w wyniku porozumień przywódców krajów unijnych zmienią się takie reguły, jak wielkość dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej z 85 proc. do 75 proc, jasne jest, że każda gmina, wszyscy ci, którzy starają się o środki finansowe, będą musieli znaleźć 25 proc. środków własnych – mówi marszałek.

KRÓTSZY CZAS

Ma się także skrócić czas na wydatkowanie środków z budżetu UE. To również budzi wiele wątpliwości. – Wiemy z praktyki, że wiele projektów, zwłaszcza infrastrukturalnych, horyzontalnych, systemowych, wymaga więcej czasu na przygotowanie. Na przykład modernizacja szkolnictwa zawodowego w naszym województwie to okres kilkuletni. Skrócenie tego czasu na wydatkowanie środków finansowych – wprowadzenie byłoby niezwykle niekorzystne. Dlatego opinia Komitetu Regionów, dla dokumentów przygotowanych przez Komisję Europejską, jest negatywna – zaznacza Mieczysław Struk.

POLSKA OTRZYMA NAJWIĘCEJ

Budżet na politykę spójności dla całej UE w rozdaniu 2021-2027 ma wynieść 373 mld euro. Polska ma otrzymać najwięcej, bo ok. 65 mld euro, choć to i tak prawie 20 mld euro mniej, niż wynosi obecny budżet. Drugie pod tym względem Włochy mają otrzymać prawie 39 mld euro, a trzecia Hiszpania 34 mld euro.

Polityka spójności zakłada wzmocnienie gospodarcze i społeczne krajów UE poprzez zmniejszenie różnic w poziomach rozwoju różnych regionów – w tym obszarów wiejskich. Celem jest wzrost gospodarczy i zwiększenie konkurencyjności, by osiągnąć harmonijny i trwały rozwój Wspólnoty Europejskiej.

Polityce spójności (cohesion policy) poświęcony był Europejski Tydzień Regionów i Miast (European Week of Regions and Cities) w Brukseli zorganizowany w dniach 08-11 października 2018 roku.

Aleksandra Nietopiel/pOr