4 grudnia przypada tradycyjna Barbórka – górnicze święto, obchodzone od XIX wieku w dzień Świętej Barbary, patronki dobrej śmierci i trudnej pracy. Jest to uroczysty dzień nie tylko dla pracowników górnictwa, ale także geologów oraz osób zatrudnionych w gazownictwie i kamieniarstwie.

Obchody Barbórki, dawniej huczne, dziś mają skromniejszy charakter. Rozpoczyna je poranna msza święta, po której następuje przemarsz orkiestr górniczych. Organizowane są akademie, spotkania, koncerty i zabawy.

Tego dnia górnicy występują w charakterystycznych strojach galowych z czarnym czako z pióropuszem. Zasłużeni otrzymują nagrody i odznaczenia. W dniach poprzedzających święto organizowane są tak zwane karczmy piwne, czyli spotkania gwareckie. Karczmy piwne są zwyczajem stosunkowo młodym, pochodzą bowiem z lat 80. ubiegłego wieku, podobnie, jak ich odpowiednik – „babski comber”, który sięga lat 90.

PIĘKNA I INTELIGENTNA

Patronka górników – Święta Barbara z Nikomedii – żyła na przełomie III i IV wieku. Była nie tylko wykształcona i inteligentna, lecz także odznaczała się wieloma zdolnościami i niezwykłą urodą. Po przyjęciu chrztu została wydana Rzymianom przez ojca, który był poganinem. Ponieważ nie chciała wyrzec się wiary, zginęła jako męczennica z rąk własnego ojca, w 306 roku. Jest patronką osób pracujących pod ziemią oraz narażonych na nagłą śmierć, w tym górników, hutników, marynarzy, rybaków, żołnierzy, a nawet więźniów.

Kult św. Barbary w Polsce sięga średniowiecza, a pierwszy kościół ku jej czci wybudowano w 1262 roku w Bożygniewie koło Środy Śląskiej. Barbara jest darzona wielką czcią także w Czechach, Saksonii, Lotaryngii, południowym Tyrolu i Zagłębiu Ruhry. Z osobą świętej związane jest wiele polskich przysłów, jak: „Barbara święta o górnikach pamięta”, „Barbara po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie”, „Kiedy na świętą Barbarę błoto, będzie zima jak złoto”.

IAR/mk