31 sierpnia 1980 r. w Gdańsku podpisano porozumienia pomiędzy komitetem strajkowym a komisją rządową. W ten sposób zakończył się trwający ponad dwa tygodnie strajk okupacyjny w Stoczni Gdańskiej. Podpisane porozumienie otworzyło drogę do powstania „Solidarności” i dalszych przemian ustrojowych w Polsce.

Do pierwszych strajków latem 1980 roku doszło z powodu podwyżek cen mięsa i wędlin, wprowadzonych przez rząd. Protesty zostały jednak wygaszone poprzez obietnice podwyżek płac oraz poprawy warunków socjalnych.

STRAJKI NA WYBRZEŻU

14 sierpnia 1980 roku rozpoczęły się strajki na Wybrzeżu. Pracownicy Stoczni Gdańskiej zażądali przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz, zwolnionej działaczki związkowej. Cel ten udało się osiągnąć po dwóch dniach, jednak Anna Walentynowicz i Alina Pienkowska wezwały do kontynuacji strajku.

W nocy z 16 na 17 sierpnia powołany został Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który wysunął słynną listę 21 postulatów. Następnie strajk rozszerzył się na inne stocznie, komunikację miejską oraz porty. Masowe protesty objęły około 700 zakładów, a wzięło w nich udział około 750 tysięcy osób.

POROZUMIENIE GDAŃSKIE

Pierwsze porozumienie między strajkującymi a rządzącymi zostało podpisano 30 sierpnia w Szczecinie. Za symboliczną datę podpisania porozumień sierpniowych uznaje się jednak 31 sierpnia, kiedy to podpisano umowę w Gdańsku. Władze podpisały jeszcze dwa porozumienia ze strajkującymi – 3 września w Jastrzębiu-Zdroju i 11 września w Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej.

31 sierpnia w sali BHP Stoczni Gdańskiej Lech Wałęsa i Mieczysław Jagielski podpisali porozumienie gdańskie. Rząd zaakceptował postulaty stoczniowców i zgodził się między innymi na utworzenie niezależnych związków zawodowych, buodwę pomnika ofiar Grudnia ’70, ograniczenie cenzury oraz prawo do strajku. Był to pierwszy przypadek w dziejach bloku państw komunistycznych, gdy rządzący podjęli otwarty dialog ze społeczeństwem. Tym samym otworzyła się droga do przemian ustrojowych oraz do powstania „Solidarności”.

ua/raf