Kardynałowie 16 października 1978 r. wybrali na papieża metropolitę Krakowa 58-letniego kard. Karola Wojtyłę. Przyjął on imię Jan Paweł II. Był pierwszym od 1522 r. papieżem nie z Włoch. W czasie 27 lat posługi odbył 104 pielgrzymki międzynarodowe. Polskę odwiedził dziewięć razy. Papież Jan Paweł I zmarł 28 września 1978 r. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 4 października 1978 r. na placu Świętego Piotra.
Konklawe, czyli wybór następcy, rozpoczęło się 14 października 1978 r. Uczestniczyło w nim 111 kardynałów. Z tego 56 było Europejczykami, a 26 Włochami. Zgodnie obowiązującym prawem obrady i głosowania odbywały się w Kaplicy Sykstyńskiej.
Przed wyjazdem na pogrzeb Jana Pawła I i na konklawe kard. Karol Wojtyła noc spędził w domu gościnnym sióstr urszulanek na warszawskim Powiślu. 14 października 1978 r. rano odprawił mszę św. w Papieskim Kolegium Polskim przy Piazza Remuria.
W czasie konklawe w wyniku ósmego głosowania 16 października kardynałowie wybrali na papieża metropolitę Krakowa 58-letniego kard. Karola Wojtyłę. Oznaczało to, że pierwszy raz od 1522 r. papieżem został duchowny, który nie był Włochem. Na kard. Wojtyłę zagłosowało wówczas 99 kardynałów ze 111 uczestniczących w konklawe.
O wyniku wyborów poinformował świat zewnętrzny biały dym unoszący się nad Kaplicą Sykstyńską. Dym powstaje ze spalenia kartek do głosowania, do których dodaje się mniej lub więcej słomy i ewentualnie innych substancji (dla uzyskania odpowiedniego koloru dymu).
IMIĘ JAN PAWEŁ II
Kard. Wojtyła przyjął imię Jan Paweł II. Tradycja, w której nowo wybrany papież przybiera nowe imię wywodzi się z Biblii. Powołując Szymona (w języku hebr. Szymon pochodzi od im. Symeon – „Jahwe wysłuchał”) na apostoła, Jezus zmienił jego imię na Kefas (po aramejsku, w tłum. na grekę „Piotr”, czyli „kamień”. Była to zapowiedź tego, czym Piotr stanie się dla Kościoła.
Pełny tytuł Jana Pawła II brzmiał: „Jego Świątobliwość Ojciec Święty Jan Paweł II, Biskup Rzymski, Namiestnik Pana Naszego Jezusa Chrystusa, Następca Księcia Apostołów, Najwyższy Kapłan Kościoła Katolickiego, Patriarcha Zachodu, Prymas Italii, Arcybiskup i Metropolita Rzymskiej Prowincji Kościelnej, Suwerenny Władca Państwa Watykańskiego”.
Został on 264. zwierzchnikiem Kościoła katolickiego i pierwszym od 1903 r. papieżem, który nigdy nie był urzędnikiem kurii rzymskiej.
POCZĄTKI PONTYFIKATU
W pierwszym wystąpieniu powiedział, że kardynałowie „powołali go z dalekiego kraju, z dalekiego, lecz zawsze tak bliskiego przez łączność w wierze i tradycji chrześcijańskiej. Lękałem się przyjęcia tego wyboru, jednak czynię to w duchu posłuszeństwa naszemu Panu Jezusowi Chrystusowi oraz w całkowitym zawierzeniu Jego Matce, Najświętszej Maryi Pannie”.
Uroczysta msza inaugurująca pontyfikat odbyła się 22 października na placu św. Piotra w Rzymie. W homilii nowy papież powiedział: „Nie lękajcie się! Otwórzcie, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi”. Przesłanie to uważane jest za jeden ze społecznych i teologicznych fundamentów jego pontyfikatu.
PIELGRZYMKI
Pierwszą pielgrzymką papieża była wizyta 29 października w sanktuarium Matki Bożej Łaskawej na Mentorelli.
Podczas 27 lat posługi odbył 104 pielgrzymki międzynarodowe, odwiedzając 129 krajów na wszystkich kontynentach. Ponadto odbył ponad 140 podróży apostolskich po Włoszech.
Pierwszą podróż odbył do Republiki Dominikańskiej, Meksyku i na Wyspy Bahama – w styczniu 1979 r.
Polska jest krajem, który papież odwiedzał najczęściej – dziewięć razy. Siedem razy odwiedził USA i Francję, Meksyk i Hiszpanię – po pięć razy. W czasie podróży zagranicznych Jan Paweł II wygłosił ponad 2400 przemówień.
Najdalszą była 32. podróż zagraniczna – na Daleki Wschód i do Oceanii (18 listopada – 1 grudnia 1986 r.), papież przebył 48 974 km. Podróż na Daleki Wschód i do Oceanii była też najdłuższa, trwała – 13 dni. Na drugim miejscu pod tym względem była pielgrzymka do Ameryki Południowej (31 marca – 13 kwietnia 1987 r.). Na trzecim – siódma podróż do Polski – 12 dni.
Podczas swego pontyfikatu papież Jan Paweł II ogłosił 14 encyklik, 14 adhortacji, 11 konstytucji apostolskich i 43 listy apostolskie.
Zwołał 9 konsystorzy, mianował 232 kardynałów (łącznie z ogłoszonymi 28 września 2003 r.), w tym 10 Polaków.
Kanonizował 478 świętych (w tym 9 Polaków i dwóch świętych związanych z Polską) i beatyfikował 1318 błogosławionych (w tym 154 Polaków).
