Na głównej scenie Teatru Wybrzeże w Gdańsku odbyła się doroczna uroczystość z okazji Międzynarodowego Dna Teatru. Nagrody artystom wręczyli Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego, i Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. Aż trzykrotnie doceniono twórców spektaklu „Iwona, księżniczka Burgunda” w reżyserii Adama Orzechowskiego.

W gali udział wzięli m.in. radni sejmiku województwa, radni Gdańska, aktorzy i pracownicy pomorskich teatrów oraz członkowie Związku Artystów Scen Polskich. Nagrody Teatralne Miasta Gdańska za 2024 rok wręczała prezydent Aleksandra Dulkiewicz.

– Jeden z największych reformatorów teatru XX wieku, Jerzy Grotowski, definiował teatr jako „to, co wydarza się między aktorem i widzem”. Jestem szczęśliwa, że mogę dziś w imieniu gdańszczanek i gdańszczan podziękować ludziom teatru pracującym na scenie, za to, co się między nami wydarza. A także uszanować wszystkie osoby wspierające w teatrach działalność artystyczną, że nam to ułatwiacie – mówiła prezydent Aleksandra Dulkiewicz.

– Chciałbym gorąco podziękować za nieustający kontakt z widzami – aktorom, reżyserom i wszystkim pracownikom, których nie widać, a którzy są nieodłączną częścią wszystkich spektakli. Pobudzacie nas do refleksji i dzięki wam możemy się cieszyć i wzruszać. Dziękuję pracownikom wszystkich teatrów, instytucjonalnych, pozainstytucjonalnych i amatorskich – mówił marszałek Mieczysław Struk przed wręczeniem Nagród Teatralnych Marszałka Województwa Pomorskiego.

NAGRODA TEATRALNA MIASTA GDAŃSKA

Nagroda Teatralna Miasta Gdańska przyznawana jest od 2008 roku. Otrzymują ją autorzy najciekawszych teatralnych kreacji artystycznych stworzonych w roku poprzedzającym przyznanie nagrody. Przyznawane są trzy równorzędne nagrody indywidualne.

Laureatów wybiera kapituła składająca się z przedstawicieli środowiska teatralnego oraz mediów. Nagroda Teatralna Miasta Gdańska ma wymiar finansowy, w tym roku jest to 15 tys. złotych brutto dla każdego z laureatów. Autorem statuetek, które otrzymali nagrodzeni artyści, jest Patryk Hardziej. Łącznie z dzisiejszymi nagrodzonymi uhonorowano już ponad 50 twórców teatralnych.

Nagrodę Teatralną Miasta Gdańska za 2024 rok otrzymali:

• Mirosław Baka – za rolę męską w spektaklu „Ciemności kryją ziemię” w reż. Tomasza Fryzła w Teatrze Wybrzeże.
• Magdalena Gładysiewicz – za koncepcję, pomysł i scenografię spektaklu „28 dni z życia dziewczyny” w reż. Ady Tabisz w Miejskim Teatrze Miniatura.
• Marcin Nenko – za muzykę do spektaklu „Iwona, księżniczka Burgunda” w reż. Adama Orzechowskiego w Teatrze Wybrzeże.

Nagrodą Specjalną uhonorowano Teatr Wybrzeże za spektakl „Ciemności kryją ziemię”, w reż. Tomasza Fryzła. Zwycięzcy otrzymali obraz, którego autorem jest Mariusz Waras.

Nagrodę odbiera Magdalena Gładysiewicz (fot. Grzegorz Mehring/gdansk.pl)

NAGRODY TEATRALNE MARSZAŁKA WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO

Od 1999 roku marszałek województwa pomorskiego z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru (który przypada 27 marca) honoruje najwybitniejsze artystyczne osiągnięcia minionego roku w dziedzinie teatru. Doceniani są m.in. reżyserzy i aktorzy. Wyróżnienie jest przyznawane również za najlepszy scenariusz, muzykę, scenografię i debiut roku. Nagroda docenia wydarzenia oraz zjawiska artystyczne i kulturalne. Kapituła składa się z przedstawicieli środowiska teatralnego, pomorskich mediów oraz Uniwersytetu Gdańskiego, wybiera również najlepsze przedstawienie roku.

Przyznawane są trzy nagrody indywidualne dla wyróżniających się artystów (o wartości 15 tys. zł), Nagroda dla młodego artysty, dedykowana pamięci prof. Jana Ciechowicza (o wartości 10 tys. zł) oraz nagroda honorowa za Przedstawienie roku (dzieło sztuki).

NAGRODA IM. PROF. JANA CIECHOWICZA

Nagroda Teatralna Marszałka Województwa Pomorskiego im. prof. Jana Ciechowicza – teatrologa, literaturoznawcy, profesora nauk humanistycznych, miłośnika sztuki scenicznej to wyróżnienie dla młodych, świetnie zapowiadających się twórców teatralnych.

Do grona laureatów dołączyła Anna Grochowska – za pasję i niesłabnącą pracę nad doskonaleniem warsztatu scenicznego; za bardzo pracowity i udany artystycznie rok 2024, w tym za kreacje w przedstawieniach: „Jesteś szalona” w reżyserii Tomasza Mana, „Słudze dwóch panów” w reżyserii Pawła Aignera, „Mały Paryż” w reżyserii Dominika Nowaka oraz spektaklu „Trina. Niech nie gaśnie nigdy” w reżyserii Iwo Vedrala, wszystkie w Nowym Teatrze im. Witkacego w Słupsku.

Nagrody Teatralne Marszałka Województwa Pomorskiego za rok 2024 otrzymali:

• Katarzyna Kaźmierczak – za świetnie zbudowaną i poprowadzoną, subtelną, ale niezwykle czytelną kreację Królowej Małgorzaty w spektaklu „Iwona, księżniczka Burgunda” w reżyserii Adama Orzechowskiego w Teatrze Wybrzeże.
• Gabriela Legun – za sceniczną swobodę i lekkość, a przede wszystkim za najwyższej artystycznej próby wokalną wirtuozerię w partiach Micaëli w operze „Carmen” Georgesa Bizeta w reżyserii Pawła Szkotaka oraz Mimi w operze „La Bohème” Giacomo Pucciniego w reżyserii Romualda Wiczy-Pokojskiego w Operze Bałtyckiej.
• Adam Orzechowski – za reżyserię spektaklu „Iwona, księżniczka Burgunda” Witolda Gombrowicza w Teatrze Wybrzeże; za stworzenie niezwykle aktualnego w swej wymowie, prawdziwie energicznego, angażującego i dojrzałego widowiska scenicznego.

Podczas gali zaznaczono także, że Adam Orzechowski, dyrektor Teatru Wybrzeże, został laureatem Nagrody Człowiek Teatru 2025.

SPEKTAKL ROKU 2024

Honorową Nagrodę Teatralną Marszałka Województwa Pomorskiego za Spektakl Roku otrzymało „Quo vadis” według powieści Henryka Sienkiewicza w reżyserii Wojciecha Kościelniaka w Teatrze Muzycznym im. Danuty Baduszkowej w Gdyni. Wielkie widowisko musicalowe na najwyższym poziomie, które w swojej niezwykłej formie scenicznej z powodzeniem koresponduje z dziełem Henryka Sienkiewicza dowodząc, że przesłanie pierwszego polskiego pisarza noblisty jest nadal niezwykle aktualne.

Nagrodą było dzieło sztuki autorstwa Marcina Zawickiego, uznanego pomorskiego twórcy, malarza i rysownika, twórcy instalacji i wykładowcy na gdańskiej ASP.

Nagrodę w imieniu Mirosława Baki odebrał Adam Orzechowski (fot. Grzegorz Mehring/gdansk.pl)

ORĘDZIE Z OKAZJI MIĘDZYNARODOWEGO DNIA TEATRU

Co roku Międzynarodowy Instytut Teatralny, z okazji teatralnego święta, zamawia u wybitnego przedstawiciela świata teatru okazjonalne orędzie. Teatry na wszystkich kontynentach udostępniają orędzie przygotowane przez wybitną osobowość świata sztuki. Pierwsze, w 1962 r., napisał francuski pisarz Jean Cocteau. W poprzednich latach autorami byli m.in. Judi Dench, John Malkovich, Krzysztof Warlikowski, Anna Augustynowicz, Anatolij Wasiljew i Carlos Celdrán.

Autorem tegorocznego orędzia jest Theodoros Terzopoulos, grecki reżyser i dramatopisarz, założyciel Teatru Attis, twórca unikalnej metody pracy z aktorem, który nieustannie bada granice ludzkiej ekspresji i emocji.

Czy teatr może usłyszeć sygnały SOS wysyłane przez dzisiejsze czasy, w świecie zubożałych obywateli, zamkniętych w celach wirtualnej rzeczywistości, zagubionych w dusznej prywatności? W świecie zrobotyzowanych istnień uwięzionych w totalitarnym systemie kontroli i represji obejmującym wszystkie aspekty życia? (…) Czy teatr może stać się aktywną częścią ekosystemu? Teatr zauważa od wielu lat wpływ człowieka na planetę, ale nie radzi sobie z tym problemem. (…) Czy teatr może stać się laboratorium współistnienia różnic za cenę lekceważenia otwartej rany? Krwawiąca rana wzywa nas do rekonstrukcji mitu. Jak to określił Heiner Müller: „Mit jest agregatem, maszyną, do której można podłączać wciąż nowe i nowe maszyny. Dostarcza on energię, dopóki narastające przyspieszenie nie wysadzi w powietrze kręgu kultury”; i dodałbym – kręgu barbarzyństwa. Czy reflektory teatralne mogą rzucić światło na społeczną traumę, zamiast zwodniczo oświetlać same siebie? To pytania, na które nie ma ostatecznych odpowiedzi, ponieważ teatr od wieków istnieje i trwa dzięki pytaniom bez odpowiedzi. Pytania te prowokuje Dionizos przechodząc przez miejsce swoich narodzin, mijając scenę starożytnego teatru, kontynuując w milczeniu swoją uchodźczą podróż poprzez krajobrazy wojny, dzisiaj, w Międzynarodowym Dniu Teatru. Spójrzmy w oczy Dionizosa, ekstatycznego boga teatru i mitu, boga, który łączy przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, dziecka narodzonego dwukrotnie, z Semele i z Zeusa, wyraziciela płynnych tożsamości, kobiecej i męskiej, gwałtownej i łagodnej, boskiej i zwierzęcej, pomiędzy szaleństwem a rozsądkiem, porządkiem i chaosem – akrobaty na granicy życia i śmierci. (…) Potrzebujemy nowych sposobów narracji, by pielęgnować pamięć i kształtować nową etyczną i polityczną odpowiedzialność, która pomoże nam uwolnić się z rozmaitych form dyktatury współczesnego średniowiecza – napisał Theodoros Terzopoulos.

Również Polski Ośrodek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego tradycyjnie wybiera i zaprasza wybitnego reprezentanta polskiego teatru do napisania polskiego orędzia. W tym roku zaszczyt ten przypadł Irenie Jun, wybitnej aktorce i reżyserce.

Teatr idzie z nami. Wierzymy, że jesteśmy w nim widziani, słuchani i rozumiani. Przechodzimy przez sceny stare i nowe. Może trzeba by powiedzieć „młode”, bo to młodość najgoręcej marzy w teatrze i o teatrze. Teatr idzie z nami. Nie jesteśmy sami, są z nami wybitni twórcy teatru amatorskiego, a także Ci, dla których teatr jest miejscem poszukiwań nowej formy wypowiedzi artystycznej. Jestem dumna z teatru w Polsce, w którym znaleźli miejsce artyści z Ukrainy i Białorusi. Mamy poczucie wspólnoty w dzisiejszym świecie, który sam z siebie staje się teatrem tragicznym. Teraz, kiedy waży się nasze bezpieczeństwo, musimy odważnie przeciwstawiać się agresji, brutalności i głupocie. Bądźmy solidarni ze wspólnotą artystów – obywateli świata. Teatr idzie z Tobą i ze mną przez czas. Idą z nami wielcy bohaterowie teatralni, dramatu polskiego i światowego. Idziemy w przyszłość. To brzmi dumnie, bo wiara w siłę teatru jest jak klejnot naszej kultury, wyobraźni, pracy, naszego rozumu i serca – napisała Irena Jun.

DZIEŃ ARTYSTY WETERANA

W trakcie gali tradycyjnie uczczono także Dzień Artysty Weterana, który przypadał na 20 marca. Małgorzata Talarczyk, przewodnicząca gdańskiego oddziału ZASP, wręczyła listy gratulacyjne skierowane do artystów seniorów: Wyróżnieni zostali: Róża Korzeniewska-Krukowska, Tomasz Jaworski, i Teresa Lipowska-Januszkiewicz.

Za muzyczną oprawę wydarzenia odpowiadały artystki z Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni. Galę prowadzili Agata Woźnicka i Grzegorz Otrębski.

oprac. puch