1 i 2 listopada to dni, w których wspominamy bliskich, którzy odeszli. W tym roku pożegnaliśmy wielu zasłużonych i cenionych artystów, związanych z Pomorzem. W Radiu Gdańsk wspominamy ich sylwetki.
Günter Grass (zm. 13 VI 2015)
Pisarz, grafik i rzeźbiarz. Laureat literackiej Nagrody Nobla. Dzieciństwo spędził w Wolnym Mieście Gdańsku, a dokładniej w dzielnicy Wrzeszcz. Światową sławę przyniosła mu tzw. trylogia gdańska, złożona z dzieł: „Blaszany bębenek”, „Kot i mysz” oraz „Psie lata”. Traktuje o rozwoju faszyzmu i epizodach wojennych, których akcja rozgrywa się w Gdańsku, mieście na pograniczu kulturowym, „małej ojczyźnie” Polaków i Niemców żyjących razem od setek lat.
Günter Grass był orędownikiem polsko-niemieckiego pojednania. W 1992 roku założył Fundację im. Daniela Chodowieckiego nazwaną od imienia polsko-niemieckiego grafika Daniela Chodowieckiego z siedzibą w Akademii Sztuk w Berlinie, której celem jest współpraca między artystami niemieckimi i polskimi.
Gdańsk uhonorował noblistę nie tylko obywatelstwem – przy ul. Szerokiej mieści się Gdańska Galeria Guntera Grassa, a przy Placu Wybickiego, nieopodal domu rodzinnego postawiono pomnik – Ławeczkę Grassa. Gunter Grass zmarł w wieku 88 lat.
Witosław Czerwonka (zm. 29 VII 2015)
Profesor gdańskiej ASP. W latach 1980-82 współtworzył z doc. Romanem Usarewiczem nowatorski program Pracowni Podstaw Projektowania, który rozwijał i prowadził z Wojciechem Zamiarą do roku 1993. Na bazie tych doświadczeń w końcu lat 80. powstała Pracownia Intermedialna „PI”, którą kierował do 2015 roku. W ASP pełnił funkcję Prorektora i Dziekana Wydziału Malarstwa i Grafiki.
Od 2000 r. artysta kierował Pracownią Przestrzeni Audio Video na Wydziale Rzeźby. W latach 70. uprawiał głównie malarstwo, grafikę i rysunek, w późniejszym okresie w zakres jego zainteresowań wchodził performance, wideofilmowanie, instalacje i wideorzeźby. Zmarł w wieku 66 lat.
Gdańsk 2007 rok. Witosław Czerwonka podczas rozpoczęcia roku akademickiego Akademii Sztuk Pięknych Fot. Agencja KFP/Michał RumasMarcin Wrona (zm. 18 IX 2015)
Pochodził z Tarnowa. Absolwent filmoznawstwa na UJ w Krakowie i reżyserii na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dokształcał się w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Andrzeja Wajdy i w Binger Film Institute w Amsterdamie. Był również wykładowcą na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego i członkiem Polskiej i Europejskiej Akademii Filmowej.
W 2007 roku za scenariusz filmu „Moja Krew” Marcin Wrona zdobył Grand Prix polskiej edycji konkursu scenariuszowego Hartley-Merrill. Jego krótkometrażowy „Telefono” został włączony do hiszpańskiego wydania kolekcji DVD Pedro Almodovara. Marcin Wrona odnosił też sukcesy na polskich festiwalach.
W 2010 roku za „Chrzest” otrzymał Srebrne Lwy 35. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Jego ostatnia produkcja „Demon” zakwalifikowała się do oficjalnej selekcji Konkursu Głównego tegorocznego festiwalu. Zmarł tragicznie w wieku 42 lat w Gdyni.
Gdynia. Marcin Wrona na 40. Festiwalu Filmowym dwa dni przed śmiercią Fot. Agencja KFP/Krzysztof MystkowskiJerzy Dąbkowski (zm. 27 IX 2015)
Po ukończeniu warszawskiej PWST został zaangażowany do Teatru Wybrzeże, gdzie zadebiutował w SKĄPCU Moliera w reżyserii Kazimierza Brauna (1963). Na gdańskiej scenie przez czterdzieści lat zagrał ponad sto ról w repertuarze współczesnym i klasycznym, współpracując ze wszystkimi najważniejszymi reżyserami realizującymi spektakle w TW.
Jerzy Dąbkowski zagrał swoją ostatnią rolę w „Sprawie Miasta Ellmit” według scenariusza i w reżyserii Ingmara Villqista (2003). Zmarł w wieku 75 lat.
Fot. Teatr WybrzeżeFranciszek Walicki (zm. 3 X 2015)
Założyciel pierwszych w Polsce zespołów rockowych, pierwszej polskiej dyskoteki i pierwszego polskiego pisma rockowego. Od 1945 roku związany z Gdynią. Oficer marynarki wojennej w stanie spoczynku, dziennikarz, publicysta, animator życia muzycznego uważany za „ojca chrzestnego polskiego rocka”.
W 2004 stworzył wystawę poświęconą początkom muzyki rockowej w Polsce, która składała się z jego pamiątek. W roku 2009, z okazji 50-rocznicy rock’n’rolla w Polsce, w „Krzywym Domku” w Sopocie otwarto „Aleję Franciszka Walickiego”.
Wśród wielu oznaczeń, nagród i wyróżnień przyznanych Franciszkowi Walickiemu jest m.in. Złoty Medal „Zasłużony Kulturze GLORIA ARTIS”. Zmarł w wieku 94 lat.
Sopot. Franciszek Walicki oprowadzający po wystawie poświęconej historii polskiego rocka 18.07.2007 Fot. Agencja KFP/Maciej KosycarzAndrzej Redosz (zm. 10 X 2015)
Aktor Teatru Miejskiego w Gdyni. Wykreował wiele niezwykłych postaci, m.in.: Policjanta w „Żółtej łodzi podwodnej” Pawła Huellego, Tichona w „Biesach” Dostojewskiego, Suflera w „Awanturach weneckich” Goldoniego, Nadkomisarza w „Kolibra locie ostatnim” Pawła Huellego, Autora w „Pokojówkach” Geneta, Wilhelma Gustloffa w „Idąc rakiem” Grassa, Pisarza-Schizokratesa w „Bogu” Allena, Tyrezjasza w „Antygonie” Sofoklesa, Milana w „Rock’n’rollu” Stopparda.
Był ceniony przez reżyserów i kolegów za niezwykłą charyzmę, rozbrajające poczucie humoru, otwartość i niezłomność. Zmarł w wieku 63 lat.
Fot. Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza w GdyniAndrzej Terlecki (zm. 14 X 2015)
Arbiter żużlowy, działacz, a także pracownik zespołu Wybrzeża Gdańsk. Pochodził z Gdyni. Od kilkudziesięciu lat był związany ze sportami motorowymi. Organizował zawody żużlowe.
Przed dwoma laty objął stanowisko menadżera GKŻ Wybrzeża Gdańsk. Od roku pracował we Francji. Zmarł w wieku 52 lat.
Fot. GKS WybrzeżeWojciech Fangor (zm. 25 X 2015)
Malarz, grafik, plakacista i rzeźbiarz. Jako jedyny polski artysta miał indywidualną wystawę w Muzeum Solomona Guggenheima w Nowym Jorku. Był twórcą napisów zdobiących ściany siedmiu stacji drugiej linii warszawskiego metra.
W 2011 roku Wojciech Fangor został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
6 października otrzymał doktorat honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Z powodu nagłego pogorszenia stanu zdrowia nie przyjechał już jednak na uroczystość wręczenia tytułu. Zmarł w wieku 93 lat.
Wojciech Fangor był jednym z najwybitniejszych polskich malarzy współczesnych. Fot. Arkadiusz Sylwestrowicz
