116. dzień inwazji Rosji na Ukrainę. Zełenski: należy spodziewać się nasilenia wrogiej aktywności Rosji, również w Europie

(fot. EPA/OLEKSANDR RATUSHNIAK)

Wojska ukraińskie od 116 dni bronią terytorium swojego kraju przed najazdem rosyjskiego agresora. Najważniejsze walki skupiają się obecnie wokół Siewierodoniecka.

22:26 Zełenski: w przyszłym tygodniu należy spodziewać się nasilenia wrogiej aktywności Rosji, również w Europie

W przyszłym tygodniu należy spodziewać się nasilenia wrogiej aktywności Rosji, również w Europie – ostrzegł w niedzielę w zamieszczonym na mediach społecznościowych nagraniu prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.

– Jutro zaczyna się historyczny tydzień. Jeden z najważniejszych od 1991 roku. Tydzień, w którym usłyszymy odpowiedź Unii Europejskiej w sprawie statusu kandydata dla Ukrainy – powiedział Zełenski.

W piątek Komisja Europejska wydała pozytywną opinię w sprawie przyznania Ukrainie statusu kandydata do Unii Europejskiej. Ostateczną decyzję w tej sprawie podejmą państwa członkowskie.

– W tym tygodniu należy spodziewać się także nasilenia wrogiej aktywności Rosji. Nie tylko przeciwko Ukrainie, ale także przeciwko Europie. Przygotowujemy się i ostrzegamy partnerów – dodał ukraiński prezydent.

Zełenski również podziękował pracującym na Ukrainie lekarzom i pielęgniarkom, rolnikom oraz rodzicom i dziadkom, „wychowującym naszych bohaterów”.

21:28 Władze obwodu donieckiego: siły rosyjskie ostrzelały ludzi, którzy przyszli po wodę, są ranni

Cywile, którzy przyszli po wodę w obwodzie donieckim na wschodzie Ukrainy, znaleźli się pod rosyjskim ostrzałem – podaje w niedzielę agencja Ukrinform, powołując się na lokalne władze. Trzy osoby, w tym dziecko, zostały ranne.

– Podczas kolejnej dostawy wody technicznej w mieście Zalizne nasi mieszkańcy znaleźli się pod ostrzałem, w wyniku czego pracownik przedsiębiorstwa komunalnego stracił trzy palce, kobieta (…) została ciężko ranna w biodro – poinformował Wasyl Czynczyk z lokalnej administracji. Jak dodał, ranne zostało też dziecko.

Urzędnik zaapelował do mieszkańców, by ewakuowali się, dopóki jest taka możliwość.

19:36 Jeden zabity, dwóch rannych w rosyjskim ostrzale Oczakowa

Wojska rosyjskie ostrzelały w niedzielę Oczaków w obwodzie mikołajowskim na południu Ukrainy. W ataku jedna osoba zginęła, a dwie zostały ranne – poinformowało Dowództwo Operacyjne Południe armii ukraińskiej.

– W ciągu dnia lotnictwo wroga przeprowadziło atak rakietowy na Oczaków – przekazało dowództwo, cytowane przez Suspilne.

Jak dodano, wojska rosyjskie próbowały zniszczyć infrastrukturę portową. Trafiono również w prywatny sektor, uszkodzono kilka budynków. Dwie osoby zostały ranne, a jeden cywil zginął – poinformowano.

18:52 Sztab: siły rosyjskie wzmacniają obronę przeciwlotniczą na zajętym terytorium

Armia rosyjska wzmacnia obronę przeciwlotniczą na tymczasowo zajętym terytorium obwodu chersońskiego na południu Ukrainy – informuje w niedzielę wieczorem Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy.

Natomiast wojska białoruskie prowadzą działania fortyfikacyjne w obwodzie homelskim – przekazuje sztab. Według strony ukraińskiej siły białoruskie prowadzą też rozpoznanie elektromagnetyczne.

Armia ukraińska odnotowuje też zwiększenie liczby zestawów obrony przeciwlotniczej na terytorium obwodu briańskiego w Rosji.

Na kierunku charkowskim wojska rosyjskie intensywnie ostrzeliwały pozycje ukraińskie z artylerii. Siły przeciwnika bezskutecznie prowadziły rozpoznanie walką w okolicach miejscowości Rubiżne – czytamy w komunikacie w 116. dniu rosyjskiej inwazji.

Na kierunku słowiańskim wojska rosyjskie nie prowadziły aktywnych działań. Rosjanie gromadzą zasoby, by prowadzić dalszą ofensywę w kierunku Słowiańska. Siły rosyjskie ostrzeliwały pozycje ukraińskie.

Na kierunku siewierodonieckim wojska rosyjskie prowadzą całodobowy zwiad powietrzny za pomocą dronu Orłan-10. Siły rosyjskie prowadzą działania szturmowe, by ustanowić pełną kontrolę nad Siewierodonieckiem. Walki trwają, przeciwnik nie odnosi sukcesu – podaje sztab.

Na kierunku bachmuckim wojska Putina przeprowadziły naloty śmigłowcami Ka-52 oraz ostrzały rakietowe.

W okolicach miejscowości Berestowe siły ukraińskie odparły wrogi szturm – dodano.

Według strony ukraińskiej armia rosyjska wzmacnia obronę przeciwlotniczą na tymczasowo zajętym terytorium obwodu chersońskiego.

18:38 50 ekspertów UE pomoże w badaniu zbrodni wojennych Rosji

Zbrodnie wojenne popełnione przez rosyjskich najeźdźców na Ukrainie pomoże zbadać 50 ekspertów z Misji Doradczej Unii Europejskiej na Ukrainie (EUAM) – poinformował w niedzielę wiceszef EUAM Fredrik Wesslau, cytowany przez agencję UNIAN.

Przebywający w Odessie Wesslau zaznaczył, że po rozpoczęciu inwazji Rosji na Ukrainę misja zmieniła mandat, zajmując się m.in. badaniem zbrodni wojennych. Dodał, że EUAM zapoznała się dotąd z niemal 17 tys. zbrodni wojennych popełnionych na Ukrainie przez żołnierzy rosyjskich.

Przedstawiciel UE wskazał, że wśród ekspertów znajdują się osoby z dużym doświadczeniem zdobytym m.in. w Afryce czy na Bałkanach.

– Zespół, który tworzymy, składać się będzie z osób mających doświadczenie w zbieraniu informacji z otwartych źródeł, takich, które specjalizują się w badaniu przestępstw seksualnych czy posiadają doświadczenie wojskowe – wyjaśnił Wesslau.

17:36 Ukraińskie siły przesunęły się o ponad 10 km w stronę zajętego Melitopola

Siły Zbrojne Ukrainy przesunęły się o ponad 10 km w stronę zajętego przez wojska rosyjskie Melitopola – poinformował w niedzielę Iwan Fedorow, mer tego miasta na południowym wschodzie Ukrainy.

– Nasze bohaterskie siły zbrojne znacząco przesunęły się i już znajdują się na granicy Chersonia. Jestem przekonany, że w najbliższym czasie, w najbliższych tygodniach Chersoń zostanie wyzwolony przez naszych wojskowych – powiedział na nagraniu opublikowanym w mediach społecznościowych.

– Taka sama sytuacja jest na kierunku Melitopola. Już o ponad 10 km nasze Zbrojne Siły przesunęły się od Zaporoża w stronę Melitopola – dodał mer tego miasta, zajętego przez siły rosyjskie od końca lutego.

15:05 Ukraina zakazała importu książek z Rosji i Białorusi

Na Ukrainie zakazano importu książek z Rosji i Białorusi – podaje w niedzielę agencja Ukrinform. Parlament zabronił też nadawania rosyjskiej muzyki w transporcie publicznym i w mediach elektronicznych.

Jak informuje Interfax-Ukraina, Rada Najwyższa (parlament) zakazała publicznego odtwarzania muzyki z Rosji w mediach i transporcie publicznym. Zakaz ma dotyczyć publicznego wykonywania i odtwarzania utworów wykonywanych albo stworzonych przez obywateli Federacji Rosyjskiej.

Przewidziano przy tym powstanie spisu wykonawców rosyjskich, którzy potępiają agresję przeciwko Ukrainie. Utwory takich artystów będą mogły być odtwarzane.

Jednocześnie w radiu i telewizji ma być więcej muzyki ukraińskiej, a także w większym stopniu ma być wykorzystywany język ukraiński – zdecydowano.

Restrykcje mają obowiązywać do czasu wyzwolenia wszystkich terytoriów ukraińskich zajętych przez Rosję.

Parlament zabronił też importu oraz dystrybucji książek i innych wydawnictw z Rosji i Białorusi, a także z tymczasowo okupowanych terytoriów ukraińskich – przekazuje Ukrinform.

13:52 Wywiad wojskowy: krewni załogi krążownika Moskwa zmuszani do milczenia

Krewni marynarzy, którzy zginęli w kwietniu na rosyjskim krążowniku Moskwa na Morzu Czarnym są w Rosji zmuszani do milczenia przez urzędników i służby specjalne, Rosja wciąż nie uznała marynarzy za poległych na wojnie – ocenia ukraiński wywiad wojskowy (HUR).

W komentarzu opublikowanym w niedzielę na Facebooku HUR opisuje, jak krewni zmuszani są do ukrywania informacji o zabitych.

– Funkcjonariusze Federalnej Służby Bezpieczeństwa, gdy dowiedzieli się, że krewni chcą ujawnić w mediach informację o poległych, przyszli do nich do ich domów i miejsc pracy. Przeprowadzają +pracę wyjaśniającą+, w tym grożą odpowiedzialnością karną za ujawnienie tajemnicy państwowej – podaje wywiad.

Jak przekazuje HUR, rodzin marynarzy nie przyjęto w dowództwie rosyjskiej marynarki wojennej ani w dowództwie Floty Czarnomorskiej. Nie przyjmują ich także organy państwowe odpowiedzialne za wsparcie socjalne. Według ukraińskiego wywiadu krewni „kierowani są do grupy psychologów, lekarzy i prawników, którą stworzono specjalnie w celu ukrywania informacji o poległych i zaginionych” spośród żołnierzy służby zasadniczej w rosyjskiej armii.

Oficjalnie rosyjskie ministerstwo obrony uznało za zaginionych 27 marynarzy, w tym 19 ze służby zasadniczej. Twierdziło też, że około 400 marynarzy ewakuowano. Za poległego uznano tylko Iwana Wachruszewa, którego oficjalny pogrzeb odbył się w Sewastopolu na anektowanym Krymie. Władze Ukrainy szacowały, że załoga krążownika liczyła około 510 osób. Nie jest jasne, co stało się z pozostałymi – poza 27 „zaginionymi” członkami załogi. Dane z rozmaitych źródeł niezależnych różnią się. Portal Meduza podawał informację o co najmniej 37 zabitych i setkach rannych. Zaś według byłego rosyjskiego parlamentarzysty Ilji Ponomariowa potwierdzono informacje o uratowaniu tylko 58 osób spośród 510-osobowej załogi.

Wywiad ukraiński podał też, że kapitan krążownika Anton Kuprin opuścił tonący okręt „jako jeden z pierwszych”.

Krążownik Moskwa zatonął na Morzu Czarnym w wyniku trafienia ukraińskimi rakietami. Oficjalnie władze Rosji nie poinformowały o stratach. Ukraińska straż graniczna podawała, że Kuprin zginął, jednak kapitan pojawił się na opublikowanym przez władze nagraniu wideo pokazującym spotkanie załogi z dowództwem marynarki wojennej. Zatonięcie Moskwy, flagowego okrętu rosyjskiej Floty Czarnomorskiej, to najbardziej dotkliwa strata, jaką poniosła rosyjska marynarka wojenna od początku inwazji na Ukrainę z 24 lutego.

12:06 Armia: Rosjanie koncentrują sprzęt wojskowy w obwodzie zaporoskim

W obwodzie zaporoskim na południu Ukrainy zwiększyła się liczba kolumn rosyjskiego sprzętu wojskowego – oceniają w niedzielę Siły Zbrojne Ukrainy. Nie wykluczają, że oddziały rosyjskie zaczną w tym regionie nowe działania bojowe.

– Wojska rosyjskie nadal koncentrują na pewnych kierunkach sprzęt bojowy i personel, prawdopodobnie szykując się do prowadzenia nowych aktywnych działań bojowych – głosi oświadczenie sił ukraińskich w obwodzie zaporoskim, cytowane przez agencję Interfax-Ukraina.

W szczególności, skupisko sprzętu wojskowego znajduje się na terenie dwóch zakładów w miejscowości Dniprorudne. W pobliskiej miejscowości Wasyliwka, na terenie komendy wojskowej, Rosjanie rozładowują „znaczną ilość uzbrojenia wielkokalibrowego i amunicji”. W Pryszybie – innej miejscowości w tym rejonie – „odnotowano przybycie sprzętu wojskowego”.

W komunikacie zaznaczono, że „w ciągu doby zarejestrowano zwiększenie liczby kolumn sprzętu przeciwnika” z anektowanego Krymu w kierunku Melitopola – okupowanego przez Rosjan miasta w obwodzie zaporoskim.

Dodano, że w regionie nasilają się ostrzały rosyjskie, których celem są nie tylko pozycje sił ukraińskich, ale i obszary cywilne. W ciągu ostatniej doby Rosjanie ostrzelali wsie: Czerwone i Nowodanyliwka oraz miasto Hulajpole.

11:39 W obwodzie charkowskim 1 ofiara śmiertelna ostrzałów; władze mówią o ryzyku zbliżenia się Rosjan do miasta

Jedna osoba zginęła, a pięć zostało rannych w wyniku rosyjskich ostrzałów – powiadomił szef władz obwodu charkowskiego Ukrainy Ołeh Syniehubow, podsumowując minioną dobę. Doradca szefa MSW Wadym Denysenko oświadczył w niedzielę, że siły rosyjskie próbują zbliżyć się do Charkowa.

Syniehubow poinformował w niedzielę, że Rosjanie ostrzeliwali m.in. jedną z dzielnic na południowym wschodzie Charkowa, a także okolice miejscowości na północ i wschód od miasta oraz rejon iziumski.

Wojska rosyjskie kontrolują tereny położone na północ i na wschód od Charkowa. Miasto znajduje się w zasięgu rosyjskiej artylerii.

Według doradcy ministra spraw wewnętrznych Wadyma Denysenki sytuacja w północnej części obwodu „jest dość trudna”, bo wojska rosyjskie próbują zbliżyć się do Charkowa i ponownie (jak przed odepchnięciem przez siły ukraińskie) – przekształcić je w miasto przyfrontowe.

Denysenko, cytowany przez agencję Ukrinform, powiedział w niedzielę, że Rosjanie chcą zbliżyć się do miasta na tyle, by móc je maksymalnie ostrzeliwać.

W sobotę doradca prezydenta Ołeksij Arestowycz powiedział, że po rosyjskiej stronie granicy w obwodzie biełgorodzkim Rosjanie skoncentrowali ok. 5-7 batalionowych grup taktycznych, a także ok. sześciu samolotów szturmowych i 15-18 śmigłowców.

– W przypadku ich wprowadzenia na tym kierunku mogliby przysporzyć Charkowowi dużych nieprzyjemności. Nie zajmą miasta, to mówię od razu, ale przesunąć się bliżej i zagrozić zmasowanym ostrzałem artyleryjskim mogą – powiedział Arestowycz, cytowany przez Ukrinform.

10:48 Podczas gaszenia pożaru po ostrzale bazy paliwowej wybuchł zbiornik – zginął ratownik

Podczas gaszenia pożaru, który wybuchł po rosyjskim ostrzale rakietowym bazy paliwowej w obwodzie dniepropietrowskim Ukrainy, doszło do wybuchu zbiornika z paliwem – poinformował szef władz obwodowych Wałentyn Rezniczenko. Zginął ratownik, kolejni dwaj są ranni.

Rezniczenko powiadomił o wybuchu zbiornika z paliwem w niedzielę rano. Na miejscu rosyjskiego sobotniego ataku rakietowego, w bazie paliwowej w okolicy miejscowości Nowomoskowsk, od ponad 14 godzin trwa gaszenie pożaru, będącego skutkiem uderzenia rakiet.

Jeden ratownik zginął, dwaj inni trafili do szpitala z poparzeniami – przekazał Rezniczenko w wiadomości na Telegramie.

– Ten atak spowodował dużo nieszczęścia – w sumie ucierpiało 13 osób, jedna osoba zginęła – podsumował.

Według informacji władz z soboty Rosjanie zaatakowali bazę paliwową trzema rakietami manewrującymi.

10:25 Szef NATO dla „Bilda”: wojna na Ukrainie może trwać latami, musimy wspierać Kijów

Wojna Rosji przeciwko Ukrainie może potrwać lata; nie możemy przestać wspierać Kijowa, nawet jeżeli cena tej pomocy jest wysoka nie można jej porównywać z ofiarą Ukraińców – powiedział sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg w wywiadzie dla „Bild am Sonntag”.

– Musimy się przygotować na to, że (wojna) może potrwać lata. Nie możemy przestać wspierać Ukraińców. Nawet jeśli koszty są wysokie, nie tylko te związane ze wsparciem militarnym, ale również te wynikające z rosnących cen energii i żywności. Ale: nie możemy tego porównywać z życiem wielu osób, ceną którą Ukraińcy musza płacić każdego dnia – zaznaczył szef NATO.

Dodał, że „jeśli Putin nauczy się z tej wojny, że może postępować tak, jak po wojnie z Gruzją w 2008 r. i po zajęciu Krymu w 2014 r. zapłacimy znacznie wyższą cenę”.

W wywiadzie z niemieckim dziennikiem Stoltenberg ocenił również, że Ukraińcy dzielnie bronią się w Donbasie, chociaż wojska rosyjskie są coraz bardziej brutalne.

– Z bardziej nowoczesną bronią wzrasta prawdopodobieństwo, że Ukraińcy będą w stanie znów wyprzeć wojska Putina z Donbasu – uzupełnił.

Sekretarz generalny zaznaczył, że NATO będzie nadal wspierać Ukrainę, ale nie wyśle do tego kraju swoich żołnierzy. Podkreślił, że Sojusz wzmocnił swoją obronę i obecność w regionie, co ma być „jasnym sygnałem dla Moskwy, by nie było nieporozumień dotyczących naszej gotowości”. Przekazał również, że chociaż „nie obserwujemy” wyższego poziomu gotowości rosyjskich sił nuklearnych, straszenie bronią jądrową przez Rosję jest „niebezpieczne i nieodpowiedzialne”.

Pytany o przyszłą politykę NATO wobec Rosji w kontekście nowej koncepcji strategicznej Sojuszu, która ma zostać przyjęta na zaplanowanym na koniec czerwca szczycie w Madrycie Stoltenberg odpowiedział: „kiedy zmienia się świat, zmienia się i NATO. A świat stał się bardziej niebezpieczny. Oświadczymy, że Rosja nie jest już partnerem, lecz zagrożeniem dla naszego bezpieczeństwa, pokoju i stabilności”.

10:05 Sztab Generalny: armia Rosji straciła na Ukrainie około 33 600 żołnierzy

Armia rosyjska straciła około 33 600 żołnierzy na Ukrainie od początku inwazji na ten kraj 24 lutego br. – oznajmił Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy w komunikacie w niedzielę. Według tych danych Rosjanie stracili 250 ludzi w ciągu ostatniej doby.

Siły ukraińskie zniszczyły w ciągu minionej doby kolejne trzy czołgi, cztery pojazdy opancerzone i sześć systemów artyleryjskich – podał sztab.

W komunikacie opublikowanym na Facebooku poinformowano także o jednym zestrzelonym śmigłowcu i czterech strąconych dronach przeciwnika. Ukraińska obrona zestrzeliła także jeden pocisk manewrujący.

Największe straty – według strony ukraińskiej – Rosjanie ponoszą na kierunku Bachmutu i Zaporoża. Ogółem od początku inwazji, jak twierdzi sztab, Rosjanie stracili: 1468 czołgów, 3577 pojazdów opancerzonych, 216 samolotów, 181 śmigłowców, 745 systemów artylerii, 235 wieloprowadnicowych wyrzutni rakiet, 98 systemów przeciwlotniczych, 2523 pojazdy i cysterny, 14 jednostek pływających i 598 dronów.

9:11 Pod Kijowem słychać było wybuch, władze potwierdziły akcję obrony przeciwlotniczej

Pod stolicą Ukrainy Kijowem rano w niedzielę było słychać wybuch – odnotowały media, powołując się na świadków. Władze obwodu kijowskiego podały natomiast, że „zadziałała obrona przeciwlotnicza wobec wrogiego obiektu”. Prawdopodobnie zestrzelono rosyjską rakietę.

Wybuch zagrzmiał w niedzielę rano, zanim w Kijowie i obwodzie ogłoszoną alarm lotniczy – napisał portal Ukrainska Prawda.

Później władze administracji obwodowej powiadomiły w komunikacie na Telegramie, że w rejonie wyszogrodzkim (pod Kijowem) „było słychać wybuchy i zadziałała obrona przeciwlotnicza”.

– Nie wykryto zadymienia, nie ma pożarów, nikt nie ucierpiał – podano.

7:55 Szef obwodu: trwają walki o Siewierodonieck, sytuacja jest bardzo trudna

W Siewierodoniecku w obwodzie ługańskim Ukrainy kontynuowane są walki o miasto, wojska rosyjskie ostrzeliwują pozycje sił ukraińskich, sytuacja jest bardzo trudna – przekazał w niedzielę szef władz obwodowych Serhij Hajdaj. Dodał, że przeciwnik atakuje również w rejonie Popasnej.

– W Siewierodoniecku sytuacja jest bardzo trudna. Przeciwnik przez całą dobę prowadzi rozpoznanie z dronów, koryguje ogień i szybko dostosowuje go do zmian ukraińskich pozycji obronnych – powiadomił Hajdaj w komunikacie na Telegramie.

Urzędnik poinformował również, że Rosjanie intensywnie ostrzelali okolice mostów na Dońcu, dwukrotnie trafili w infrastrukturę zakładów chemicznych Azot.

Dodał, że w sąsiadującym z Siewierodonieckiem Lisiczańsku w ciągu ostatniej doby znaleziono ciała dwóch mężczyzn, którzy zginęli w ostrzałach.

Przeciwnik prowadził ostrzał szeregu ukraińskich miejscowości w obwodzie ługańskim, przeprowadził ataki lotnicze w rejonie dwóch wsi, atak rakietowy na Werchniokamjankę.

Hajdaj powiadomił także o dużych zniszczeniach obiektów cywilnych w rejonie Popasnej i miejscowości Hirske.

7:16 Sztab: siły ukraińskie odparły szturm Rosjan w obwodzie ługańskim

Siły ukraińskie odparły szturm wojsk rosyjskich na dwóch kierunkach w obwodzie ługańskim: Orichowe-Zołote i Perwomajsk-Zołote – poinformował w niedzielę Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy w komunikacie o sytuacji na froncie.

Ponadto „wojskowi ukraińscy zmusili wroga do odejścia w rejonie miejscowości Toszkiwka” – czytamy w raporcie sztabu opublikowanym na Facebooku.

Z komunikatu wynika, że wojska rosyjskie prowadzą szturm na kierunku Orichowe-Hirske, gdzie „trwają działania bojowe”. W rejonie Siewierodoniecka „w celu korygowania ognia wróg prowadzi całodobowy zwiad przy użyciu samolotów bezzałogowych Orłan-10. Trwają działania bojowe w celu ustanowienia całkowitej kontroli nad tym miastem” – napisano dalej w raporcie.

Podano w nim, że ostrzelane zostało sąsiadujące z Siewierodonieckiem miasto Lisiczańsk, a także miejscowości: Boriwske, Biła Hora i Ustyniwka. W pobliżu Biłej Hory i Myrnej Dołyny Rosjanie przeprowadzili ataki lotnicze, a koło Werchniokamjanki – atak rakietowy.

W komunikacie sztabu mowa jest o atakach wojsk Rosji na południu Ukrainy, w kierunku obwodu mikołajewskiego z terytorium sąsiedniego obwodu chersońskiego. Rosjanie ostrzeliwali siły ukraińskie z artylerii lufowej i rakietowej w rejonach miejscowości: Prawdyne, Posad Pokrowske i Błahodatne.

Sztab przekazał, że wojska rosyjskie „kontynuują wrzutki informacyjne o rozlokowaniu oddziałów (ukraińskich) w szkołach, szpitalach i cerkwiach”. W ten sposób – zapewnił sztab – Rosjanie „chcą usprawiedliwić niszczenie obiektów cywilnych na terytorium Ukrainy”.

PAP/aKa/am

Zwiększ tekstZmniejsz tekstCiemne tłoOdwrócenie kolorówResetuj