707. dzień inwazji Rosji na Ukrainę. W ciągu minionej doby doszło do 88 bezpośrednich starć bojowych z wojskami rosyjskimi

(Fot. EPA/STATE EMERGENCY SERVICE)

Rosjanie wciąż atakują broniącą się przed nimi Ukrainę. Sztab generalny ukraińskich sił zbrojnych informuje, że w ciągu ostatniego dnia doszło do 88 bezpośrednich starć bojowych z wojskami rosyjskimi. Rosjanie przeprowadzili 9 uderzeń rakietowych i 99 nalotów na pozycje ukraińskie i obiekty cywilne. Dokonali również 129 ostrzałów artyleryjskich na miejscowości w pobliżu linii frontu.

20:51 Premier Szmyhal i wiceszefowa dyplomacji USA o pomocy wojskowej dla Kijowa

– Podczas środowego spotkania Denysa Szmyhala, premiera Ukrainy, z Victorią Nuland, wiceszefową dyplomacji Stanów Zjednoczonych, omówiono zagadnienia dotyczące dalszego wsparcia wojskowego USA dla Kijowa, a także współpracy z Waszyngtonem na rzecz reformowania ukraińskiej gospodarki – powiadomiła Bridget Brink, ambasador Stanów Zjednoczonych na Ukrainie.

Strona amerykańska podkreśliła wsparcie USA dla Ukrainy w jej walce z rosyjską agresją. – Rozmawiano też o dwustronnej współpracy na rzecz reformowania i wzmacniania gospodarki, w tym stworzenia na Ukrainie środowiska biznesowego atrakcyjnego dla prywatnych inwestorów – przekazała Brink w komunikacie na platformie X (dawnym Twitterze), odnosząc się do spotkania Szmyhala z Nuland.

Wcześniej ambasador informowała, że wiceszefowa amerykańskiej dyplomacji spotkała się w Kijowie również z Rustemem Umierowem, ministrem obrony Ukrainy. Nuland odwiedziła też jeden ze szpitali, w którym leczą się ukraińscy żołnierze – weterani walk z Rosjanami.

O rozmowie z amerykańską dyplomatką powiadomił także Dmytro Kułeba, szef ministerstwa spraw zagranicznych Ukrainy. Jak podkreślił, obie strony omówiły kwestie dotyczące współpracy wojskowej, wykorzystania zamrożonych rosyjskich aktywów na potrzeby Kijowa, implementacji tak zwanej formuły pokojowej prezydenta Wołodymyra Zełenskiego jako sposobu na zakończenie wojny z Rosją i przygotowań do lipcowego szczytu NATO w Waszyngtonie.

Podczas spotkania z dziennikarzami przedstawicielka Departamentu Stanu zapewniła, że Kongres USA przychyli się do wniosku Joego Bidena, prezydenta tego kraju, i zdecyduje o przekazaniu dodatkowego wsparcia na rzecz Kijowa.

– Amerykanie również rozumieją, co stanie się, jeśli (Ukraińcy) nie będą w stanie nie tylko przetrwać, ale także (właściwie) się rozwijać, dlatego jestem pewna, że to przekonanie znajdzie odzwierciedlenie w głosowaniu w Kongresie – oznajmiła Nuland, cytowana przez portal Ukrainska Prawda.

Administracja prezydenta Bidena podejmuje starania, żeby przeforsować w parlamencie przyjęcie pakietu o wartości ponad 61 miliardów dolarów przewidzianego na wydatki związane z pomocą dla Ukrainy. Propozycja spotyka się jednak ze sprzeciwem dużej części Republikanów, którzy uzależniają wsparcie Kijowa od radykalnej zmiany w polityce imigracyjnej państwa.

Pod koniec grudnia zeszłego roku Stany Zjednoczone ogłosiły pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy o wartości 250 milionów dolarów, zawierający między innymi amunicję i elementy systemów obrony powietrznej. Według zapowiedzi Białego Domu była to ostatnia transza uzbrojenia, jaką Stany Zjednoczone mogły przekazać przed uchwaleniem nowych środków przez Kongres.

20:02 Grupa dzieci z obwodu chersońskiego spędzi dwa miesiące w Polsce

Władze obwodu chersońskiego na południu Ukrainy poinformowały, że grupa 38 dzieci i ośmiorga dorosłych z Chersońszczyzny, którzy w 2022 roku przeżyli rosyjską okupację, udała się na dwa miesiące do Polski. Wyjazd ma pomóc lokalnym mieszkańcom „oderwać się od wojennej codzienności”.

Na wypoczynek jadą dzieci z Chersonia, a także kilku okolicznych miejscowości, takich jak Czornobajiwka, Kyseliwka i Biłozerka.

– Muzea, zabytki architektury, wspaniałe zamki, baseny termalne to tylko część rozrywek, które będą czekać na dzieci w Polsce. (…) Przecież te dzieci przeżyły okupację, ich domy zostały uszkodzone lub zniszczone. Niektóre spośród nich straciły nawet swoich bliskich, dlatego pozytywne emocje są im bardzo potrzebne. Najważniejsze jednak, że będą przebywać w bezpiecznym miejscu – podkreśliła administracja regionu chersońskiego.

Jak dodano, wyjazd był możliwy dzięki wsparciu ukraińskiej fundacji charytatywnej Adżałyk i Kolei Ukraińskich – Ukrzaliznycy.

Zachodnia część obwodu chersońskiego, położona na prawym (zachodnim) brzegu Dniepru, w tym Chersoń, jest kontrolowana przez stronę ukraińską od listopada 2022 roku. Ziemie leżące po wschodniej stronie rzeki znajdują się pod rosyjską okupacją. Siły agresora regularnie ostrzeliwują obiekty cywilne w Chersoniu i okolicach tego miasta.

17:59 MTS: Rosja naruszyła niektóre zapisy konwencji o zwalczaniu finansowania terroryzmu

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) w Hadze, główny organ sądowy ONZ, orzekł w środę, że Rosja naruszyła niektóre zapisy konwencji ONZ o zwalczaniu finansowania terroryzmu.

Rosja naruszyła przepisy prawa międzynarodowego, nie sprawdzając wsparcia finansowego dla grup separatystycznych we wschodniej Ukrainie w 2014 roku – orzekł MTS. Nie nakazał jednak Moskwie wypłacenia odszkodowania, o które wnioskowała Ukraina.

Państwo naruszyło również traktat antydyskryminacyjny ONZ, nie chroniąc edukacji w języku ukraińskim na Krymie – dodano.

MTS odmówił wydania orzeczenia w sprawie rosyjskiej odpowiedzialności za zestrzelenie samolotu Malaysia Airlines MH17 nad wschodnią Ukrainą 17 lipca 2014 r., o co zwrócił się do niego Kijów. Odrzucił także inne roszczenia, dotyczące dyskryminacji etnicznych Tatarów i Ukraińców po aneksji – podała agencja Reutera.

W skardze złożonej przez Ukrainę w lutym 2022 r., dwa dni po rozpoczęciu inwazji przez Rosję, zarzucono Moskwie złamanie konwencji ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Stwierdzono, że Rosja fałszywie oskarżyła Ukrainę o ludobójstwo w Donbasie, a następnie wykorzystała to oskarżenie jako pretekst do przeprowadzenia inwazji na ten kraj.

W marcu 2022 r. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości oznajmił, iż atak Rosji na Ukrainę był nielegalny, i wydał zarządzenie tymczasowe nakazujące przerwanie operacji militarnej. Rosja przesłała do sądu pismo, w którym oświadczyła, że trybunał nie ma prawa zajmować się sprawą.

MTS odrzucił wówczas rosyjskie zarzuty o ludobójstwo we wschodniej Ukrainie i wydał środek tymczasowy nakazujący Rosji wstrzymanie inwazji. W świetle prawa międzynarodowego jest on wiążący.

W ostatnich tygodniach MTS rozpatrywał również sprawę wniesioną przez Republikę Południowej Afryki, oskarżającą Izrael o popełnienie ludobójstwa w Strefie Gazy. Sędziowie wydali środki tymczasowe, wzywając Izrael do podjęcia wszelkich możliwych działań w celu zapobieżenia aktom ludobójstwa i zniszczeniom.

16:43 Putin: Ił-76 został zestrzelony przy użyciu amerykańskiego systemu Patriot

Władimir Putin oświadczył w środę, że zestrzelony w zeszłym tygodniu w regionie biełgorodzkim rosyjski samolot wojskowy Ił-76, przewożący – według Kremla – ukraińskich jeńców wojennych, został trafiony przez ukraińską armię przy użyciu amerykańskiego systemu obrony powietrznej Patriot.

– Samolot został zestrzelony – to zostało już z całą pewnością ustalone – przez amerykański system Patriot, użyty z terytorium kontrolowanego przez siły ukraińskie – oznajmił Putin, cytowany przez agencję AFP.

– Fakt, że zestrzelili samolot, w którym znajdowali się ich żołnierze, pozwala przypuszczać, że zrobili to przypadkowo. Ale to nadal przestępstwo – dodał rosyjski dyktator.

Jak zaznacza AFP, według Moskwy na pokładzie Ił-76 były 74 osoby, w tym 65 ukraińskich jeńców wojennych, przeznaczonych do wymiany. Władze rosyjskie nie przedstawiły jednak dowodów potwierdzających, że samolotem tym lecieli Ukraińcy i że Kijów, jak twierdzi Kreml, o tym wiedział.

Ukraina nie potwierdziła, ani nie zaprzeczyła, że zestrzeliła samolot i wyraziła wątpliwości co do obecności swoich żołnierzy na pokładzie. Władze w Kijowie potwierdziły jednak, że w dniu katastrofy planowana była wymiana jeńców, do której ostatecznie nie doszło.

Po katastrofie prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski wezwał do wszczęcia międzynarodowego śledztwa. Podobny apel w środę wystosował Putin, który stwierdził jednak, że „nie ma organizacji międzynarodowych, które by się tego podjęły”.

W środę Moskwa i Kijów ogłosiły, że dokonały wymiany jeńców wojennych. Zełenski poinformował o powrocie kolejnych 207 ukraińskich obywateli z rosyjskiej niewoli.

15:26 Władze Ukrainy: do budżetu państwa wpłynęły pierwsze pieniądze przejęte z rosyjskich aktywów

Do budżetu państwa wpłynęły pierwsze pieniądze przejęte z aktywów skonfiskowanych Rosjanom i ukraińskim kolaborantom objętym sankcjami – oligarsze Olegowi Deripasce, a także okupacyjnym zarządcom obwodów chersońskiego i zaporoskiego – poinformował Witalij Kowal, przewodniczący Fundacji Mienia Państwowego Ukrainy.

Aktywa o wartości ponad 32 mln hrywien, czyli około 3,4 mln zł, zostały przejęte po skonfiskowaniu przedsiębiorstwa Deripaski na Ukrainie, a także pieniędzy należących do kolaborantów i okupacyjnych namiestników w regionach chersońskim i zaporoskim – Wołodymyra Saldo i Dmytro Worony – przekazał Kowal. Jak dodał środki wpłynęły do budżetu we wtorek.

Takie aktywa, należące do osób objętych sankcjami, powinny przybliżać nasze zwycięstwo; to dopiero początek – zadeklarował ukraiński urzędnik.

Administracja prezydenta USA Joe Bidena popiera przyjęcie ustawy, która umożliwiłaby konfiskatę rosyjskich aktywów o wartości około 300 mld dolarów i przeznaczenie ich na odbudowę Ukrainy po wojnie. Waszyngton zamierza skoordynować te działania z sojusznikami z grupy G7, a szczególnie państwami z Europy, gdzie wartość zamrożonych rosyjskich aktywów jest szacowana na około 200 mld dolarów. Ten temat zostanie podniesiony przez USA podczas spotkania przywódców państw G7 w lutym, w drugą rocznicę inwazji Rosji na Ukrainę – informowała w pierwszej połowie stycznia agencja Bloomberga.

Wcześniej Bank Światowy szacował, że koszt odbudowy Ukrainy ze zniszczeń wojennych może wynosić około 411 mld dolarów.

14:33 Prezydent Zełenski: z rosyjskiej niewoli powróciło 207 obywateli Ukrainy

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski poinformował w środę o powrocie kolejnych 207 ukraińskich obywateli z rosyjskiej niewoli. Szef państwa powiadomił, że w tej grupie znaleźli się zarówno wojskowi, jak też cywile.

– Pamiętamy o każdym (Ukraińcu) i każdej (Ukraince) w niewoli. (…) Musimy odzyskać wszystkich. Pracujemy nad tym – podkreślił Zełenski w komunikacie opublikowanym na Telegramie.

Prezydent podziękował za doprowadzenie do powrotu jeńców m.in. szefowi ukraińskiego wywiadu wojskowego (HUR) gen. Kyryło Budanowowi, przewodniczącemu biura (kancelarii) głowy państwa Andrijowi Jermakowi i szefowi Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) gen. Wasylowi Malukowi.

– Do chwili obecnej przeprowadzono 49 wymian jeńców. Do domów powróciło 2828 osób, wśród nich – 2681 żołnierzy i 147 cywilów. W niewoli, według stanu na dzisiaj, pozostaje ponad 8 tys. ludzi, w tym ponad 1600 cywilów – informował 24 stycznia Jurij Taraniuk, przedstawiciel ukraińskiego sztabu koordynacyjnego ds. wymiany jeńców wojennych.

13:22 Politico: Ukraina otrzyma od USA bomby GLSDB; to nowa broń, której nie posiada żadne państwo świata

Być może już w środę Ukraina otrzyma od Stanów Zjednoczonych pierwszą partię precyzyjnie naprowadzanych bomb Ground-Launched Small Diameter Bomb (GLSDB); to nowy typ uzbrojenia, który pomyślnie przeszedł testy, lecz nie trafił jeszcze na wyposażenie żadnej armii świata – ujawnił portal Politico.

Najnowsza wersja GLSDB została opracowana przez koncerny Boeing i Saab. Są to bomby o zasięgu około 150 km, ważące ponad 100 kg, wyposażone w silnik rakietowy i wystrzeliwane z różnych wyrzutni naziemnych. Amerykańskie siły zbrojne posiadają już podobny rodzaj bomb, lecz jest to uzbrojenie typu powietrze-ziemia. GLSDB przystosowane do stanowisk naziemnych to nowość. Ukraina będzie pierwszym krajem świata, który otrzyma to uzbrojenie i wykorzysta je w warunkach bojowych – czytamy na łamach serwisu.

Politico przekazało te doniesienia we wtorek za amerykańskimi urzędnikami i innymi osobami zbliżonymi do Pentagonu, pragnącymi zachować anonimowość. Rzecznik resortu obrony USA, gen. Pat Ryder, odmówił komentarza, powołując się na „bezpieczeństwo operacyjne”.

Wprawdzie Ukraina otrzymała już od zachodnich partnerów pociski o zasięgu większym niż GLSDB, takie jak brytyjskie Storm Shadow, lecz w tym przypadku najważniejszy jest czas przekazania nowej broni. Precyzyjnie naprowadzane bomby trafią bowiem na wyposażenie ukraińskiej armii w krytycznym momencie, gdy wyczerpują jej się zapasy uzbrojenia, m.in. amunicji artyleryjskiej – zauważył amerykański portal.

Jak dodano, dostarczenie GLSDB będzie możliwe nawet pomimo obecnych trudności Waszyngtonu z finansowaniem kolejnych pakietów zbrojeniowych dla Kijowa. Transakcja dojdzie bowiem do skutku na podstawie wcześniejszej umowy rządu USA z Boeingiem, zawartej w 2023 roku.

Serwis podkreślił, że sposób i skutki wykorzystania nowej wersji GLSDB – opracowanej już w 2019 roku, lecz nie stosowanej jeszcze na polu walki – będą pilnie obserwowane przez inne państwa, potencjalnie zainteresowane zakupem tego uzbrojenia. Ukraina stanie się zatem, w tym kontekście, swego rodzaju poligonem doświadczalnym.

Pierwsze doniesienia o planowanym przekazaniu GLSDB Ukrainie pojawiły się na początku lutego ubiegłego roku, gdy Biały Dom ogłosił, że dostarczy Kijowowi pociski o zasięgu 150 km. Jak wówczas informowały media, otrzymanie tego uzbrojenia znacznie poszerzyłoby możliwości rażenia ukraińskiego wojska na lądzie i pozwoliłoby mu atakować rosyjskie cele daleko za linią frontu.

Decyzja o wysłaniu nowej wersji tych bomb na Ukrainę zapadła jednak dopiero po testach, które trwały wiele miesięcy. Dlatego GLSDB trafiają na wyposażenie ukraińskiej armii właśnie teraz – wyjaśniło Politico.

10:59 Brytyjski resort obrony: Rosja odeszła od werbunku więźniów na krótkoterminową służbę wojskową

Rosyjskie siły zbrojne odeszły od werbunku więźniów na krótkoterminową służbę wojskową i wróciły do standardowej rekrutacji jako głównego sposobu pozyskiwania nowego personelu wojskowego – przekazało w środę brytyjskie ministerstwo obrony.

W codziennej aktualizacji wywiadowczej przywołano ustalenia rosyjskiej redakcji BBC, zgodnie z którymi siły zbrojne Rosji wstrzymały od września 2023 roku rekrutację więźniów na krótkoterminowe kontrakty. Więźniom są obecnie oferowane standardowe, czyli dłuższe, kontrakty, które wiążą się ze zgodą na służbę w wojsku co najmniej do czasu wygaśnięcia dekretu o częściowej mobilizacji z września 2022 roku.

Jak wskazano, krótkoterminowe kontrakty dla skazańców wzbudzały pewne kontrowersje wśród opinii publicznej w Rosji, zwłaszcza w odniesieniu do osób powracających do działalności przestępczej i krótszego okresu służby więźniów w porównaniu z rezerwistami zmobilizowanymi na czas nieokreślony.

– Jest wysoce prawdopodobne, że rekrutacja więźniów na krótkoterminowe kontrakty była reakcją na bieżącą presję rekrutacyjną we wcześniejszej fazie konfliktu. W 2023 roku rosyjskie państwo najprawdopodobniej wróciło do rekrutacji na regularne kontrakty jako podstawowego źródła nowego personelu wojskowego – napisano w komunikacie.

07:01 Ukraiński wywiad wojskowy: Rosyjska ofensywa może spowolnić już wiosną

Obecna rosyjska ofensywa na Ukrainie może spowolnić już wiosną. Tak twierdzi ukraiński wywiad i analitycy. Obecnie Ukraińcy odpierają zmasowane ataki Rosjan na kilku odcinkach frontu – przede wszystkim w Donbasie, a także na południu kraju.

Walki o Awdijiwkę, ataki w okolicach Bachmutu, ale też na pograniczu obwodów donieckiego, ługańskiego i charkowskiego, oraz w obwodzie zaporoskim. To główne kierunki ofensywy Rosjan, która trwa od listopada, ale nie przyniosła napastnikom spektakularnych sukcesów. I nie przyniesie – zaznacza szef ukraińskiego wywiadu Kyryło Budanow. Dodaje, że Rosjanie chcieli zająć całość obwodów donieckiego i ługańskiego, ale nie udało się im nawet zbliżyć do tego celu. Obecnie, jak zaznacza, rosyjska ofensywa
trwa, ale na początku wiosny już się całkiem wyczerpie.

Podobną prognozę na antenie telewizji 1+1 sformułował ekspert wojskowy Ołeksandr Musijenko. Jego zdaniem, Rosjanie obecnie nie dadzą rady rzucić do walki jeszcze większej liczbę wojska, co mogłoby istotnie zmienić sytuację. Analityk przewiduje, że aktywna faza rosyjskiej ofensywy potrwa jeszcze miesiąc, albo półtora.

Najgorsza sytuacja panuje w Awdijiwce. Tam Rosjanie nie licząc się z własnymi stratami atakują i próbują otoczyć miasto. W ostatnich dniach przesunęli się też w okolicach wsi Tabajiwka w obwodzie charkowskim.

06:31 Sztab generalny Ukrainy: W ciągu ostatniego dnia doszło do 88 bezpośrednich starć bojowych z wojskami rosyjskimi

Sztab generalny ukraińskich sił zbrojnych informuje, że w ciągu ostatniego dnia doszło do 88 bezpośrednich starć bojowych z wojskami rosyjskimi. Rosjanie przeprowadzili 9 uderzeń rakietowych i 99 nalotów na pozycje ukraińskie i obiekty cywilne. Dokonali również 129 ostrzałów artyleryjskich na miejscowości w pobliżu linii frontu. W wyniku rosyjskich ataków ucierpiały budynki mieszkalne i szkoły oraz infrastruktura cywilna. Są również ofiary wśród ludności cywilnej.

W nocy wojska rosyjskie atakowały Ukrainę również za pomocą dronów. Spośród 20 bezzałogowców 14 zostało zestrzelonych przez obronę przeciwlotniczą.

Rosjanie usiłują otoczyć i zająć Awdijiwkę. W okolicach tej miejscowości położonej w obwodzie donieckim nadal toczą się zacięte walki między wojskami ukraińskimi a rosyjskimi. W tym rejonie Ukraińcom udało się odeprzeć ponad 37 bezpośrednich ataków Rosjan.
Walki toczą się również w okolicach Chersonia i Maryijnki, gdzie wojska rosyjskie ponoszą poważne straty bezskutecznie próbując wyprzeć Ukraińców z zajętych pozycji.

W ciągu minionego dnia ukraińskie lotnictwo przeprowadziło 11 nalotów na zgrupowania wojsk i sprzętu wroga. Zniszczono między innymi dwa magazyny amunicji. Również artyleria ukraińska stale prowadzi ostrzał pozycji rosyjskich.

00:33 Wiceszef KE: Jestem optymistą, jeśli chodzi o szanse uchwalenia pakietu środków dla Ukrainy

– Jestem optymistą, jeśli chodzi o możliwość porozumienia w sprawie pakietu 50 mld euro na pomoc Ukrainy – powiedział wiceszef Komisji Europejskiej Valdis Dombrovskis po spotkaniu Rady ds. Handlu i Technologii USA-UE w Waszyngtonie, odpowiadając na pytanie PAP. Zaznaczył jednak, że KE ma alternatywne plany, jeśli to się nie uda.

– 1 lutego mamy nadzwyczajny szczyt, gdzie mamy nadzieję, że dojdziemy do porozumienia, ale mamy też plany na wypadek, gdyby to się nie udało. Ale jestem optymistą, że zawrzemy porozumienie – powiedział Dombrovskis podczas konferencji prasowej po wtorkowym spotkaniu Rady ds. Handlu i Technologii (TTC) USA-UE w Departamencie Stanu. Odniósł się do pakietu 50 mld euro środków pomocy finansowej do roku 2027 r., który został w grudniu zawetowany przez Węgry.

Jak dodał, kwestia pomocy Ukrainie oraz przeciwdziałania omijaniu zachodnich sankcji była jednym z głównych tematów rozmów w Waszyngtonie.

Pytany, czy KE ma plany na wypadek, gdyby Stany Zjednoczone wstrzymały swoją pomoc, wykonawczy wiceprzewodniczący Komisji zwrócił uwagę, że choć Ukrainę wspierają też inni darczyńcy, to zdecydowana większość pomocy kierowana jest z USA i UE. Podkreślił też, że Ukraina mierzy się obecnie z dużą dziurą budżetową dochodzącą do 14 mld dolarów i musi ona zostać pokryta. Zapowiedział również, że będzie o tym rozmawiać jeszcze we wtorek podczas spotkań z kongresmenami na Kapitolu oraz w Departamencie Skarbu.

Obok Łotysza podczas piątego spotkania unijno-amerykańskiej Rady w Waszyngtonie udział wzięli też wiceprzewodnicząca wykonawcza KE Margarethe Vestager i komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton, a po stronie USA – sekretarz stanu Antony Blinken, sekretarz ds. handlu Gina Raimondo oraz przedstawicielka USA ds. handlu Katherine Tai.

Obok kwestii Ukrainy, dyskusje dotyczyły m.in. negocjacji między USA i UE nt. porozumienia w sprawie minerałów krytycznych oraz w sprawie stali i aluminium. Dombrovskis przyznał, że między stronami wciąż są znaczące różnice, mimo że początkowo obie strony miały nadzieję na dobicie targu jeszcze w ubiegłym roku.

Urzędnicy omawiali też koordynację kontroli eksportu wrażliwych technologii do Rosji i omijania ich przez Moskwę.

 

PAP/IAR/jk

Zwiększ tekstZmniejsz tekstCiemne tłoOdwrócenie kolorówResetuj