Z jakich części i dlaczego składa się odwłok raka? Tego uczą w szkole na lekcjach biologii. – Tylko właściwie po co? – zastanawia się profesor Piotr Rutkowski z Uniwersytetu Gdańskiego. Nie to, że uważa takie wiadomości za całkowicie nieprzydatne. Dobrze jest wiedzieć co i jak ma rak. Tylko problem polega na tym, że wiedza duża i szlachetna, a raków szlachetnych coraz mniej. Już nawet dzieci mieszkające za miastem nie widują ich w stawach, rzekach i jeziorach. Zachłyśnięci postępem straciliśmy jako społeczeństwo szacunek do przyrody. Przestajemy ją rozumieć i tracimy coś ważnego bezpowrotnie.

Właściwie nie ma co się dziwić dzieciom, które nie wiedzą jak wygląda na grządce marchewka. Ich rodzice i dziadkowie nie mają grządek, wolą w ogródku porządek z równą trawką i tujami. Dwie pięcioklasistki uczestniczące w przyrodniczych lekcjach terenowych niedawno na widok kozy stwierdziły, że…dość dziwne psy tu mają. Profesor myślał, że żartują. Rozmowa była jednak prowadzona serio.

Widać wyraźnie jak bardzo odeszliśmy w życiu codziennym od natury. Myślimy często, że tylko z nią kłopot, bo Ci przyrodnicy przeszkadzają w rozwoju bojamo o jakąś żabkę czy innego owada. Kłopot polega na tym, że człowiek nie może żyć pośród sztucznego świata. – Jeśli nie zaczniemy najmłodszym tłumaczyć, że ta cała przyroda jest jednym wielkim współzależnym organizmem, to nie uda nam się zachować wielu gatunków. Ludzkie budowle można odtworzyć, na ekosystem nie ma planu i projektu, jak raz zginie zwykle strata jest nieodwołalna.

Szkolna wiedza biologiczna polegająca na nauczaniu zasad funkcjonowania oddzielnych organizmów ponosi klęskę. Profesor widzi, że młodzież chętnie ogląda filmy przyrodnicze, mniej chętnie uczestniczy w lekcjach przyrody. Dlatego tak wielką nadzieję pokłada w lekcjach biologii prowadzonych w terenie. Chociaż jest nauczycielem akademickim chętnie prowadzi zajęcia dla dzieci i młodzieży.

Posłuchaj rozmowy z profesorem Piotrem Rutkowskim