Jan Machaliński był Polakiem, który aktywnie działał w różnych polonijnych organizacjach w Wolnym Mieście Gdańsku. Wychowywał młodych ludzi, był sportowcem (trenując np. boks) i artystą. Śpiewał w chórze i jako uzdolniony muzyk-samouk uczestniczył w różnych polonijnych imprezach. Jak wspomina w audycji jego syn – Stanisław Antoni Machaliński – był człowiekiem pełnym humoru. Często żartował i bawił ludzi wokół.

– To, co wyróżniało Machalińskiego wśród innych zaangażowanych społecznie Polaków z Wolnego Miasta Gdańska, to była jego działalność konspiracyjna – mówi Marek Adamkowicz, kierownik Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku. Machaliński wykorzystywał w tym celu działalność w Teatrze Kukiełkowym „Skrzat”.

Podobnie jak inni propolscy działacze, został aresztowany 1 września 1939 roku. Pobity w Victoriaschule, trafił do obozu Stutthof. Później były roboty w Niemczech, służba w Wehrmachcie, ucieczka i walka w polskim wojsku w Wielkiej Brytanii.

Po wojnie władze komunistyczne nękały go podejrzeniami, że jest Niemcem. Podobny los spotykał innych gdańskich Polaków, którzy udowodnili swoje przywiązanie do ojczyzny przed II wojną światową.

(Fot. Zbiory Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku)