Nieznane dotąd teksty gdańskiego pisarza Pawła Huellego odkryto po latach w Żarnowcu. To opowiadanie, sztuka teatralna i niekompletna powieść, które napisał w okresie stanu wojennego, czyli jeszcze przed opublikowaniem debiutanckiej książki „Weiser Dawidek” w 1987 roku, która brawurowo rozpoczęła jego karierę literacką.

Trzy teksty powstały w okresie stanu wojennego i mają antykomunistyczną wymowę. Pisarz, wówczas 25-letni, przekazał maszynopisy swemu koledze Wojciechowi Książkowi, z którym studiował filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim. – To było dosyć bliskie koleżeństwo. Byłem świadkiem na jego ślubie z Anną – mówi Wojciech Książek.

Przyznaje, że gdyby wtedy te teksty wpadły w ręce Służby Bezpieczeństwa, Huelle miałby duże problemy.

ODNALEZIONE PODCZAS ROZBIÓRKI

Książek mieszkał wówczas w Żarnowcu. Koperty z tekstami ukrył w skrytce w budynku gospodarczym. W czasie remontu, w czasie nieobecności właściciela, robotnicy przełożyli koperty.

– Dopiero na pogrzebie Pawła zrozumiałem, że muszę dołożyć starań, żeby odszukać maszynopisy. Trzy tygodnie temu, podczas częściowej rozbiórki budynku, udało się odnaleźć koperty – wyjaśnia Wojciech Książek.

Maszynopisy przekazał byłej żonie pisarza Annie Huelle dla syna Juliusza, który jest spadkobiercą gdańskiego pisarza.

Odnalezione maszynopisy dzieł Pawła Huellego. (Fot. Wojciech Książek)

Paweł Huelle zmarł w listopadzie ubiegłego roku. Pisarz, poeta i dramatopisarz zasłynął wplataniem w fabułę gdańskich wątków. Uczynił to już w swej debiutanckiej powieści „Weiser Dawidek” w 1987 roku.

OPIS TEKSTÓW SPORZĄDZONY PRZEZ WOJCIECHA KSIĄŻKA

Akcja opowiadania (15 stron) toczy się w Gdańsku. Podejmuje trudny temat czynnego odwetu za represje na początku stanu wojennego. Z kolei bohater powieści (57-stronicowej) też jest związany z Gdańskim i, co jest zapewne niespodzianką, dobrym piłkarzem Lechii Gdańsk. Powołany na Mundial 1982, zostaje wyrzucony z boiska podczas słynnego meczu z ZSRR. Wraca wcześniej, jest pobity i aresztowany przez SB.

Akcja sztuki teatralnej „Noc pająka” (tu zachowała się całość: strona tytułowa i 40 stron tekstu) toczy się sylwestrowej nocy 1937 r. w więzieniu w Charkowie, czyli w czasie brutalnych czystek stalinowskich (ponadto dwie sceny rozgrywają się w pociągu do gułagu). Dramat nabiera dodatkowego znaczenia w dzisiejszych czasach, czyli w okresie drastycznych działań Rosji w Ukrainie.

Odnalezione teksty, w których zawarte jest silne pragnienie wolności, sprzeciw wobec totalitaryzmów zniewalających człowieka, wydają się ważnym uzupełnieniem twórczości Pawła. Pokazują różnorodność doświadczeń życiowych, twórczych naszego pokolenia, poszukiwanie różnorodnej formy wyrazu, niesamowite tempo czasu, w którym przyszło nam żyć. Osadzają w szeroko rozumianej historii, od której, szczególnie żyjąc w Polsce, i to czasie tak dużego przełomu, trudno uciec.

Posłuchaj całej audycji:

Marzena Bakowska/pb/traf