Mobilna wystawa przyjedzie do Bytowa. Ekspozycję, która stanie na rynku, przygotowało Muzeum Historii Żydów Polskich. – Wystawa jest tak zorganizowana, że zawiera również elementy losów lokalnej społeczności żydowskiej – mówi Łucja Koch z Muzeum Polin. Ekspozycja będzie prezentowana w dwóch kontenerach o powierzchni około 35 metrów kwadratowych. – Na jednej ścianie jest tysiącletnia historia Żydów w Polsce, pokazujemy różnorodność społeczności żydowskiej ze względu między innymi na język jakim się posługiwali. Jest też przestrzeń poświęcona historii Żydów w Bytowie przed II wojną światową. Całość jest tak pomyślana, by zwiedzający mogli poznać dzieje tej lokalnej społeczności na tle sytuacji Żydów w Polsce. Przed wojną Bytów był w rękach niemieckich, tym bardziej warto poznać tę część historii, bo była po prostu tragiczna – powiedziała organizatorka Łucja Koch.

– Wybraliśmy do tego projektu niespełna pięćdziesiąt miast w Polsce, głównie małych i średnich. To celowy zabieg, bo tych miejscowości nikt nie przyjeżdża z takimi projektami i wystawami. Chcemy, aby ludzie poznawali naszą misję, historię Żydów, bo gdyby nie wojna to sytuacja byłaby zupełnie inna. Bez Holokaustu w Polsce dziś mogłoby żyć nawet kilkanaście milionów Żydów, którzy byliby pewnie drugą nacją w naszym kraju. Warto sobie to uzmysłowić. Niemieccy naziści próbowali tę część historii wymazać, ale na szczęście się to nie udało – wyjaśnił Zygmunt Stempiński, wicedyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich.

Wystawę w Bytowie będzie można oglądać od 12 do 14 maja. Przy okazji historycy będą rozmawiać z mieszkańcami, zbierać relacje i pamiątki po Żydach. Przygotowano także specjalny program wydarzeń towarzyszących, m.in.: happening muzyczny Mikołaja Trzaski przy obelisku Upamiętniającym Społeczność Żydowską Ziemi Bytowskiej oraz spotkanie z przedstawicielami Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Gdańsku.

Bytów to ważny punkt na mapie polsko-żydowskiego dziedzictwa kulturowego. Pierwsza rodzina żydowska w Bytowie pojawiła się w 1728 roku. Po 1812 roku przybywało do Bytowa coraz więcej Żydów, głównie ze zubożałych Prus Zachodnich. Byli wśród nich m.in. kupcy, szewcy, krawcy, szklarze, drukarze, urzędnicy i handlarze końmi. Około 1840 roku w mieście mieszkało już 257 Żydów, a ich liczba rosła nadal aż do 1871 roku, kiedy to wynosiła 365 – na tym mniej więcej poziomie utrzymywała się przez kolejne lata.