Psoty, Gwiazdor i jego atrybut czyli „korbacz” albo „brzadowa zupa”. To tylko część ze świątecznych zwyczajów na Kaszubach. Z dala od dużych miast województwa pomorskiego święta mają wyjątkowy charakter.

Kolędnicy, czyli „Gwiżdże” będą odwiedzać kaszubskie domy aż do Sylwestra. Jak kolędować to tylko po kaszubsku – przekonuje Witosława Frankowska, autorka „Kaszubskiego śpiewnika bożonarodzeniowego” i zachęca, by w rodzinnym gronie śpiewać po kaszubsku. Śpiewnik to zbiór ludowych i regionalnych kolęd w języku kaszubskim, a także pastorałek czy innych piosenek o tematyce bożonarodzeniowej.

FESTIWAL KOLĘD KASZUBSKICH

W niedzielę rozpoczyna 10. jubileuszowa edycja Festiwalu Kolęd Kaszubskich. Pieśni będzie można wysłuchać w niedzielę w puckiej farze pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła o godz 18:45. W poniedziałek kaszubskie chóry wystąpią w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni – również o godz. 18:45. Finał festiwalu we wtorek o 17:00 w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Pierwoszynie.

TRADYCYJNE KOLĘDOWANIE

W polskiej tradycji ludowej drugi dzień świąt to czas, kiedy odwiedziny w domach zaczynali kolędnicy. Dzień św. Szczepana miał zawsze charakter otwarty, w przeciwieństwie do samego Bożego Narodzenia, które spędzano raczej w gronie rodzinnym. Zwyczaj kolędowania wiązał się z ludowymi wierzeniami w myśl zasady, że jaka będzie końcówka mijającego roku, taki będzie cały przyszły rok. Każdy kolejny dzień odpowiadał następnemu miesiącowi w nowym roku.

Wierzono, że wędrowanie po domach i kolędowanie pomaga całej przyrodzie wzrastać w dobrobycie, spokoju i bezpieczeństwie. Ważnym elementem zwyczaju są dary dla kolędników- zazwyczaj są to różne wiktuały ze stołów świątecznych lub drobne datki.

TRADYCJA INNA W KAŻDYM Z REGIONÓW

Kolędowanie jest w Polsce praktykowane do dziś, a kolędnicy w różnych regionach różnią się od siebie. Na przykład w Żywcu, w dzielnicy Zabłocie mamy „kolędników noworocznych”, związanych ze zwyczajem jukacy. To grupy młodych chłopców, którzy w sylwestra chodzą po mieście, wyganiając stary rok i zapraszając nowy. 

Kolędowanie nie jest zwyczajem tylko polskim, ale występuje on też w innych krajach słowiańskich, m.in. na Ukrainie i Słowacji oraz w Czechach.

Joanna Matuszewska