Nie żyje Fidel Castro, wieloletni przywódca Kuby. Miał 90 lat. Poinformował o tym w państwowej telewizji jego brat Raul, obecny prezydent Kuby. – Przywódca kubańskiej Rewolucji zmarł w Hawanie dziś wieczorem, o 22.29 – oświadczył prezydent.

4 grudnia odbędzie pogrzeb Fidela Castro. Poprzedzi go ogłoszona dziewięciodniowa żałoba narodowa. Raul Castro powiedział też, że zgodnie z ostatnią wolą zmarłego, jego zwłoki zostaną skremowane. 

BURZLIWY ŻYCIORYS

Fidel Castro przez niemal pół wieku pełnił najważniejsze funkcje w państwie. Jego władza praktycznie nie podlegała ograniczeniom. Był postacią kontrowersyjną. Oklaskiwany przez jednych jako orędownik antyimperializmu, humanitaryzmu i socjalizmu, przez innych postrzegany jako dyktator, który nadzorował łamanie praw człowieka na Kubie.

W 2008 roku, z powodu choroby przekazał ster władzy swemu młodszemu bratu, Raulowi. Fidel Castro, tytułowany od czasów rewolucji Comandante (czytaj: komandante) doszedł do władzy w 1959 roku. Od 1956 roku, wraz z legendarnym, a zarazem kontrowersyjnym rewolucjonistą argentyńskim Ernesto „Che” Guevarą oraz swoim bratem Raulem, kierował kubańską partyzantką, walczącą z dyktatorskim reżimem Fulgencio Batisty. Przywódcy przygotowywali zbrojną walkę w Meksyku.

W 1958 roku na pokładzie jachtu Granma, Castro wraz z grupą 59. rewolucjonistów, tak zwanych brodaczy, wylądował na Kubie i w górach Sierra Maestra podjął zwycięską walkę z oddziałami Batisty. 1 stycznia 1959 roku oddziały partyzanckie weszły do Hawany. Przywódca rewolucji zadeklarował, że Kuba będzie realizować radziecki marksistowsko-leninowski model rozwoju.

WIELOLETNI PRZYWÓDCA

Przez blisko 50 lat Castro był między innymi: prezydentem Republiki Kuby, przewodniczącym Rady Państwa, prezesem Rady Ministrów i I sekretarzem Komunistycznej Partii Kuby, rządzącej i jedynej partii na wyspie, której przewodził od czasu jej utworzenia w 1965 roku.

Organizacje humanitarne od lat zwracały uwagę na łamanie praw człowieka przez kubański reżim. Według nich, rządy Fidela Castro pochłonęły od kilku do kilkudziesięciu tysięcy ofiar. Amnesty International wskazywała też na problem więźniów politycznych na Kubie, ich złe traktowanie i stosowanie tortur. Zwolennicy Fidela Castro podkreślali jego wysokie poparcie społeczne i popularność w Ameryce Łacińskiej. Twierdzili, że represje na Kubie nie były ostre. Uznawali też za zasługę wyzwolenie Kuby spod dyktatury Batisty.

SOJUSZE

Do sukcesów polityki Castro należy – co przyznawali też jego oponenci – brak problemów rasowych oraz wysoki poziom systemu ochrony zdrowia i edukacji. Pierwszym krajem, który po rewolucji w 1959 roku uznał nowy kubański rząd były Stany Zjednoczone. Stosunki pomiędzy tymi krajami zaczęły się jednak szybko pogarszać po rozpoczęciu przez władze kubańskie nacjonalizacji amerykańskiej własności ze zbyt małym, zdaniem Amerykanów, odszkodowaniem. Blokada gospodarcza wyspy przez USA spowodowała zerwanie stosunków między krajami. Kuba nawiązała wówczas przyjazne stosunki ze Związkiem Radzieckim, a Castro zadeklarował budowę na Kubie systemu komunistycznego.

Podporządkowanie ZSRR doprowadziło w 1962 roku do poważnego kryzysu między tym mocarstwem a USA. Rosjanie wybudowali na Kubie wyrzutnie do przenoszenia pocisków jądrowych. Wbrew informacjom wywiadowczym, Castro zaprzeczał istnieniu tej broni na wyspie. USA ogłosiły całkowitą blokadę Kuby w czasie, gdy do jej wybrzeży zbliżały się radzieckie okręty wojenne. Zdecydowana postawa prezydenta Johna Kennedy’ego zmusiła ówczesnego przywódcę radzieckiego Nikitę Chruszczowa do rezygnacji z przełamania blokady oraz likwidacji atomowych silosów.

IAR/mar