Liczy ponad 350 lat. Należy do najstarszych w Polsce obok Zebrzydowskiej, Pacławskiej, Wambierzyckiej i Pakoskiej. Jej wyjątkowy klimat przyciąga co roku blisko 60 pielgrzymek.  Kalwaria Wejherowska nazywana jest też Jerozolimą Kaszubską. 

Materiał prezentuje zdjęcia ze wszystkich stacji, niestety nie wszystkie są podświetlane i tylko część uchwycona została przeze mnie po zmroku. To właśnie te zdjęcia oddają niezwykły klimat tego miejsca.

ZIEMIA Z JEROZOLIMY

Kalwaria składa się z 26 kaplic, głównie ufundowanych przez założyciela Wejherowa i wojewodę malborskiego Jakuba Wejhera. Zlokalizowane są na wzgórzach nad miastem. Podobno odległości między kaplicami odpowiadają odległościom między przystankami Drogi Krzyżowej Jezusa w Jerozolimie. Co ciekawe, pod każdą ma się znajdować garść ziemi przywieziona przez Jakuba Wejhera właśnie z Jerozolimy.

LEGENDA GŁOSI…

Z powstaniem miasta, jak i kalwarii wiąże się pewna legenda. Jakub Wejher biorąc udział w wyprawie wojennej do Rosji w latach 1632-34, w jednej z bitew, cudem uniknął śmierci. Po trafieniu pociskiem Wejher poważnie ucierpiał. Przyrzekł, że jeśli przeżyje, wybuduje na swoich ziemiach kościół pw. św. Trójcy i klasztor. Od śmierci uratowała go mocna zbroja, którą później wysłał do Loreto we Włoszech jako dar dziękczynny za wysłuchanie modlitwy. Przysięgi dotrzymał i już w 1643 roku wybudował kościół, a kilka lat później klasztor i kalwarię. Tak ponoć rozpoczęła się historia kalwarii i miasta Wejherowo.

Fot. Radio Gdańsk / Jacek Klejment 

JEROZOLIMA KASZUBSKA

Kalwaria w Wejherowie jest trzecim po Zebrzydowskiej i Pakoskiej najstarszym sanktuarium Męki Pańskiej w Polsce i jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych Pomorza. 26 kaplic wybudowano na trzech wzgórzach, którym nadano biblijne nazwy – Góra Oliwna, Syjon i Golgota.

Trasa między kaplicami wynosi około 5 km, a jej przejście w dość wymagających warunkach zajmuję około 2,5 godziny.

Nawet w taką pogodę jak dziś, czyli w deszczową Wielką Sobotę, mogę śmiało potwierdzić, że na tę wyprawę trzeba zarezerwować przynajmniej dwie godziny z małym zapasem. Niesamowity klimat i oderwanie od zgiełku miasta zdecydowanie rekompensuje wysiłek, jaki trzeba włożyć, żeby pokonać całą trasę.

– Kalwaria Wejherowska upamiętnia nie tylko Drogę Krzyżową, ale też miejsca związane z życiem Chrystusa. Przeszliśmy całą trasę, żeby pokazać wam ten niesamowity klimat.

Fot. Radio Gdańsk / Jacek Klejment 

GÓRA OLIWNA

1. Kaplica Wniebowstąpienia. Wybudowana w latach 1657 – 1665. Znajduje się na szczycie Góry Oliwnej. Została ufundowana przez Joanne Katarzynę Radziwiłównę – drugą żonę Jakuba Wejhera. 

Ponieważ Kaplica Wniebowstąpienia wybudowana jest na szczycie Góry Oliwnej, do następnych trzeba zejść w dół kamiennymi schodami. 

2. Kapliczka Ogrójec. Wybudowana w 1653 roku. Ufundował ją opat cystersów oliwskich Aleksander Kęsowski. Kapliczka ma symbolizować, pobyć Jezusa Chrystusa w Ogrodzie Oliwnym. W środku znajduje się obraz Chrystusa broczącego krwią.

3. Kapliczka Pocałunek Judasza. Wybudowana w latach 1649 – 1654. Jej fundatorem był Jakub Wejher. Wewnątrz znajduje się malowidło przedstawiające pocałunek Judasza oraz pojmanie Jezusa. Kapliczka jest tak niewielka, że stojąc w środku, ma się wrażenie, jakby wszystkie postaci nas otaczały.

4. Kapliczka Grobu Matki Boskiej. Wybudowana w latach 1657 – 1665. Ufundowana przez Joanne Katarzynę Radziwiłównę – drugą żonę Jakuba Wejhera. Jest to ostatnia kaplica na Górze Oliwnej.

5. Kaplica Cedronu. Wybudowana w latach 1649 – 1654 i 1860. Ufundowana przez Jakuba Wejhera i Ottona Keyserlinga właściciela Wejherowa w XIX wieku. Żeby do niej dojść musimy iść w stronę centrum Wejherowa ulicą Księdza Roszczynialskiego, która przechodzi w Zamkową. Kiedy dochodzimy do końca tej ulicy, trzeba skręcić w leśną drogę w lewo. Po około 300 metrach dochodzimy do małej kapliczki. Idąc dalej wzdłuż rzeki Cedron dochodzimy do ciekawej, ale mało uczęszczanej kapliczki. 

Cedron w biblijnych czasach oddzielała Górę Oliwną od Jerozolimy. Żołnierze prowadząc Chrystusa do miasta przechodzili przez ten most. 

6. Kapliczka Brama Wschodnia Jerozolimska. Wybudowana w 1654 roku, Ufundowana przez Jakuba Wejhera. Nazywana jest też Bramą Wschodnią. Wewnątrz bramy znajdują się dwa freski. Pierwszy przedstawia wprowadzanie Jezusa do Jerozolimy, a drugi pogrzeb Matki Boskiej.

GÓRA SYJON

7. Kaplica Domu Annasza. Wybudowana w latach 1649 – 1654. Ufundowana przez Jakuba Wejhera. Kapliczka ma upamiętniać spotkanie Jezusa z byłym arcykapłanem Annaszem. 

8. Kapliczka Wieczernika. Wybudowana w latach 1654 – 1657. Kapliczka ma upamiętniać ostatnią wieczerzę i umycie nóg przez Chrystusa. Stąd udał się na Górę Oliwną. Ta oraz kolejna kapliczki nie są związane z Drogą Krzyżową, a symbolizują miejsca związane z życiem Jezusa.

9. Kapliczka Domek Matki Bożej. Wybudowana w latach 1654 – 1665. Jest to najskromniejszą z kaplic. Podczas II wojny światowej została znacznie zniszczona. Odbudowano ją w 1955 roku.

10. Kaplica Domu Kajfasza. Wybudowana w latach 1650 – 1654. Ufundowana przez Jakuba Wejhera. Ma upamiętniać przyprowadzenie Jezusa do arcykapłana Kajfasza w Wielki Czwartek. Jest najwyżej położoną kaplicą na Kalwarii Wejherowskiej.

11. Kapliczka Pałac Piłata. I stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1650 – 1654. Ufundowana przez Jakuba Wejhera. Symbolizuje miejsce, w którym mieszkał Piłat. Ciekawostką jest to, że w rzucie poziomym ma kształt krzyża greckiego.

12. Kapliczka Pałacu Heroda. Budowę rozpoczęto w 1654 roku. Ufundowana przez Joannę Katarzynę Radziwiłównę – drugą żonę Jakuba Wejhera. Jest jedną z większych kaplic Kalwarii Wejherowskiej.

13. Kaplica Podjęcia Krzyża – II stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1649 – 1654. ufundowana przez Cecylię Eleonorę młodszą córkę Jakuba Wejhera. Kaplica nawiązuje do podjęcia krzyża przez Chrystusa. Wybudowana została z piaskowca w kształcie krzyża łacińskiego. Dla ochrony przed zniszczeniem piaskowca w 1866 roku obudowano ją neogotycką ceglaną budowlą.

14. Kaplica Pierwszego upadku Chrystusa – III stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w roku 1649. Jest pierwszą kaplicą jaka powstała na kalwarii. Ufundowana przez księdza Mateusza Jana Judyckiego – inicjatora budowy Kalwarii.

15. Kapliczka Spotkania Chrystusa z Matką Bożą – IV stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w 1649 – 1654 roku. Jest najpiękniejszą kaplicą Kalwarii Wejherowskiej. Jej kształt ma symbolizować różę. Jest zdecydowanie najbardziej bogato zdobioną kaplicą. Ufundowana przez Anne Elżbietę Schaffgotsch – pierwszą żonę Jakuba Wejhera.

16. Kapliczka Cyrenejczyk – V stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1649 – 1654. Wewnątrz znajduje się rzeźba Chrystusa niosącego krzyż, który pomaga mu dźwigać Szymon z Cyreny. Co ciekawe, że Szymon jest w stroju typowym dla tutejszego regionu.

17. Kaplica Weroniki – VI stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1649 – 1654. Wewnątrz znajduje się pierwotna kapliczka w formie baldachimu z kamienia z figurą św. Weroniki.

18. Brama łez – Drugi upadek Chrystusa – VII stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1649 – 1654. Brama symbolicznie ozdobiona motywem łez.

19. Kapliczka Płaczących Niewiast – VIII stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1649 – 1654. Najmniejsza kapliczka kalwarii. W środku znajduje się obraz, na którym Jezus pociesza grupę kobiet. W Jerozolimie przez tę bramę wyprowadzano skazanych na śmierć.

GÓRA GOLGOTA

20. Kaplica Trzeciego upadku Chrystusa – IX stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1649 – 1654. Ufundowana przez Jakuba Wejhera. Pierwsza z kaplic Wzgórza Golgoty. Moim zdaniem najbardziej urokliwe miejsce zwłaszcza nocą czego dowodem są poniższe zdjęcia.

21. Kapliczka Obnażenia Chrystusa z szat – X stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1654 – 1657. Kolejna kapliczka na drodze na szczyt Golgoty. Wewnątrz znajduje się obraz „Obnażenie z szat” Jest to jedyny oryginalnie zachowany obraz na ścianie z czasów Jakuba Wejhera.

22. Kapliczka Przybicia do Krzyża – XI stacja Drogi Krzyżowej. Ostatnia w drodze do kościoła Trzech Krzyży. Wybudowana i ufundowana przez Jakuba Wejhera z roku 1657. Wewnątrz malowidło przedstawiające przybicie Jezusa do krzyża. 

23. Kościół Trzech krzyży – XII stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1649 – 1654. Fundatorem była Anna Wejherówna córka stryja fundatora Demetriusza. Kaplica stoi na szczycie Golgoty. Wewnątrz znajdują się trzy krzyże z Chrystusem i Dwoma Łotrami. To właśnie tu odbywają się główne uroczystości nabożeństw Kalwaryjskich. W 1953 z grupą studentów z Krakowa przyjechał tu Karol Wojtyła. W 2005 roku wmurowaną tablicę pamiątkową upamiętniającą tą wizytę.

24. Kaplica Matki Bożej Bolesnej – XIII stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1649 – 1654. W XIX wieku pierwotną kaplicę obudowana obecną. Wewnątrz znajduje się figura Matki Bożej, trzymającej na kolanach martwego Jezusa.

25. Kaplica Grobu Chrystusa – XIV stacja Drogi Krzyżowej. Wybudowana w latach 1649 – 1654. Żeby do niej dotrzeć trzeba zejść z Golgoty długimi kamiennymi schodami. Jest jedyną kaplicą na Pomorzu zbudowaną z wapienia ciosanego. Kaplica jest niemal bliźniaczą budowlą to tej, jaka znajduje się w Kalwarii Zebrzydowskiej.

26. Brama Oliwska. Wybudowana na początku XVIII wieku. Ufundowana przez hrabiego Piotra Jerzego Przebendowskiego. Żeby do niej dotrzeć trzeba cofnąć się niemal na sam początek Wejherowa. Znajduje się ona przy ul. 12 Marca. Brama nie jest ściśle związana z kalwarią. Jej zadaniem było witanie w niej pielgrzymów przybywających z Gdańska.

Na tym kończy się wycieczka szlakiem Kaszubskiej Jerozolimy. Miejsce niezwykle mistyczne i urokliwe. Godne poświęconego czasu, nie tylko dla pielgrzymów, ale i dla turystów chcących oderwać się od zgiełku miasta. Kalwaria tak idealnie wpisuje się w krajobraz tych wzgórz, że można pomyśleć, że to nie Jakub Wejher wybrał to miejsce, a te wzgórza wybrały jego.

Jacek Klejment