99 lat temu żołnierze Hallera wyzwolili Starogard Gdański. Tym samym skończyły się trwające 148 lat zabory. Starogardzianie z radości na ramionach przenieśli generała wraz z bryczką na miejski rynek. – Przybywamy pod wieczór. Witają nas o wiele serdeczniej niż w Tczewie. Nic dziwnego – ludność tu polska i nielicznie rozrzuceni Niemcy pragną zgodnego współżycia z nami. Wyprawicielem ich jest pan burmistrz Komos. Polskie władze reprezentuje pan starosta Nagórski. Imieniem duchowieństwa przemawia ks. dr Dyring, z serdecznymi słowami zwracający się do generała w dłuższej mowie opartej o gruntowną znajomość historii ziemi pomorskiej – wspominał mjr Edward Ligocki.

MANIFESTACJA PATRIOTYZMU

– To była wielka manifestacja patriotyzmu. Kiedy do miasta przyjechał generał Haller, mieszkańcy wypięli bryczkę i na ramionach ponieśli ją na rynek miejski, gdzie odbyło się przekazanie władzy polskiej administracji – przypomina Zbigniew Potocki ze starogardzkiego muzeum.

Do zawieszenia broni kończącego działania zbrojne I Wojny Światowej doszło 11 listopada 1919 roku. Jednak o przynależności Pomorza decydowali zwycięzcy podczas konferencji pokojowej w Wersalu. Tam 21 stycznia 1920 roku zdecydowano o przyłączeniu Pomorza Nadwiślańskiego, Górnego Śląska i Wielkopolski z Poznaniem do odradzającego się Państwa polskiego. Dlatego dopiero wtedy armia gen. Hallera mogła scalić Kociewie z Macierzą.

Tomasz Gdaniec/mili