– Na dramatycznej drodze Polski do wolności w drugiej połowie XX wieku, szczególne miejsce zajmuje grudzień 1970 roku. Był to jeden z najbardziej krwawych i bolesnych polskich miesięcy, który po latach doprowadził do obalenia reżimu komunistycznego. Bez Grudnia ’70 nie byłoby Sierpnia ’80. Co do tego zgadzają się i historycy, i bohaterowie walki z komunizmem – mówił przed koncertem prezes Radia Gdańsk Adam Chmielecki.
„NIE NA DARMO BYŁA TA ŚMIERĆ”
Głos zabrał także prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek. – Grudzień 1970 roku pozostawił wiele scen i obrazów, które stały się ikonami tamtych wydarzeń. Jedną z nich jest zdjęcie, gdy robotnicy i rzesza protestujących niosą na drzwiach zwłoki zabitego człowieka. Scena ta została uwieczniona w jednej z najsłynniejszych pieśni o Janku Wiśniewskim, czyli Zbigniewie Godlewskim, młodym, 18-letnim robotniku, uczniu, który został zastrzelony w Gdyni. W tej pieśni są słowa: „Nie płaczcie matki, to nie na darmo nad stocznią sztandar z czarną kokardą”. Nie na darmo była ta śmierć, nie na darmo poległ Janek Wiśniewski i kilkadziesiąt innych osób – podkreślał prezes IPN.
Poniżej można zobaczyć zapis koncertu ze studia Radia Gdańsk:
„GRUDNIOWY TREN”
W wykonaniu Chopin University Chamber Orchestra pod batutą Rafała Janiaka usłyszeliśmy najpiękniejsze polskie utwory elegijne – „Agnus Dei” Krzysztofa Pendereckiego, „II cz. Koncertu Wiolonczelowego” Stanisława Moryto, „Adagietto” Pawła Łukaszewskiego, „Elegię na wiolonczelę” i orkiestrę smyczkową Mikołaja Góreckiego. Najważniejszym punktem programu było bez wątpienia wykonanie „Grudniowego Trenu” na orkiestrę smyczkową Rafała Janiaka. To utwór skomponowany na zamówienie Radia Gdańsk z okazji 50. rocznicy Grudnia ’70.
Prezes Radia Gdańsk Adam Chmielecki w towarzystwie dyrygenta Rafała Janiaka (Fot. Radio Gdańsk)
Jego autorem jest Rafał Janiak, kompozytor, dyrygent i pedagog, dziekanem wydziału Dyrygentury Symfoniczno-Operowej Uniwersytetu Fryderyka Chopina w Warszawie. Aby skomponować muzyczne epitafium Ofiar Grudnia ’70, sięgnął do źródeł historycznych.
– Jednym z najbardziej poruszających zdarzeń tamtych dni są bratobójcze strzały o świcie do stoczniowców, zwykłych ludzi pracy, których podstawowe potrzeby życiowe były obojętne dygnitarzom partyjnym. Czwartkowa gdyńska hekatomba jest swoistym symbolem niestrudzonej walki o wolność i godność – przekonywał Rafał Janiak. – W mojej kompozycji na orkiestrę smyczkową również symbolicznie nakreślone zostają ludzkie przeżycia w trzech po sobie następujących częściach: Zimna, głodna, morska noc; Nagły, krwawy, blady świt; Milcząca, grobowa cisza – opowiadał.
Koncert prowadził Konrad Mielnik, dyrektor artystyczny Radia Gdańsk (Fot. Radio Gdańsk/Roman Jocher)
Światowa premiera „Grudniowego Trenu” w 50. rocznicę Grudnia ’70 odbyła się z inicjatywy prezesa Radia Gdańsk, Adama Chmieleckiego oraz prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Jarosława Szarka.
Lista kompozycji, które wykonała Chopin University Chamber Orchestra w studiu Radia Gdańsk:
1.Paweł Łukaszewski – Adagietto
2.Rafał Janiak – Grudniowy Tren (światowe prawykonanie)
– Głodna, morska noc
– Nagły, blady krwawy świt
– Milcząca, grobowa cisza
3. Bronisław Kazimierz Przybylski – Concerto Classico cz. II Andante sostenuto
solista – Klaudiusz Baran
4. Mikołaj Górecki – Elegia
solistka – Aneta Stefańska
5. Mikołaj Majkusiak – Chamber Concerto cz. IV Adagio i cz. V Furioso
solista – Klaudiusz Baran
6. Krzysztof Penderecki – Agnus Dei
FRAGMENTY PŁYTY
Po koncercie zaprezentowane zostały fragmenty płyty „#Pamięć. Grudzień ’70”. Wśród wielu materiałów zobaczyć można m.in. dokumenty i reportaże oparte na wspomnieniach świadków, opracowane w 50. rocznicę zbrodni.
– Tym wydawnictwem zamykamy tegoroczny projekt #Pamięć. Przypomnę, że w ramach całego cyklu Radio Gdańsk w kwietniu upamiętniło ofiary Zbrodni Katyńskiej i tragedii smoleńskiej, a w sierpniu świętowaliśmy 40. rocznicę Sierpnia ’80 – podkreśla Adam Chmielecki, prezes Radia Gdańsk. – Jednak nie byłoby zwycięstwa „Solidarności” bez bohaterstwa, poświęcenia i ofiary robotników w grudniu 1970 roku i dopiero ta grudniowa płyta domyka edukacyjno-tożsamościowy projekt – wyjaśnia.
Mecenasami wydarzenia są Instytut Pamięci Narodowej, Grupa Lotos oraz Energa Grupa Orlen.
mm