– Na dramatycznej drodze Polski do wolności w drugiej połowie XX wieku, szczególne miejsce zajmuje grudzień 1970 roku. Był to jeden z najbardziej krwawych i bolesnych polskich miesięcy, który po latach doprowadził do obalenia reżimu komunistycznego. Bez Grudnia ’70 nie byłoby Sierpnia ’80. Co do tego zgadzają się i historycy, i bohaterowie walki z komunizmem – mówił przed koncertem prezes Radia Gdańsk Adam Chmielecki.

„NIE NA DARMO BYŁA TA ŚMIERĆ”

Głos zabrał także prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek. – Grudzień 1970 roku pozostawił wiele scen i obrazów, które stały się ikonami tamtych wydarzeń. Jedną z nich jest zdjęcie, gdy robotnicy i rzesza protestujących niosą na drzwiach zwłoki zabitego człowieka. Scena ta została uwieczniona w jednej z najsłynniejszych pieśni o Janku Wiśniewskim, czyli Zbigniewie Godlewskim, młodym, 18-letnim robotniku, uczniu, który został zastrzelony w Gdyni. W tej pieśni są słowa: „Nie płaczcie matki, to nie na darmo nad stocznią sztandar z czarną kokardą”. Nie na darmo była ta śmierć, nie na darmo poległ Janek Wiśniewski i kilkadziesiąt innych osób – podkreślał prezes IPN.

Poniżej można zobaczyć zapis koncertu ze studia Radia Gdańsk:

„GRUDNIOWY TREN”

W wykonaniu Chopin University Chamber Orchestra pod batutą Rafała Janiaka usłyszeliśmy najpiękniejsze polskie utwory elegijne – „Agnus Dei” Krzysztofa Pendereckiego, „II cz. Koncertu Wiolonczelowego” Stanisława Moryto, „Adagietto” Pawła Łukaszewskiego, „Elegię na wiolonczelę” i orkiestrę smyczkową Mikołaja Góreckiego. Najważniejszym punktem programu było bez wątpienia wykonanie „Grudniowego Trenu” na orkiestrę smyczkową Rafała Janiaka. To utwór skomponowany na zamówienie Radia Gdańsk z okazji 50. rocznicy Grudnia ’70.

Prezes Radia Gdańsk Adam Chmielecki w towarzystwie dyrygenta Rafała Janiaka (Fot. Radio Gdańsk)

Jego autorem jest Rafał Janiak, kompozytor, dyrygent i pedagog, dziekanem wydziału Dyrygentury Symfoniczno-Operowej Uniwersytetu Fryderyka Chopina w Warszawie. Aby skomponować muzyczne epitafium Ofiar Grudnia ’70, sięgnął do źródeł historycznych.

– Jednym z najbardziej poruszających zdarzeń tamtych dni są bratobójcze strzały o świcie do stoczniowców, zwykłych ludzi pracy, których podstawowe potrzeby życiowe były obojętne dygnitarzom partyjnym. Czwartkowa gdyńska hekatomba jest swoistym symbolem niestrudzonej walki o wolność i godność – przekonywał Rafał Janiak. – W mojej kompozycji na orkiestrę smyczkową również symbolicznie nakreślone zostają ludzkie przeżycia w trzech po sobie następujących częściach: Zimna, głodna, morska noc; Nagły, krwawy, blady świt; Milcząca, grobowa cisza – opowiadał.

Koncert prowadził Konrad Mielnik, dyrektor artystyczny Radia Gdańsk (Fot. Radio Gdańsk/Roman Jocher)

 
Światowa premiera „Grudniowego Trenu” w 50. rocznicę Grudnia ’70 odbyła się z inicjatywy prezesa Radia Gdańsk, Adama Chmieleckiego oraz prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Jarosława Szarka.

Lista kompozycji, które wykonała Chopin University Chamber Orchestra w studiu Radia Gdańsk:

1.Paweł Łukaszewski – Adagietto 

2.Rafał Janiak – Grudniowy Tren (światowe prawykonanie) 

  – Głodna, morska noc

  – Nagły, blady krwawy świt

  – Milcząca, grobowa cisza

3. Bronisław Kazimierz Przybylski – Concerto Classico cz. II Andante sostenuto 

solista – Klaudiusz Baran

4. Mikołaj Górecki – Elegia 

solistka – Aneta Stefańska

5. Mikołaj Majkusiak – Chamber Concerto cz. IV Adagio i cz. V Furioso 

solista – Klaudiusz Baran

6. Krzysztof Penderecki – Agnus Dei 

FRAGMENTY PŁYTY

Po koncercie zaprezentowane zostały fragmenty płyty „#Pamięć. Grudzień ’70”. Wśród wielu materiałów zobaczyć można m.in. dokumenty i reportaże oparte na wspomnieniach świadków, opracowane w 50. rocznicę zbrodni.

– Tym wydawnictwem zamykamy tegoroczny projekt #Pamięć. Przypomnę, że w ramach całego cyklu Radio Gdańsk w kwietniu upamiętniło ofiary Zbrodni Katyńskiej i tragedii smoleńskiej, a w sierpniu świętowaliśmy 40. rocznicę Sierpnia ’80 – podkreśla Adam Chmielecki, prezes Radia Gdańsk. – Jednak nie byłoby zwycięstwa „Solidarności” bez bohaterstwa, poświęcenia i ofiary robotników w grudniu 1970 roku i dopiero ta grudniowa płyta domyka edukacyjno-tożsamościowy projekt – wyjaśnia.

Mecenasami wydarzenia są Instytut Pamięci Narodowej, Grupa Lotos oraz Energa Grupa Orlen.

mm