W Gdańsku podczas konferencji „Chroń morze” rozpoczęły się konsultacje społeczne programu ochrony wód morskich (aPOWM), organizowane przez Ministerstwo Infrastruktury i PGW Wody Polskie.

Podczas spotkania, w którym wziął udział Przemysław Daca, prezes PGW Wody Polskie, omówiono blisko 60 działań na rzecz poprawy stanu Bałtyku. Program jest jednym z najważniejszych, mających na celu racjonalizację gospodarki wodnej w Polsce.

Powstrzymanie degradacji Morza Bałtyckiego i jego aktywna ochrona zależy przede wszystkim od tego, co dzieje się na lądzie. Polska ma w tym zakresie do odegrania rolę szczególną – aż 99,7 proc. naszego państwa leży w zlewisku Bałtyku. Wpływają do niego dwie największe rzeki w całym basenie: Wisła i Odra. Dodatkowo jesteśmy jednym z najbardziej zaludnionych państw na tym obszarze. Odpowiednio duża musi więc być skala podejmowanych przez nas działań.

– Siłą rzeczy proponowane rozwiązania dotyczyć będą nie tylko obszaru nadmorskiego, ale całego kraju, przede wszystkim rolnictwa i gospodarki wodno-ściekowej w związku z generowanymi przez nie związkami azotu i fosforu, które trafiają do wód. Proponowane działania są ambitne, ale realne. Współpraca międzyresortowa i zaangażowanie jednostek samorządowych to fundament aktualizacji programu ochrony wód morskich. Pamiętajmy przy tym, że każdy z nas może przyczynić się do poprawy sytuacji. Trzymiesięczne konsultacje społeczne, które rozpoczynamy, to najlepszy sposób na zrozumienie potrzeb i zbudowanie zaufania dla koniecznych działań nakreślonych w projekcie – uważa minister Marek Gróbarczyk, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, pełnomocnik rządu ds. gospodarki wodą oraz inwestycji w gospodarce morskiej i wodnej.

Transport morski, rybołówstwo i turystyka – to tylko niektóre sektory zależne od Bałtyku. Ich utrzymanie i rozwój nie będą możliwe bez jego należytej ochrony. Zależy to w decydującym stopniu od działań i inwestycji podejmowanych przede wszystkim w otoczeniu polskich rzek spływających do morza. W aPOWM zaplanowano działania, od czyszczenia plaż ze śmieci i walki z hałasem podwodnym do systemowych rozwiązań dla powstrzymania eutrofizacji akwenu.

MORZE BEZ SINIC

Bałtyk przy 53 m średniej głębokości i stosunkowo małej powierzchni jest zbiornikiem o małym zasoleniu. Te cechy powodują, że basen jest narażony na ciągłą „ingerencję” wpływających do niego słodkich wód bogatych w biogeny z rolnictwa i ścieków komunalnych. Powoduje to regularne zakwity glonów uruchamiające destrukcyjny dla całego morskiego łańcucha troficznego (pokarmowego) mechanizm powstawania stref beztlenowych.

– Skutki eutrofizacji Morza Batyckiego dotykają organizmy wodne, ale także każdego wypoczywającego nad Bałtykiem. Najbardziej znanym i widocznym efektem eutrofizacji są masowe zakwity sinic. To coraz częstsze zjawisko pojawiające się na Morzu Bałtyckim jest efektem jego przeżyźnienia. Celem aPOWM jest powstrzymanie tego procesu. To jednocześnie jeden z 11 parametrów, od których zależy utrzymanie lub polepszenie dobrego stanu środowiska wód morskich. Zaplanowane w aPOWM działania będą więc oznaczały w szczególności znaczące redukcje biogenów. Pełna realizacja planowanych działań może skutkować redukcją ładunków azotu o ponad 60 tys. ton i fosforu o ponad 5 tys. ton – mówił Przemysław Daca, prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, które odpowiada za opracowanie aPOWM.

19 działań przyczyni się bezpośrednio do ochrony Bałtyku – jego bioróżnorodności obejmującą ochronę ptaków, ssaków morskich i zwalczanie gatunków inwazyjnych. Na ekosystemy morskie wpływa także hałas podwodny. Dlatego tak ważne jest wdrożenie rejestru źródeł hałasu impulsowego, ograniczenie hałasu podwodnego w obszarach Natura 2000, gdzie ssaki morskie są obiektem ochrony oraz opracowanie i wdrożenie wytycznych unieszkodliwiania ładunków wybuchowych zalegających na dnie Bałtyku.

CO DRUGI ŚMIEĆ W BAŁTYKU POCHODZI Z GOSPODARSTWA DOMOWEGO

Wobec problemu zakwitu sinic i zanieczyszczenia wód niezwykle ważne jest, by ograniczyć ilość odpadów dopływających do Bałtyku rzekami, aż 48 proc. z nich pochodzi z gospodarstw domowych. To jeden z fundamentów projektu.

Planowana redukcja biogenów w ściekach i działania dla zlewni rolniczych również mają pomóc w ograniczeniu dopływu tych związków do Bałtyku. Celem są nie tylko czyste plaże, ale również rzeki bez śmieci, dlatego wśród działań proponowanych w projekcie jest sprzątanie brzegów rzek i plaż, wypracowanie strategii redukcji przedostawania się odpadów z kanalizacji do wód czy doposażenie gmin w sprzęt do oczyszczania plaż. Pełna lista tych działań jest dostępna w projekcie dokumentu.

WAŻNY JEST KAŻDY GŁOS

Do 5 października 2021 r. trwają konsultacje społeczne projektu aktualizacji programu ochrony wód morskich. To szansa dla każdego, aby wpłynąć na kształt działań na rzecz ochrony wód Bałtyku. W trakcie konsultacji projektu aPOWM, zostaną przeprowadzone 21-dniowe konsultacje dotyczące oceny oddziaływania na środowisko tego dokumentu.

Uwagi i wnioski do projektu dokumentu może zgłaszać każdy np. poprzez specjalnie przygotowany formularz na stronie www.chronmorze.eu.

mn