Analizując dane zebrane od 1992 roku można zauważyć, że młodzi respondenci częściej niż ogół badanych obywateli mieli poczucie wpływu na sprawy kraju – czytamy w komunikacie opublikowanym przez CBOS. Według autorów badania, poczucie podmiotowości w sferze publicznej osób poniżej 25 lat cechuje większa dynamika zmian, niż w przypadku ogółu dorosłych.

W badaniu zaznaczono, że największy w historii badań odsetek młodych respondentów mających poczucie wpływu na sprawy kraju zarejestrowano w lutym 2020 r., co może być związane z licznym udziałem Polaków, zwłaszcza młodych, w protestach.

– Zarówno wśród młodych, jak i wśród ogółu badanych, obserwujemy trend wzrostowy w tym zakresie. Wyniki z ostatnich lat wskazują, że poczucie wpływu obywateli na sprawy kraju jest częstsze, niż było w latach 90. ubiegłego czy na początku XXI wieku. Ponadto wysoki odsetek młodych osób mających poczucie wpływu na wydarzenia krajowe zarejestrowano w badaniach przeprowadzonych: we wrześniu 2010 roku, w styczniu 2016 roku i na początku roku 2018. W tych pomiarach mniej więcej połowa ankietowanych poniżej 25. roku życia deklarowała, że ludzie tacy jak oni wpływają na zmiany dokonujące się w kraju – stwierdzili autorzy badania.

MNIEJSZE POCZUCIE PODMIOTOWOŚCI

CBOS podaje, że w bieżącym roku (w stosunku do 2020) nastąpił spadek odsetka badanych zarówno wśród ogółu (o 7 punktów procentowych), jak i wśród najmłodszych respondentów (o 11 punktów) – deklarujących poczucie podmiotowości obywatelskiej, co może być spowodowane sytuacją epidemiologiczną i licznymi obostrzeniami.

– Ponadto rozpoczęte jesienią 2020 roku protesty związane z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego w sprawie dopuszczalności przerywania ciąży, jak też późniejszy brak reakcji władz na sprzeciw obywateli wychodzących na ulice, którymi w znacznej mierze byli młodzi ludzie, pozwala przypuszczać, że obywatele w grupie wiekowej 18 – 24 lata mogli odczuć brak przełożenia swoich działań na sferę publiczną – podkreślili autorzy badania.

IDENTYFIKACJE LEWICOWE

Nie bez znaczenia w tym kontekście pozostaje również to, że w ostatnim czasie znacznie wzrosła skala identyfikacji lewicowych, zwłaszcza wśród najmłodszych badanych. W komunikacie stwierdzono, że od początku lat 90. obserwowaliśmy wzrost poczucia podmiotowości obywateli w wymiarze lokalnym, jednak dopiero od roku 2010 wyrażane było ono przez mniej więcej połowę Polaków.

– Również wśród dorosłych w wieku 18 – 24 lata przeświadczenie o wpływie w wymiarze lokalnym do roku 2009 nigdy, poza jednym pomiarem z 2007 roku, nie przekroczyło 50 proc. Sytuacja zmieniła się rok później, gdy niemal dwie trzecie z nich zadeklarowało wpływ na sprawy swojego miasta bądź gminy (63 proc. we wrześniu 2010 roku) – napisano w raporcie.

WPŁYW NA SPRAWY LOKALNE

Od tego momentu, pomimo drobnych wahań zarejestrowanych w kolejnych latach, konsekwentnie więcej niż połowa młodych dorosłych była przekonana o wpływie na sprawy swojej miejscowości. Według autorów komunikatu, poczucie podmiotowości w sprawach lokalnych było najczęstsze w 2018 roku (był to rok wyborów samorządowych). – Deklarowało je wówczas około trzech czwartych ankietowanych w wieku od 18 do 24 lat – zastrzegli analitycy.

Młodzi respondenci nieco częściej angażowali się w protesty, niż reszta społeczeństwa, od roku 1993. – Relatywnie najmniej osób w wieku 18 – 24 lata deklarujących udział w strajku lub demonstracji notowaliśmy w pierwszej połowie lat 90. Z kolei na tle ogółu badanych najbardziej wyróżniali się oni aktywnością w tym względzie w roku 2004, 2005, 2007, a także w 2020, kiedy angażowali się w protesty niemal trzykrotnie częściej niż ogół dorosłych – czytamy w komunikacie.

Komunikat powstał na podstawie wyników badań „Aktualne problemy i wydarzenia”, przeprowadzanych na reprezentatywnych próbach losowych pełnoletnich mieszkańców Polski w latach 1992–2021. Od maja 2020 r. badania realizowane są w ramach procedury mixed-mode, wykorzystującej wywiady bezpośrednie, telefoniczne i internetowe.

PAP/ua