W Warszawie przyznano nagrody w dwóch ogólnopolskich konkursach: „Samorząd dla Dziedzictwa” i „Zabytek zadbany”. W pierwszym z nich nagrodę wywalczyła gmina Cedry Wielkie (powiat gdański), zaś w drugim kilka wyróżnień trafiło na Pomorze.

 W konkursie „Samorząd dla Dziewictwa” w kategorii gmin miejsko – wiejskich oraz wiejskich zwycięzcą została Gmina Cedry Wielkie. Jury nagrodziło zaplanowaną i skuteczną realizację nowoczesnego programu ochrony zabytków. Charakterystyczne projekty w gminie to domy podcieniowe w miejscowościach Koszwały, Trutnowy i Miłocin oraz stworzenie w gminie interaktywnego muzeum dawnych technik melioracyjnych „Na Groblach”.

W konkursie „Zabytek zadbany” jedno z wyróżnień w kategorii „utrwalanie wartości zabytkowej obiektu” przyznano zarządcom budynku dawnej dyrekcji Stoczni Gdańskiej przy ul. Doki 1 w Gdańsku. Drugie wyróżnienie w tej samej kategorii przyznano Kościołowi Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny – Gwiazdy Morza. W kategorii „rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu” wyróżniony został most kolejowy na rzece Borui w Bytowie.
Zwycięzcy oraz wyróżnieni otrzymali dyplomy i tablice pamiątkowe, a główną nagrodą jest realizacja filmu promocyjnego.

„SAMORZĄD DLA DZIEDZICTWA” – DRUGA EDYCJA

Konkurs przeznaczony jest dla samorządów lokalnych. Jego celem jest promocja ochrony zabytków w gminach oraz wykorzystanie potencjału lokalnego dziedzictwa kulturowego. Nagrody przyznawane są w 3 kategoriach: duże i średnie gminy miejskie (liczące co najmniej 50 tys. mieszkańców), małe gminy miejskie (liczące poniżej 50 tys. mieszkańców) oraz gminy miejsko-wiejskie i gminy wiejskie. Konkurs odbywa się pod patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków.

„ZABYTEK ZADBANY” – KONKURS Z TRADYCJAMI

„Zabytek Zadbany” to coroczny konkurs ministra kultury i dziedzictwa narodowego i generalnego konserwatora zabytków. Pierwsza edycja konkursu odbyła się w 1975 roku. Od 2011 roku za przebieg konkursu odpowiada Narodowy Instytut Dziedzictwa. „Zabytek Zadbany” skierowany jest do właścicieli, użytkowników, posiadaczy i zarządców obiektów zabytkowych. Główną rolą konkursu jest promocja postaw właściwej opieki nad zabytkami oraz propagowanie najlepszych wzorów konserwacji i zagospodarowania zabytków. W tym roku zakwalifikowało się 136 obiektów z 15 województw. Jury przyznało 7 nagród i 14 wyróżnień w sześciu kategoriach.

ZMIANA POKOLENIOWA

Prof. Magdalena Gawin, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego oraz generalny konserwator zabytków mówiła o trosce w kwestii zabytków. – Mieliśmy problem na prowincji Polski związany z konserwacją zabytków. Teraz to się zmieniło. Dzięki temu stare, zniszczone obiekty odzyskują swoją świetność. Samorządy, wraz z konserwatorami, zaczęły dbać o historyczne budynki w gminach.

DOFINANSOWANIA Z MINISTERSTWA WZRASTAJĄ

Dr Adam Jankiewicz, przewodniczący jury konkursu „Zabytek zadbany”, przekonuje, że „coraz łatwiej jest dostać dofinansowanie na remont i konserwację budynków”. Dekadę temu środki na te cele wynosiły około 94 milionów złotych i stale wzrastały, na 2022 planowany fundusz wynosi już 200 milionów złotych.

KONIEC Z BETONOZĄ?

Generalny konserwator zabytków zwróciła też uwagę na problem zbyt małej liczby parków w miastach. – Wystarczy już powszechnej betonozy. Możemy przestać stwarzać parki kieszonkowe i zacząć projektować zielone parki w centrum miast. Po drugiej wojnie światowej Polska miała wielki plan zazielenia terenów zabudowanych. Zachęcamy więc do stwarzania alei drzew, bo dziś zielone centra miast stały się niestety przeszłością – dodała Gawin.

Kacper Kowalik/raf