Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, który napisał list do zebranych, wskazał, że wspólną powinnością jest dbałość o zachowanie w jak najlepszym stanie polskiego dziedzictwa kulturowego i historycznego. – Most Tczewski niewątpliwie stanowi nie tylko ważne połączenie komunikacyjne, ale także zabytek o wyjątkowych walorach historycznych i inżynieryjnych – dodawał Jarosław Sellin. – Powstały w XIX wieku, o unikalnej konstrukcji i atrakcyjnym usytuowaniu most, objęty wpisem do rejestru zabytków, był niegdyś najdłuższym mostem w Europie. Jest świadkiem historii, także tej bolesnej z okresu II wojny światowej. Obok Westerplatte i Wielunia, 1 września 1939 roku stanowił przecież jeden z pierwszych celów niemieckich bombardowań. Dotąd nie został całkowicie odbudowany – przypominał w liście do zebranych.

Wiceminister napisał, że ma świadomość, że stan, w jakim jest dzisiaj obiekt, wymaga pilnych działań rewitalizacyjnych. – Niezwykle cieszy zatem podjęta wspólnie przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i powiatu tczewskiego inicjatywa mająca na celu uratowanie tego niezwykłego zabytku – dodawał Sellin.

HISTORIA WOJNY I MOSTÓW

Starosta tczewski Mirosław Augustyn podkreślił przychylność i zaangażowanie wielu osób, co doprowadziło do podpisania porozumienia, zwrócił także uwagę na to, jak w przyszłości może wyglądać obiekt, a w nim planowany oddział Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

W planowanej ekspozycji, która ma być prezentowana w tczewskim oddziale Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, obok treści o drugowojennych walkach, w tym heroicznej obronie obiektu prowadzonej przez 2 Batalion Strzelców, podkreślone zostanie także znaczenie przepraw przez rzeki, co sprzyjało samej obronie tego rodzaju obiektów. Wystawa będzie także obejmowała historię samych konstrukcji mostowych od starożytności do XIX w. Ponadto ekspozycja ukazywać będzie nowe technologie i materiały, jakich używano w architekturze mostów przełomu XX i XXI w.

POCZĄTEK PRAC NAWET W TYM ROKU

Obecny w trakcie podpisania porozumienia był poseł PiS Kazimierz Smoliński, który podkreślił, że starostwo tczewskie złożyło wniosek o dofinansowanie w wysokości 65 mln zł do Banku Gospodarstwa Krajowego. – To jest w ramach programu Polski Ład. Brakujące 5 proc. wkładu własnego jest zapewnione przez ministerstwo kultury, czyli przez Muzeum II Wojny Światowej. To ma dać 100 proc. finansowania tego etapu prac. Starostwo nie ma środków własnych, więc takie połączenie udało się zrealizować. Jeżeli chodzi o decyzję dotyczące Polskiego Ładu, to mam nadzieję, że do końca kwietnia takie decyzję zapadną – dodawał.

Zdaniem posła Smolińskiego i starosty tczewskiego przebudowa mostu w Tczewie ma łącznie kosztować 200 mln zł, a prace mają rozpocząć się jeszcze w tym roku. – Będzie można rozpocząć etap przetargowy. Wiemy, że stal jest coraz droższa, ale liczymy, że te pieniądze – 65 mln zł – wystarczą na tę pierwszą część. Mam nadzieję, że pracę rozpoczną się jeszcze w tym roku – tłumaczył poseł Smoliński.

Głos zabrał również dyrektor Muzeum II Wojny Światowej prof. Grzegorz Berendt, który przybliżył historię mostu Tczewskiego i koncepcję założeń programowych planowanej wystawy w oddziale Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku na terenie wybranego fragmentu mostu w Tczewie. – przygotowaliśmy program funkcjonalno-użytkowy. Istotne jest to, że całość tego przedsięwzięcia od strony konstrukcyjnej będzie realizowana przez jeden podmiot. Prace będą zlecane i nadzorowane przez starostwo powiatowe. Nam, jako muzealnikom i historykom, pozostaje wypełnić tę powierzoną nam przestrzeń materiałami historycznymi. Informacje będą dotyczyły tego, jaką dumą był ten most wybudowany jeszcze w XIX wieku. Oczywiście nie zabraknie treści wojennych, począwszy od 1 września 1939 roku, po wiosnę 1945 roku – tłumaczył.

WYJĄTKOWY MOST

Historia mostu sięga XVIII w. Współcześnie stanowi on nie tylko ważne połączenie komunikacyjne, ale jest także obiektem o wyjątkowych walorach historycznych i inżynieryjnych. Most, wpisany do rejestru zabytków, ściśle wiąże się z okresem II wojny światowej, ponieważ 1 września 1939 r. na most spadły pierwsze hitlerowskie bomby. W obronie mostu i miasta stanęli wówczas żołnierze 2 Batalionu Strzelców. Most nigdy nie powrócił do stanu świetności sprzed wojny.

Remont mostu rozpoczął się już w 2012 roku. Jednak w 2019 roku prace zostały przerwane na wniosek Pomorskiego Konserwatora Zabytków. Teraz, po trzech latach, mogą zostać wznowione.

– Uważaliśmy, że projekt z 2016 i 2017 roku nie spełniał podstawowych wymogów ochrony zabytków. Na szczęście przez ostatnie dwa lata doszliśmy do porozumienia. Proces ten świadczy o tym, jak trudne są rozmowy o renowacji zabytków, szczególnie te dotyczące inżynierii. Ten most był cudem techniki XIX wieku. Najdłuższy, najnowocześniejszy i jednocześnie niezwykle piękny. W tamtych czasach kładziono nacisk na estetykę. Stąd też te piękne neogotyckie wieże – tłumaczył Pomorski Konserwator Zabytków Igor Strzok. Jak przypomniał, udało się ochronić przęsło ESTB z z czasów II wojny światowej, które do Tczewa dotarło po 1945 roku. – Ono też będzie eksponowane. Tym samym Tczew będzie nadal miastem, gdzie jest absolutnie unikalna w Polsce kolekcja konstrukcji mostowych. Począwszy od połowy XIX wieku, aż po połowę XX wieku. Będziemy, mogli traktować to miejsce jako skansen konstrukcji inżynieryjnych – podkreślał Strzok.

Również wiceminister Sellin w liście do zebranych podkreślił, że dzisiejsze wydarzenie stanowi niezwykle ważny krok w dążeniu do uratowania tego bardzo cennego zabytku.

PAP/kk/mrud