„Powstanie Wielkopolskie 1918–1919” – to nazwa wystawy zorganizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej, której wernisaż miał miejsce w środę 22 grudnia w kilku polskich miastach, między innymi w Gdańsku. Ekspozycja została przygotowana na okoliczność Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego, który w tym roku będziemy obchodzić po raz pierwszy.

Dokładnie w poniedziałek, 27 grudnia, przypada 103. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918–1919. W celu uczczenia nowego święta i oddania hołdu uczestnikom bohaterskiego zrywu, Instytut Pamięci Narodowej wraz z wojewodami zaplanowali prezentację w całej Polsce wystaw pod wspólną nazwą „Powstanie Wielkopolskie 1918–1919”.

(Fot. ipn.gov.pl)

– Dzisiaj przypominamy zwycięstwo Powstania Wielkopolskiego, wspaniały przykład dobrej, polskiej organizacji i wzór dla wszystkich polskich ziem – mówił prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk, podczas wernisażu wystawy w Gdańsku.

(Fot. ipn.gov.pl)

„TO WYRAZ HOŁDU”

Ekspozycja została ustawiona przed Pomorskim Urzędem Wojewódzkim w Gdańsku. Oficjalnie otworzyli ją dyrektor IPN Gdańsk prof. Mirosław Golon oraz Dariusz Drelich, wojewoda pomorski.

– To nasze dzisiejsze spotkanie i sama wystawa przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej to wyraz hołdu wobec naszych przodków, którzy w Wielkopolsce i w całym kraju walczyli o Niepodległą (…). Mimo wieloletniej niewoli byliśmy w stanie, jako Polacy, przetrwać i wywalczyć suwerenność – mówił wojewoda.

(Fot. ipn.gov.pl)

– Patrząc na genezę Powstania Wielkopolskiego z perspektywy „krótkiego trwania” najważniejszym jej elementem była akcja antypruska, niepodległościowa z ostatnich tygodni roku 1918. Jej istotnym elementem było przybycie najpierw do Gdańska, a następnie do Poznania, przyszłego premiera, jednego z najważniejszych Ojców Niepodległości, a zarazem ówczesnego najwybitniejszego polskiego pianisty, Ignacego Jana Paderewskiego – podkreślił dyrektor IPN Gdańsk.

WYDARZENIA SPRZED LAT

25 grudnia 1918 roku w gdańskim porcie zacumował krążownik „Concord” z Ignacym Janem Paderewskim. Od chwili przyjazdu kompozytora do Polski i ogłoszenia decyzji o wizycie w Poznaniu, władze niemieckie rozpoczęły akcję mającą na celu przeciwdziałanie tym planom. Przybycie pianisty 26 grudnia do Poznania wywołało niesłychaną radość poznaniaków. Przed hotelem „Bazar”, stanowiącym symbol pracy organicznej i oporu przeciwko germanizacji, zgromadziła się wielotysięczna patriotyczna manifestacja.

(Fot. ipn.gov.pl)

– Paderewski stał się „duchowym ojcem” Powstania Wielkopolskiego. Innym ojcem tego zwycięskiego zrywu, był również zaprezentowany na wystawie, ks. Piotr Wawrzyniak, wielkopolski działacz społeczny, oświatowy i gospodarczy, patron Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych – zaznaczył prof. Golon. – Dzisiaj przypominamy zwycięstwo Powstania Wielkopolskiego, wspaniały przykład dobrej, polskiej organizacji i wzór dla wszystkich polskich ziem – podsumował.  

Uroczystość poprowadził Krzysztof Drażba, naczelnik OBEN IPN Gdańsk. Wystawę będzie można zwiedzać do 9 stycznia.

O WYSTAWIE

Na planszach wystawy przygotowanej przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu przedstawiono najważniejsze zagadnienia związane z Powstaniem: jego genezę z uwypukleniem działań organicznikowskich przygotowujących społeczeństwo polskie Poznańskiego do odzyskania niepodległości, wybuch powstania z podkreśleniem jego spontaniczności związanej z przyjazdem do Poznania I.J. Paderewskiego, a także jego przebieg, tak od strony militarnej, jak i dyplomatycznej. Wystawa podejmuje również próbą bilansu powstania i wkładu Wielkopolan w walki o granice całej II RP.

NOWE ŚWIĘTO PAŃSTWOWE

„Pamięć o Powstaniu Wielkopolskim jest naszą powinnością i zobowiązaniem wobec przodków walczących za naszą Ojczyznę” – kierując się tą intencją, 11 czerwca bieżącego roku dr hab. Rafał Reczek, dyrektor oddziału IPN w Poznaniu oraz przedstawiciele pięciu wielkopolskich instytucji (Tomasz Łęcki, dyrektor Muzeum Narodowego w Poznaniu, Przemysław Terlecki, dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, Tadeusz Musiał, prezes Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918–1919, dr Dariusz Grzybek, prezes Fundacji Zakłady Kórnickie oraz Jacek Gursz, przewodniczący Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski) podjęli inicjatywę ustanowienia 27 grudnia, czyli rocznicy dnia wybuchu Powstania Wielkopolskiego, świętem państwowym. Pomysłodawcy uzbierali kilka tysięcy podpisów i 6 września w ogrodach Pałacu Prezydenckiego zarówno inicjatorzy akcji, jak i delegacja z Wielkopolski, uczestniczyli we wręczeniu prezydentowi RP Andrzejowi Dudzie stosownego apelu.

Ostatnim aktem procedury, a zarazem uroczystym jej zwieńczeniem, było złożenie przez prezydenta Andrzeja Dudę podpisu pod ustawą, co miało miejsce 23 listopada i odbyło się w symbolicznym miejscu, jakim jest hotel Bazar w Poznaniu, z którego w grudniu 1918 r. przemawiał Ignacy Jan Paderewski, wzniecając powstańczą iskrę.

raf