Dokładnie 231 lat temu, 3 maja 1791 roku, parlament połączonych unią Polski i Litwy uchwalił drugą na świecie, a pierwszą w Europie konstytucję. Aby uczcić to wydarzenie, przy pomnikach papieża Jana Pawła II i Ronalda Reagana, marszałka Józefa Piłsudskiego oraz Anny Walentynowicz uroczyście złożono kwiaty. Na ten dzień przypada także święto Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, dlatego w Bazylice św. Brygidy oraz w Bazylice Mariackiej w Gdańsku odprawiono msze w intencji Ojczyzny.
– Obchodzimy dzisiaj rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. Jest ona przełomowa, światowa oraz europejska. Pokazywała, że można być wolnym narodem i stanowić prawa, które są dla wszystkich obywateli. Jako Stowarzyszenie „Godność” świętujemy przy pomniku Jana Pawła II i Ronalda Reagana, bo oni też przyczynili się do wolności – mówi Andrzej Osipów, wiceprezes organizacji.
WAGA OBCHODÓW
Dr Daniel Czerwiński z Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku i Kazimierz Koralewski, gdański radny Prawa i Sprawiedliwości, podkreślili, jak ważna jest data 3 maja.
(fot. Radio Gdańsk/Marta Włodarczyk)
– Musimy czcić to święto, bo jest to jedna z pierwszych konstytucji w Europie, która została uchwalona w 1791 roku, stąd jest to jedno z naszych najważniejszych świąt narodowych, po 11 listopada. Pokazuje, że Polska ma bardzo długie tradycje. Przede wszystkim polska państwowość to rzecz, którą trzeba cenić i pielęgnować – apelował dr Daniel Czerwiński.
– Bardzo ważne jest to, by dbać, aby Polska była państwem unitarnym, by nie było prób podzielenia jej na dzielnice, na osłabianie państwa. Konstytucja 3 maja i to, co się w tamtych czasach wydarzyło, uczy nas tego, że Polska może przetrwać, kiedy będzie silnym zjednoczonym narodem – dodał radny Koralewski.
MSZA ZA OJCZYZNĘ
Msza odprawiona w Bazylice Mariackiej była okazją do tego, by wierni mogli podziękować za wsparcie w budowaniu wolnej Rzeczypospolitej. Kazanie wygłosił gdański biskup pomocniczy Wiesław Szlachetka.
(fot. Radio Gdańsk/Marta Włodarczyk)
– Po odrodzeniu naszej ojczyzny papież Pius XI ustanowił w 1924 roku specjalne święto Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski i pozwolił je obchodzić w dniu uchwalenia Konstytucji 3 maja, a papież św. Jan XXIII ogłosił Najświętszą Maryję Pannę królową Polski. Całe dzieje naszego narodu i państwa związane są z opieką Maryi. Nasz naród od początku odczytał i rozpoznał tę jej obecność – przypomniał biskup Szlachetka.
SPACER RODZINNY W MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ
W ramach obchodów rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zorganizowało bezpłatny spacer rodzinny pt. „Obchody Konstytucji 3 maja w czasie II wojny światowej”. Zajęcia w formie warsztatów odbywały w sali edukacyjnej, a następnie na wystawie dla dzieci „Podróż w czasie. Historia pewnej rodziny i jej mieszkania”.
Pracownicy Działu Edukacyjnego opowiedzieli o Święcie Narodowym 3 Maja oraz jego obchodach w okupowanym kraju i na emigracji w czasie II wojny światowej. Zajęcia odbywały się o godz. 12:00, 13:30 i 15:00. Każde spotkanie trwało ok. 75 min.
MIEJSKIE OBCHODY ŚWIĘTA
Tego dnia nie zabrakło również uroczystości miejskich. O godz. 10:00 samorządowcy złożyli kwiaty pod pomnikiem króla Jana III Sobieskiego na Targu Drzewnym. Uchwalenie Konstytucji Rzeczypospolitej uczcił w Gdańsku dźwięk dzwonów z wieży kościoła na Starym Mieście. O godz. 11:45 Konfraternia Dzwonników kościoła św. Katarzyny na 15 minut wprowadziła ręcznie w ruch dzwony. Jednym z nich był „Pokój i Pojednanie”. To drugi pod względem wielkości instrument z zespołu carillonów kościoła św. Katarzyny. Ten ważący 2,4 tony dzwon, którego łacińska nazwa brzmi Pax et Reconcilatio, został osobiście poświęcony przez papieża Jana Pawła II w 1987 roku.
Z wieży kościoła św. Katarzyny świętowanie dźwiękiem dzwonów przeniosło się do Ratusza Głównego Miasta. Tam o godzinie 13:00 można było wysłuchać koncertu carillonów i trąbek. Monika Kaźmierczak, carillonistka miejska, wraz z Pawłem Huliszem i Emilem Miszkiem, trębaczami z zespołu Tubicinatores Gedanenses wykonali utwory polskie i patriotyczne polskich kompozytorów, takich jak Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko.
W Gdańsku odbyła się też historyczna zmiana warty w wykonaniu Stowarzyszenia Garnizon Gdańsk. O godz. 15:00 pomiędzy Wieżą Więzienną a Złotą Bramą można było zobaczyć, jak wyglądała wojskowa musztra w XVIII wieku. W wydarzeniu wzięli udział rekonstruktorzy w strojach z epoki.
Następnie miał miejsce przemarsz ul. Długą pod Dwór Artusa, gdzie o godz. 15:30 zainscenizowano przysięgę mieszczan gdańskich na wierność królowi I Rzeczpospolitej. Rekonstruktorzy w strojach z epoki złożyli przysięgę na podstawie oryginalnego tekstu, którego tradycja sięga drugiej połowy XVII wieku. W XVII i XVIII wieku, by zostać obywatelem Gdańska, z czym wiązały się większe przywileje, należało złożyć przysięgę na wierność królowi i Rzeczypospolitej. Inną przysięgę składali mieszczanie, którzy mieszkali już w Gdańsku, a inną osoby, które dopiero do miasta przyjechały. W nawiązaniu do gdańskiej tradycji słowa przysięgi powtórzyli także zgromadzeni na wydarzeniu goście. Na zakończenie inscenizacji przygotowano także pokaz historycznej mody oraz wspólne zdjęcie.
GDAŃSZCZANIE UPAMIĘTNIAJĄ TEN DZIEŃ
Mieszkańcy Gdańska są dumni z uchwalenia Konstytucji 3 maja. – To bardzo ważne święto dla każdego Polaka. Warto o nim pamiętać – mówi jedna z gdańszczanek. – Konstytucja jest bardzo ważnym aktem prawnym, który został uchwalony w tamtych czasach. Stworzył całkowicie nowe społeczeństwo – dodaje inny mieszkaniec miasta.
Marta Włodarczyk/PAP/am/mrud
