Książka z odręcznym podpisem Józefa Ulmy wzbogaciła zbiory Muzeum II Wojny Światowej. Wcześniej pamiątka po rodzinie zamordowanej przez Niemców za ukrywanie Żydów w czasie II wojny światowej, została podarowana przez bratanka Józefa Ulmy Instytutowi Pileckiego.

W czwartek w Muzeum II Wojny Światowej w ramach cyklu „Wejście w historię” zaprezentowano książkę „Wykłady z Towaroznawstwa” z biblioteki Józefa Ulmy z Markowej koło Rzeszowa i jego odręcznym podpisem.

Książka została przekazana przez bratanka Józefa Ulmy Instytutowi Pileckiego, który zdecydował się ją wypożyczyć na pięć lat gdańskiemu muzeum.

HISTORIA O ŻYCIU W MARKOWEJ

Jak podkreśla Kamil Kopera, historyk z Instytutu Pileckiego, ta wyjątkowa pamiątka pokazuje, jak ważną pozycję społeczną miała ta rodzina.

– Ta historia opowiada o życiu w Markowej, o życiu Józefa Ulmy jako człowieka, który starał się w jakiś sposób rozwijać swoją rodzinną wieś, swoją wiedzę, kształcić się samodzielnie w oparciu o to, co było w latach 20. i 30. dostępne – wyjaśnia.

(fot. MIIWŚ)

WYJĄTKOWY EKSPONAT

Pełniący obowiązki dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku profesor Rafał Wnuk zwraca uwagę na to, że to wyjątkowy eksponat.

– Książka znajdzie się na wystawie głównej Muzeum II Wojny Światowej, w części opowiadającej o stosunku otoczenia Polaków – Ukraińców, Białorusinów, Litwinów, Francuzów – do procesu, jakim była zagłada Żydów europejskich – mówi.

TOM TRAFI NA WYSTAWĘ GŁÓWNĄ

Książkę zaprezentowano zwiedzającym w osobnej gablocie przed wejściem na wystawę główną MIIWŚ. Tom będzie eksponowany przez najbliższy miesiąc, później zostanie włączony do wystawy głównej.

– Zostanie on umieszczony w części wystawy poświęconej oddolnej pomocy Polaków dla ukrywających się Żydów, tam gdzie od chwili otwarcia muzeum znajduje się przedmiot upamiętniający ukrywanie Żydów przez inną polską rodzinę – państwa Joniuków – powiedział dr Jan Szkudliński, kierownik Działu Naukowego MIIWŚ.

(fot. MIIWŚ)

RODZINA ULMÓW

Józef Ulma znany był w swojej rodzinnej wsi z wielu pasji, a także wprowadzania nowinek i usprawnień do życia codziennego. Oprócz prowadzenia biblioteki, zajmował się m.in. fotografią, hodowlą jedwabników i propagowaniem sadownictwa. Działał też w Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”.

Józef i Wiktoria Ulmowie i ich siedmioro dzieci zostali zamordowani przez Niemców 24 marca 1944 r. Niemcy zgładzili też Żydów ukrywanych przez Ulmów. W masakrze zginęło wówczas 16 osób. W 1995 r. Wiktoria i Józef Ulmowie zostali pośmiertnie uhonorowani przez izraelski Instytut Jad Waszem tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Beatyfikacja całej rodziny odbyła się 10 września 2023 r. w Markowej.

PRZEKAZANIE KSIĄŻKI

Przekazanie książki odbyło się podczas rozpoczynającego się Forum Partnerów Programu „Zawołani po imieniu” – zorganizowanego przez Instytut Pileckiego w przestrzeniach MIIWŚ w Gdańsku, które odbywa się pod hasłem „Odpowiedzialni za pamięć”. „Zawołani po imieniu” to Polacy, którzy podczas okupacji niemieckiej zostali zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom, zagrożonym śmiercią w czasie II wojny światowej. Ich historie przywraca Instytut Pileckiego poprzez program, który łączy badania naukowe, edukację historyczną i działania w obszarze kultury pamięci. Szeroka kampania informacyjna służy wprowadzeniu losów „Zawołanych po imieniu” do pamięci zbiorowej w Polsce i na świecie.

Z kolei „Wejście w historię”, to cykliczna akcja MIIWŚ w ramach której prezentowane są eksponaty związane z aktualnymi rocznicami, wydarzeniami wojennymi lub zagadnieniami okresu wojny i okupacji. Ideą cyklu jest przede wszystkim pokazanie eksponatów na co dzień nieprezentowanych w przestrzeni muzeum, a związanych z interesującym zdarzeniami i osobistymi historiami.

Posłuchaj materiału naszego reportera:

PAP/Oskar Bąk/aKa