W Ogrodzie Saskim w Warszawie zorganizowano w sobotę 3 września 11. Narodowe Czytanie z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy i pierwszej damy Agaty Kornhauser-Dudy. Na zakończenie para prezydencka ogłosiła, że za rok lekturą będzie „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Tegoroczną lekturą były „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza, czyli tomik poezji, który zapoczątkował epokę romantyzmu w literaturze polskiej.

– Podczas lektury „Ballad i romansów” mogliśmy się przekonać, że występują w nich różni bohaterowie, ale z pewnością łączy je nasza polska wrażliwość. Być może o sukcesie tego dzieła zadecydowały właśnie czucie i wiara, czyli to, co możemy zobaczyć tylko i wyłącznie sercem. A tego serca z pewnością nie zabrakło uczestnikom i organizatorom Narodowego Czytania – mówiła na zakończenie tegorocznej edycji Narodowego Czytania pierwsza dama Agata Kornhauser-Duda.

WYOBRAŹNIA I KREATYWNOŚĆ

– To, co mnie ujmuje w Narodowym Czytaniu, to fakt, że każdy może zorganizować to wydarzenie na swój własny, niepowtarzalny sposób. Organizatorzy mają niezwykłą wyobraźnię, są bardzo kreatywni. Tak było również i w tym roku – po ulicach chodzili Twardowscy, w lasach i nad brzegami jezior można było zobaczyć nimfy, biblioteki zamieniały się w karczmy +Rzym+. Organizowane były również pokazy mody romantycznej. Wreszcie Narodowe Czytanie odbywało się w ogrodach i parkach stylizowanych na romantyczne. Ogromnie nas cieszy fakt, że Narodowe Czytanie odbyło się w tym roku w 150 miejscach poza granicami Polski, i to w takich odległych krajach jak Chiny, Stany Zjednoczone, Australia, Nowa Zelandia, Kolumbia czy Maroko. Możemy już mówić o fenomenie, jakim jest polonijne Narodowe Czytanie – podkreśliła Agata Kornhauser-Duda.

CZYTALI TAKŻE W UKRAINIE

– To, co w tym roku ujęło nas najbardziej to fakt, że Narodowe Czytanie odbyło się w aż 70 miejscach w ogarniętej wojną Ukrainie. Muszę państwu powiedzieć, że otrzymaliśmy informacje od organizatorów, że byli przenosić swoje wydarzenia do schronów, gdyby okazało się to konieczne. Wydarzenie odbywało się w takich miejscach, które zostały bardzo doświadczone przez działania wojenne, jak chociażby w Kijowie, Irpieniu, Chersoniu czy Charkowie. To, o czym mówili sami organizatorzy, Adam Mickiewicz jest inspiracją do walki o wolność i niepodległość. Nasi drodzy przyjaciele w Ukrainie, jesteśmy z wami i bardzo dziękujemy, że przyłączyliście się również do Narodowego Czytania – podkreśliła pierwsza dama.

– Czytając „Ballady i romanse” można się wzruszyć, pośmiać, ale właściwie w każdej strofie można też znaleźć bardzo ważne znaki czasu, w jakich tworzył dzieło Mickiewicz. Łatwo wtedy zrozumieć, co przeżywał, a właściwie przelewał swoje czucia i odczucia, także te najbardziej osobiste. Także na tym polega twórczość romantyczna, zostawiając ją nam, potomnym. One, budując nas, naszą kulturę, nas, jako społeczeństwo i naród, a to, co tak niezwykłe i ważne dla tworzenia tkanki wspólnotowej, czyli ten element kulturowy, niosły ze sobą wiedzę o dziejach, budują tym bardziej to poczucie wspólnoty – wskazywał z kolei prezydent Andrzej Duda.

ZA ROK: „NAD NIEMNEM”

Para prezydencka ogłosiła, że za rok lekturą będzie „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. – Postanowiliśmy, że i w przyszłym roku będziemy kontynuować wątek tego, jak biegły losy historii, a za nimi z kolei prądy w literaturze, uczucia i myśli – powiedział Andrzej Duda. Przypomniał, że w przyszłym roku przypada 160. rocznica Powstania Styczniowego. To powstanie w jakimś sensie było także i efektem tego romantycznego ducha, niezgody na niewolę i tyranię oraz pragnienia wolności, które rozgorzało w Polakach, a zwłaszcza w ludziach młodego pokolenia – podkreślił prezydent.

– „Nad Niemnem” jest nie tylko pokazaniem polskiej duszy, niezwykłym opisem polskiej przyrody, życia w czasach po Powstaniu Styczniowym. Jest także już w jakimś sensie polemiką z tym romantycznym duchem. Polemiką, na ile ten duch kształtując nasze dzieje, służy, a na ile przeszkadza, na ile jest właściwą drogą, a na ile powinien zetknąć się z większą racjonalnością. Nie ma wątpliwości, że „Nad Niemnem” jest niezwykłą powieścią  – mówił prezydent.

W Narodowym Czytaniu 2022 w Ogrodzie Saskim wystąpili aktorzy Beata Fido, Angelika Kurowska, Lucyna Malec, Joanna Pach-Żbikowska oraz Piotr Bajtlik, Jarosław Gajewski, Krzysztof Kwiatkowski, Andrzej Mastalerz, Michał Mikołajczak, Józef Pawłowski, Stefan Pawłowski, Marcin Przybylski, Krzysztof Szczepaniak i Rafał Zawierucha.

Do tegorocznej odsłony Narodowego Czytania, podczas której muzyka ilustrowała oraz uzupełniała teksty literackie, zaproszono zespół Trzy Dni Później – polską grupę muzyczną stworzoną przez Joannę Piwowar-Antosiewicz, Martę Groffik-Perchel i Martę Piwowar-Wierzbicką, którym towarzyszyli Paweł Odorowicz (altówka) i Maciej Zakrzewski (instrumenty elektroniczne), a także gitarzysta i kompozytor Janusz Strobel oraz multiinstrumentalista i perkusista Wojciech „Malina” Kowalewski.

Za koncepcję artystyczną i reżyserię odpowiadał Janusz Kukuła – główny reżyser Teatru Polskiego Radia, z kolei Anna Mioduszewska za scenografię, a za reżyserię dźwięku Andrzej Broszka. za koncepcję muzyczną odpowiadała natomiast Gina Komasa.

POPRZEDNIE EDYCJE NARODOWEGO CZYTANIA

Akcja Narodowe Czytanie organizowana jest przez Prezydenta RP od 2012 r. Została zainicjowana wspólną lekturą „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. W 2013 r. w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji przeczytano kolejno: „Trylogię” Henryka Sienkiewicza oraz „Lalkę” Bolesława Prusa; w 2016 roku „„Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza, a w 2017 r. lekturą Narodowego Czytania było „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. W 2019 r. lekturami było osiem najważniejszych polskich nowel, między innymi autorstwa Żeromskiego, Prusa, Konopnickiej i Schulza. W 2020 r., w warunkach obostrzeń epidemicznych, czytano „Balladynę” Juliusza Słowackiego. W ubiegłym roku lekturą była natomiast „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej.

Współorganizatorem wydarzenia było Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowe Centrum Kultury.

PAP/raf