10 listopada 1980 roku w Warszawie Sąd Najwyższy zarejestrował NSZZ „Solidarność”. Wydarzenie to miało charakter bezprecedensowy. Po raz pierwszy w bloku wschodnim władza uznała niezależny od rządu i partii związek zawodowy.

NSZZ „Solidarność” zarejestrowano po negocjacjach ze stroną rządową oraz odwołaniu się do Sądu Najwyższego.

BYŁY ZASTRZEŻENIA DO STATUTU

W drugiej połowie września 1980 roku Krajowa Komisja Porozumiewawcza zatwierdziła dokument. 1 października sąd w Warszawie wysłał pismo do Komitetu Założycielskiego NSZZ „S” z zastrzeżeniami dotyczącymi statutu. Czterostronicowy dokument podpisał sędzia Zdzisław Kościelniak. Zwracał w nim uwagę na brak zapisu o kierowniczej roli PZPR. Miał także zastrzeżenia do tego, że statut nie precyzuje terytorialnego zakresu działania związku.

Na początku października w całym kraju odbył się godzinny strajk ostrzegawczy. Choć oficjalnym powodem protestu był brak realizacji przez władze postulatów przyjętych w porozumieniach sierpniowych. Dla rządzących był jednak wyrazem siły, jaką dysponował związek. 16 października w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie pełnomocnicy Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” podjęli rozmowy na temat zastrzeżeń przesłanych przez sędziego Kościelniaka, w tym zapisu o przewodniej roli partii.

SĄD WPROWADZIŁ SAMOWOLNE POPRAWKI

24 października Sąd Wojewódzki w Warszawie wpisał do rejestru związków NSZZ „Solidarność”. Jednak sędzia Zdzisław Kościelniak samowolnie wniósł do statutu kilka poprawek: umieścił klauzulę o kierowniczej roli partii oraz skreślił zapis mówiący o prawie do strajku. Przedstawiciele „S” wydali oświadczenie, w którym oznajmili, iż poprawki zostały wprowadzone samowolnie przez sąd. Zapowiedzieli, że nie będą ich respektować i zaskarżą je do Sądu Najwyższego.

OSIĄGNIĘTO KOMPROMIS

9 listopada w Warszawie zebrała się solidarnościowa Krajowa Komisja Porozumiewawcza. W wyniku zakulisowych działań Karola Modzelewskiego i Tadeusza Mazowieckiego, a także Andrzeja Gwiazdy osiągnięto kompromis. Zapis o kierowniczej roli PZPR, posłuszeństwu Układowi Warszawskiemu i własności społecznej środków produkcji miał zostać umieszczony w aneksie do statutu.

Ostatecznie 10 listopada Sąd Najwyższy zatwierdził statut NSZZ „Solidarność”. Po wpisaniu „S” do rejestru związków zawodowych Krajowa Komisja Porozumiewawcza odwołała ogłoszoną 27 października gotowość strajkową.

PAP(dzieje.pl)/ua