1 września 1939 roku o godzinie 4:45 rozpoczął się atak niemieckiego pancernika Schleswig-Holstein na placówkę Wojskowej Składnicy Tranzytowej, rozpoczynając tym samym II wojnę światową – największy konflikt zbrojny w dziejach ludzkości. W tym roku obchodzimy 85. rocznicę tego wydarzenia. W związku z tym na Pomorzu zaplanowano szereg uroczystości.

Dzień przed rocznicą wybuchu II wojny światowej, 31 sierpnia, odbędzie się pożegnanie płk Wincentego Sobocińskiego. Odtworzona zostanie droga, którą 31 sierpnia 1939 r. po południu przebył z Komisariatu Generalnego RP w Wolnym Mieście Gdańsku na Westerplatte, aby dostarczyć informację, że nazajutrz wybuchnie wojna, a załoga Wojskowej Składnicy Tranzytowej nie może liczyć na wsparcie. O godz. 14:00 prochy płk Wincentego Sobocińskiego przybędą na plac przed siedzibą Komendy Miejskiej Policji przy ul. Nowe Ogrody 27, a o 15:30 odbędzie się pożegnanie pułkownika na Cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego.

„CZEŚĆ I CHWAŁA BOHATEROM”

W niedzielę, 1 września, aby upamiętnić 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej, o godz. 4:45 rozpoczną się obchody przy Pomniku Obrońców Wybrzeża na Westerplatte. Zaplanowano także uroczystości przy budynku Dyrekcji Kolei, przed tablicą upamiętniającą harcmistrza Jana Ożdżyńskiego, przy dawnej Victoriaschule, na placu Obrońców Poczty Polskiej i na Cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego.

– Mija 85 lat od chwili, gdy świat stanął w ogniu. Zapraszamy na Westerplatte nie po to, aby celebrować śmierć, ale afirmować wartości i życie. Wspomnimy heroizm obrońców Westerplatte i obrońców Poczty Polskiej, męczeństwo więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof i przymusowych robotników Stoczni Gdańskiej. Przywrócimy pamięć wszystkim naszym żołnierskim i cywilnym ofiarom, dorosłym i dzieciom, bo wojna zamienia w piekło życie pojedynczych ludzi i całych narodów. Przesłanie, które widnieje na Westerplatte nie traci na aktualności: nigdy więcej wojny. Od Ukrainy po Palestynę. Czyńmy pokój. Cześć i chwała bohaterom – zaznaczyła Aleksandra Dulkiewicz.

Program uroczystości, które odbędą się 1 września:

• 4:45 – uroczystość upamiętnienia bohaterskich obrońców Westerplatte przy Pomniku Obrońców Wybrzeża na Westerplatte,
• 8:30 – upamiętnienie zamordowanych podczas II wojny światowej nauczycieli polskich z Wolnego Miasta Gdańska przy ul. Wałowej 21,
• 9:00 – upamiętnienie harcmistrza Jana Ożdżyńskiego w budynku Dyrekcji Kolei przy ul. Dyrekcyjnej 2-4,
• 10:00 – upamiętnienie Polaków torturowanych i zamęczonych w pierwszych dniach II wojny światowej w budynku Uniwersytetu Gdańskiego przy ul. Kładki 24,
• 12:00-13:30 – uroczystość na Placu Obrońców Poczty Polskiej 1/2,
• 13:30-14:30 – uroczysta msza św. na Placu Obrońców Poczty Polskiej w intencji poległych bohaterskich obrońców Poczty Polskiej,
• 17:00 – spotkanie przy Cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego.

Po zakończeniu uroczystości będzie można skorzystać z poczęstunku z kuchni polowej, skosztować grochówki oraz napić się kawy i herbaty. Dla mieszkańców będzie zorganizowany bezpłatny transport miejski na wydarzenie.

ROCZNICA 1 WRZEŚNIA W MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ

W piątek, 30 sierpnia, o godzinie 17:00 w Muzeum II Wojny Światowej rozpocznie się wernisaż wystawy „Las – Schronienie Ofiar. Kryjówka Zbrodni”. Tematem wystawy jest historia II wojny światowej opowiadana z perspektywy kompleksów leśnych. Wystawa ulokowana jest na poziomie -3 budynku. Będzie dostępna dla zwiedzających od 31 sierpnia 2024 roku do 28 lutego 2025 roku.

Jak mówi jedna z kuratorek wystawy Agnieszka Bacławska-Kornacka, „pokazujemy rolę lasu w czasie wojny poprzez pamiątki i dzieła sztuki”.

– Bardzo zależało nam, żeby pokazać tą wystawą prawdziwą naturę lasu. Jest on naszym pierwotnym domem. Las nie jest stworzony dla cierpienia, tylko dla życia – podkreśla.

– Jest ogromny korzeń z Westerplatte, który na pewno wspaniale tworzy atmosferę tej ekspozycji, czy pień z Piaśnicy. Być może czymś innym jest to, że na tej ekspozycji prezentujemy sztukę. Przede wszystkim są to dzieła Magdaleny Abakanowicz – dodała druga z kuratorek Monika Krzencessa-Ropiak.

Od 31 sierpnia dostępna będzie wystawa plenerowa „Szlak: wolność – godność – pamięć”. Szlak wyznaczony z pomocą plenerowych systemów wystawienniczych będzie przebiegał na linii pomiędzy Muzeum II Wojny Światowej a Europejskim Centrum Solidarności. O godzinie 18:00, 19:00 i 20:00 odbędą się spacery inaugurujące wystawę plenerową.

1 września Muzeum II Wojny Światowej otwarte będzie w godzinach od 9:00 do 20:00. Bilety dostępne będą dla wszystkich zwiedzających za symboliczną złotówkę.

UROCZYSTOŚCI W SOPOCIE

Sopockie obchody 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej i agresji Niemiec hitlerowskich na Polskę rozpoczną się w Sopocie 1 września 2024 r. o godzinie 10:00. Uroczystości z udziałem wojskowej asysty honorowej garnizonu Gdynia odbędą się przed pomnikiem Martyrologii Mieszkańców Sopotu przy ul. Kościuszki.

UPAMIĘTNIENIE ROCZNICY W PUCKU

W Pucku obchody odbędą się 1 września z udziałem Wojskowej Asysty Honorowej i Kompanii Reprezentacyjnej 33. Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej z Gdyni oraz Puckiej Orkiestry Dętej.

O godz. 10:30 zostanie odprawiona msza św. w intencji ojczyzny, poległych i pomordowanych ofiar II wojny światowej w kościele pw. św. Piotra i Pawła. Następnie uczestnicy obchodów przejdą na cmentarz przy al. Lipowej, gdzie zaplanowano odczytanie apelu pamięci, oddanie salwy honorowej oraz złożenie wiązanek kwiatów przy pomnikach poległych w obronie Ziemi Puckiej i więźniów obozu w Stutthof.

1 WRZEŚNIA PRZY SKWERZE KOMBATANTÓW W KWIDZYNIE

Uroczystości związane z 85. rocznicą wybuchu II wojny światowej odbędą się w Kwidzynie 1 września, tradycyjnie przy Skwerze Kombatantów. Obchody rozpoczną się o godz. 10:00 przy Skwerze Kombatantów, gdzie zostaną odczytane referat okolicznościowy i apel poległych, a następnie uczestnicy złożą wiązanki okolicznościowe. Później nastąpi przemarsz do katedry pw. św. Jana Ewangelisty, gdzie o godz. 11:00 rozpocznie się uroczysta msza św.

UROCZYSTOŚCI I DZIEŃ WETERANA W MALBORKU I SZYMANKOWIE

W powiecie malborskim 1 września, w 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej, uczczona zostanie pamięć osób, które zginęły i zostały zamordowane w 1939 r.

Malbork:
– godz. 7:30 – złożenie kwiatów w następujących miejscach pamięci: Cmentarz Komunalny (Pomnik Stalagu XX B, Pomnik Kombatantów, Pomnik Policjantów Powiatu Malborskiego i Pomnik Żołnierzy Armii Krajowej), Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej przy ul. 500-lecia;
– godz. 08:15 – zbiórka przy Pomniku Poległych Celników Polskich w Kałdowie
– godz. 08:45 – główne uroczystości przy Pomniku Poległych Celników Polskich (hymn państwowy, przywitanie gości, wystąpienia okolicznościowe, modlitwa za poległych celników, apel pamięci, salwa honorowa, „Światło Pokoju”.

Szymankowo: 
godz. 10:30 – msza święta w kościele parafialnym pod przewodnictwem biskupa diecezji elbląskiej; dworzec kolejowy – oddanie hołdu pomordowanym; uroczystości przy pomniku (hymn państwowy, wystąpienia okolicznościowe, apel poległych, salwa honorowa, „Światło Pokoju” przy pomniku).

UROCZYSTOŚCI I PIKNIK HISTORYCZNO-MILITARNY W TCZEWIE

Uroczystości w Tczewie rozpoczną się o godz. 15:00 przy obelisku na Skwerze Bohaterów Szymankowa. W programie: hymn państwowy, wystąpienia okolicznościowe, modlitwa za poległych, apel poległych, salwa honorowa i „Światło Pokoju”.

Pokazy służb mundurowych i grupy odtworzeniowej, wystawa współczesnego i historycznego sprzętu wojskowego, rozmowy z pasjonatami historii II wojny światowej, wystawy plenerowe, konkursy, stoiska edukacyjne, grochówka z kuchni polowej – tak będzie wyglądał Piknik Historyczno-Militarny w Tczewie, który rozpocznie się o godz. 16:00.

W wydarzeniu organizowanym przez Fabrykę Sztuk w Tczewie na Bulwarze Nadwiślański im. Księcia Sambora II wezmą udział m.in.: 9 Brygada Kawalerii Pancernej z Braniewa, 7 Pomorska Brygada Wojsk Obrony Terytorialnej, Wojskowe Centrum Rekrutacji w Malborku, 49 Baza Lotnicza w Pruszczu Gdańskim, Krajowa Administracja Skarbowa, Morski Oddział Straży Granicznej, Straż Ochrony Kolei i Liga Obrony Kraju.

W programie pikniku dioramy historyczne, musztra kawalerii polskiej, wystawa o II wojnie światowej, prezentacja wyposażenia służb mundurowych i organizacji proobronnych oraz wojskowa grochówka.

MSZA ŚW. I PRZEMARSZ W PRUSZCZU GDAŃSKIM

Uroczystości w Pruszczu Gdańskim rozpoczną się o godz. 9:30 mszą świętą w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Po mszy, o godz. 10:30, zaplanowano przemarsz ul. Wojska Polskiego sprzed kościoła na Plac Jana Pawła II, gdzie o godz. 10:45 rozpoczną się oficjalne uroczystości.

PORANNE OBCHODY W CHOJNICACH

Wczesnym rankiem, tuż po godz. 4:20, uroczystość upamiętniająca agresję Niemiec odbędzie się w Chojnicach. Głównym jej punktem będzie odsłonięcie tablicy pamiątkowej. Przypomnijmy, że 1 września 1939 roku o godz. 4:23 na stację kolejową w Chojnicach wjechał, zamiast zapowiadanego przez Niemców pociągu pośpiesznego nr 704 relacji Berlin – Królewiec, niemiecki pociąg pancerny PZ-3. Po chwili padły pierwsze strzały do uciekających kolejarzy i podróżnych. I właśnie dla upamiętnienia tych wydarzeń w budynku dworca zostanie odsłonięta pamiątkowa tablica, złożone też zostaną wiązanki kwiatów przy pomniku pomordowanych kolejarzy.

OBCHODY WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ W KROJANTACH

Obchody rocznicowe Szarży pod Krojantami odbędą się 1 września. Jest to najstarsze i największe w Polsce kawaleryjskie widowisko historyczno-militarne organizowane od 1966 roku, które upamiętnia sławetną szarżę 18 Pułku Ułanów Pomorskich pod Krojantami nieopodal Chojnic. Była to inicjatywa żyjących jeszcze żołnierzy z 18 Pułku Pułku Ułanów oraz ówczesnej dyrektorki Szkoły Podstawowej w Nowej Cerkwi, pani Kazimiery Szark. Od 2001 roku obchodom towarzyszy inscenizacja szarży kawaleryjskiej.

Program części patriotyczno-religijnej obchodów, która odbędzie się przy pomniku 18 Pułku Ułanów Pomorskich:

• 10:30 – wprowadzenie pocztów sztandarowych,
• 10:45 – złożenie meldunku, podniesienie flagi państwowej na maszt,
• 11:00 – powitanie gości, przemówienia okolicznościowe,
• 11:20 – apel poległych, składanie kwiatów i wieńców,
• 12:00 – występ dzieci i młodzieży ze Szkoły Podstawowej im. 18 Pułku Ułanów Pomorskich w Nowej Cerkwi,
• 12:15 – msza św. polowa,
• 13:00 – odprowadzenie pocztów sztandarowych i przejście na pole szarży,
• 13:15 – defilada kawalerii oraz orszaku banderii konnych i powozów konnych do pola szarży.

Program części plenerowej obchodów, która odbędzie się przy polu szarży:

• 13:30-17:00 – pokaz statyczny sprzętu współczesnego Wojska Polskiego oraz Biwak Historyczny „Wojsko Polskie 1914-2024”,
• 13:30 – prezentacja banderii konnych ze stajni i klubów jeździeckich, bryczek i powozów konnych,
• 14:00 – pokaz taktyczny kawalerii „Bojowe działania plutonu kawalerii oraz plutonu taczanek” zakończony szarżą na pozorowanego przeciwnika,
• 14:20 – prezentacja wyszkolenia bojowego zwiadowców 9 Pułku Rozpoznawczego,
• 14:40 – musztra szwadronu kawalerii oraz regulaminowa szarża,
• 15:00 – wręczenie nagród za konkurs na najlepszy zaprzęg konny oraz najbardziej strojną i elegancką banderię konną,
• 15:15 – inscenizacja „Szarża 18. Pułku Ułanów Pomorskich pod Krojantami z 1 września 1939 roku”,
• 15:40 – połączona szarża kawalerii konnej, zmotoryzowanej, pancernej i powietrznej,
• 16:00 – zakończenie widowiska historyczno-militarnego.

UROCZYSTOŚCI W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Władze Starogardu Gdańskiego z okazji 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej zapraszają delegacje, poczty sztandarowe i wszystkich mieszkańców do oddania hołdu poległym i zamordowanym. Obchody rozpoczną się o godz. 4:45 przy Pomniku Poległych i Zamordowanych Harcerzy Hufca przy ul. Mickiewicza. Po uroczystości władze miasta, powiatu i gminy oddadzą hołd pomordowanym w Lesie Szpęgawskim.

1 WRZEŚNIA W LĘBORKU

W Lęborku także odbędą się uroczystości związane z 85. rocznicą wybuchu II wojny światowej. 1 września godzinie 10:00 przy tablicy Pocztowców Gdańskich rozpocznie się oficjalna część obchodów. W programie przewidziano odśpiewanie hymnu narodowego, wystąpienie okolicznościowe burmistrza Lęborka, apel pamięci, a także złożenie kwiatów w hołdzie ofiarom wojny.

O godzinie 11:00 w kościele pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego przy ul. Kaszubskiej zostanie odprawiona msza św. w intencji ofiar II wojny światowej oraz o pokój na świecie. Po mszy zostaną upamiętnieni zamordowani więźniowie filii obozu Stutthof oraz plut. Henryka Kellera.

PLAN UROCZYSTOŚCI W SŁUPSKU

Uroczystości w Słupsku rozpoczną się 1 września o godz. 12:00 przy pomniku Żołnierza Polskiego. W samo południe zostanie podniesiona flaga państwowa oraz odegrany hymn Polski.

Zaplanowano też wystąpienia okolicznościowe, apel pamięci, salwa honorowa, składanie kwiatów i zniczy przy pomniku Żołnierza Polskiego.

OBCHODY ROCZNICOWE W SZTUMIE

1 września burmistrz miasta i gminy Sztum zaprasza mieszkańców na uroczystości upamiętniające 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Obchody rozpoczną się o godz. 12:00 przy Pomniku Rodła.

ua/mk/raf