Antoni Garnuszewski. Twórca i pierwszy dyrektor szkoły morskiej w Tczewie

Marynarz i inżynier Ukończył Wydział Nawigacyjny Szkoły Morskiej w Odessie i w Petersburgu. Tam uzyskał tytuł inżyniera morskiego I stopnia w zakresie budowy kadłubów, maszyn okrętowych i portów. Szczytem jego kariery w rosyjskiej marynarce było stanowisko głównego inżyniera kadłubowego. W marcu 1920 r. był szefem Departamentu Spraw Morskich Ministerstwa Spraw Wojskowych. Wówczas generał podporucznik marynarki Kazimierz Porębski przekazał rozkazem misję utworzenia uczelni, szkolącej oficerów morskich – zarówno nawigatorów, jak i mechaników.

Garnuszewski zakłada uczelnię, która pierwsza w historii miała przygotowywać kadry dowódcze dla rodzimej floty. Nie tylko sprawował w niej funkcje dyrektora i wykładowcy, ale także intensywnie pracował nad stworzeniem literatury dydaktycznej i naukowej. Był autorem pierwszych w polskim piśmiennictwie fachowych publikacji z dziedziny okrętownictwa, m.in. „Budowa okrętu” i „Teoria okrętu”.

Dziś w Izbie Tradycji Akademii Morskiej znajduje się sporo pamiątek i zdjęć po A. Garnuszewskim. Podobnie w Narodowym Muzeum Morskim, a dokładnie w Muzeum Wisły w Tczewie.

Antoni Garnuszewski skompletował w Tczewie kadrę wykładowców, rekrutujących się spośród najbardziej doświadczonych eks oficerów marynarek wojennych i handlowych, absolwentów wyższych uczelni Rosji, Niemiec i Austro-Węgier, z jego inicjatywy zakupiono żaglowiec „Nest”, nazwany rychło „Lwów”, przeznaczony do odbywania praktyk morskich przez słuchaczy.

Do wybuchu II wojny światowej pracował w Urzędzie Morskim. Ponadto stał na czele Komisji Dyplomowej Oficerów Marynarki Handlowej, zawiadującej prawidłową gospodarką kadrową i decydującej o sprawiedliwym awansowaniu oficerów PMH. Po niemieckiej agresji nie było dla niego miejsca w Gdyni – wysiedlony już w ostatnich dniach września 1939 r. znalazł się z dala od morza, w Generalnym Gubernatorstwie. Na życie zarabiał jako rachmistrz w tartaku we wsi Kluczków, a następnie – zatrudniony w charakterze technika – w fabryce K. Szpotańskiego w Warszawie. W stolicy przeżył okres powstania; kiedy upadło, znalazł się w obozie przejściowym, skąd udało mu się wydostać do Cierna na Kielecczyźnie.

Aż do nadejścia Wojska Polskiego pracował jako robotnik rolny. Po wojnie wrócił na wybrzeże. Objął wtedy stanowisko naczelnika Wydziału Żeglugi Urzędu Morskiego. Będąc jednym w nielicznych fachowców, przebywających wówczas na wybrzeżu, stanął na czele komisji odbioru niemieckich statków, przyznanych w ramach reparacji wojennych Polsce. Tworzył ponadto podwaliny Polskiego Rejestru Statków, w reaktywowanej Państwowej Szkole Morskiej podjął się prowadzenia zajęć na Wydziale Mechanicznym i Nawigacyjnym.

W 1958 r. przeszedł na emeryturę. Za powojenną działalność otrzymał m.in. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznakę „Zasłużony Pracownik Morza”, tytuł honorowy „Zasłużony Nauczyciela.Twórca polskiego szkolnictwa morskiego zmarł 17 sierpnia 1964 r. w Gdyni. Spoczął z dala od morza, z którym związał całe życie: w rodzinnym grobie na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. 10 lat po śmierci wychowankowie uczcili go najpiękniej jak mogli: nadaniem jego imienia statkowi szkolno-towarowemu Polskich Linii Oceanicznych, wyczarterowanemu Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni. M/s „Antoni Garnuszewski”. Za wzorowe wypełnianie obowiązków zawodowych otrzymał Złoty Krzyż Zasługi.

Anna Rębas

Zwiększ tekstZmniejsz tekstCiemne tłoOdwrócenie kolorówResetuj