Zachowek zapewnia najbliższym osobom spadkodawcy ochronę, dzięki której nawet jeżeli spadkodawca sporządzi niekorzystny dla nich testament, to będą mogli dochodzić swoich spraw. Warto więc zainteresować się tą instytucją prawa spadkowego, bo nigdy nie wiadomo, kiedy okaże się potrzebna. Zachowek przysługuje tym osobom, które byłyby powołane do spadku z ustawy, gdyby spadkodawca nie przygotował innego testamentu.

1. Komu przysługuje zachowek?
2. Prawo do zachowku a jego wysokość
3. W jaki sposób można dochodzić zachowku?
4. Co należy zrobić w chwili śmierci spadkodawcy?
5. Często popełniane błędy w zakresie zachowku
6. Pomoc prawna w otrzymaniu zachowku

Chociaż prawo do zachowku teoretycznie wydaje się zrozumiałe, wiele osób ma wątpliwości, czy w chwili śmierci spadkodawcy mają możliwość starania się do uzyskanie zapłaty zachowku. W związku z tym postanowiliśmy zapytać o najważniejsze rzeczy popularnego adwokata z Wrocławia.

Komu przysługuje zachowek?

W Polsce zachowek przysługuje wszystkim osobom, które byłyby powołane do spadku z ustawy. Zdarza się jednak, że spadkodawcy sporządzają swoje testamenty w taki sposób, że pominięte zostają następujące grupy osób:
• zstępni (do tej grupy zaliczają się zarówno dzieci, jak i wnuki oraz prawnuki),
• małżonek,
• rodzice.

W takich sytuacjach zachowek zapewnia wszystkim tym najbliższym ochronę.

Prawo do zachowku a jego wysokość

Jeżeli natomiast chodzi o wysokość zachowku, to jest ona uzależniona od udziału spadkowego, jaki dana osoba miałaby zapewniony w przypadku dziedziczenia ustawowego. W praktyce oznacza to, że jeżeli spadkodawca miał na przykład dwoje dzieci, to standardowo otrzymałyby one po połowie spadku. Jeżeli każde z nich zostałoby pominięte w testamencie, to będą uprawnione do zachowku w wysokości wynoszącej połowę udziału spadkowego. W podanym przykładzie byłaby to 1/4 spadku na każde z dzieci.

Należy jednak pamiętać, że w zależności od zaistniałych okoliczności, zachowek może zostać obniżony lub nawet całkowicie wyeliminowany. W tym celu spadkodawca musiałby wykazać, że istnieją istotne powody, które uzasadniają takie kroki. Do wspomnianych powodów zalicza się między innymi utrudnianie przez uprawnionego do zachowku spadkodawcy rozporządzania jego majątkiem, prowadzenie rozwiązłego trybu życia oraz niespłacenie długu spadkowego.

Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi lub innej osobie stosuje się trzy czynniki:
• całkowitą wartość spadku,
• udział spadkowy występujący przy dziedziczeniu ustawowym,
• ewentualne darowizny, jakie spadkodawca przekazał osobom powołanym do spadku z testamentu.

Dzięki temu, że podczas obliczania zachowku uwzględnia się wszystkie wspomniane czynniki, można ograniczyć ryzyko, że pieniądze lub inne dobra trafią w ręce spadkobierców niegodnych.

W jaki sposób można dochodzić zachowku?

Termin na zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej z tytułu zachowku ustala osoba, której on przysługuje. Bardzo często takie osoby starają się dostosować do sytuacji spadkobierców uwzględnionych w testamencie i dają na tyle długi termin, że nie powinno być problemu z jego dotrzymaniem. Niestety, jak przyznaje adwokat Iwo Klisz z Wrocławia, autor bloga zachowek.biz.pl, spadkobiercy coraz częściej starają się przedłużać ten termin lub nawet unikają wypłaty środków.

W takim przypadku należy zgłosić odpowiednie roszczenie o zachowek, co można zrobić w ciągu 5 lat od otwarcia spadku. Roszczenie zgłasza się na piśmie w formie wezwania do zapłaty. W takim dokumencie należy uwzględnić między innymi wysokość zachowku oraz dołączyć dokumenty, które mogą przyspieszyć załatwienie sprawy. Najlepiej załączyć akt zgonu spadkodawcy, testament oraz dokumenty potwierdzające pokrewieństwo.

Jeżeli pomimo wysłania roszczenia spadkobiercy wciąż nie będą wykazywali chęci zapłacenia zachowku dobrowolnie, pozostaje jeszcze droga sądowa. Podobnie jak w przypadku wezwania, należy wówczas złożyć do sądu wspomniane dokumenty. Na tej podstawie sąd wyda wyrok i jeżeli będzie korzystny dla osoby, której przysługuje zachowek, to spadkobiercy będą prawnie zobowiązani do zapłaty. Jest to duże ułatwienie, ponieważ w razie pojawienia się dalszych opóźnień można skierować wniosek do komornika o egzekucję zachowku.

Co należy zrobić w chwili śmierci spadkodawcy?

Osoby, które chcą starać się o zachowek, powinny pamiętać o kilku istotnych kwestiach, którymi należy się zająć w chwili śmierci spadkodawcy. Przede wszystkim w ciągu 6 tygodni od śmierci należy zgłosić otwarcie spadku, co można zrobić w Urzędzie Stanu Cywilnego. Po ustaleniu spadkobierców uwzględnionych w testamencie należy przygotować zgłoszenie roszczenia o zachowek z uwzględnieniem jego odpowiedniej wysokości. Na szczęście czas na roszczenie wynosi aż 5 lat.

Często popełniane błędy w zakresie zachowku

Zapytaliśmy również prawnika, jakie błędy są najczęściej popełniane, aby czytelnicy wiedzieli, czego należy unikać. Adwokat Iwo Klisz z Wrocławia zalicza do nich nieprawidłowe obliczenie wysokości zachowku, zaniechanie dochodzenia w ustalonym terminie oraz nieskuteczne dochodzenie przed sądem.

Pomoc prawna w otrzymaniu zachowku

Na szczęście w celu zwiększenia swoich szans na otrzymanie pieniędzy oraz obliczenia należnego uprawnionemu zachowku zawsze można skorzystać z pomocy profesjonalistów, którzy na co dzień zajmują się prawem spadkowym.

artykuł sponsorowany