Jednym z najważniejszych atrybutów każdego biegacza są wygodne buty. Modeli na rynku jest jednak całe mnóstwo – od starówek po trialowe i naprawdę trudno wybrać idealne obuwie, które byłyby odpowiednie dla naszych stóp. Praktycznie każdy model przeznaczony jest dla konkretnej grupy biegaczy i mając przed sobą ogromną ścianę butów – trzeba fachowej wiedzy, aby wybrać takie, które będą odpowiednie właśnie dla nas.

Tomasz Domżalski, który przez wiele lat pracował jako sprzedawca w Sklepie Biegowym, współpracując z największymi producentami biegowymi – wyjaśnia, czym należy kierować się przy zakupie butów?

Maciej Gach: Dlaczego odpowiedni dobór butów powinien być obowiązkiem każdego biegacza – zwłaszcza początkującego?

Tomasz Domżalski: Buty są podstawowym i najważniejszym elementem biegowego stroju, dlatego każdy biegacz, a zawłaszcza początkujący powinien zwracać szczególną uwagę na dobór, a nie wybór butów. Zanim zaczniemy przygodę z bieganiem, warto zabezpieczyć nasz organizm przed ryzykiem kontuzji, dlatego tak istotne jest prawidłowe dobranie obuwia.

Każdy kto obserwował stopy biegaczy, zauważył ich ogromną różnorodność: wąskie, szerokie, długie, krótkie, z płaskostopiem, z powyginanymi palcami, z wysokim i niskim podbiciem. Jednym zdaniem – co biegacz, to inne stopy. Czy w ogóle można w umiejętny sposób dobrać buty, jeśli nie jesteśmy fizjoterapeutami?

Oczywiście, ze tak. Dla profesjonalnego doboru obuwia wystarczy podstawowa wiedza z anatomii i biomechaniki. Dodatkowo wiedza na temat samych butów jest niezwykle przydatna. 

Wiele sklepów biegowych posiada teraz urządzenia, które pomagają w doborze właściwych butów – czy jest możliwość w 100% odczytania jaką klient ma stopę?

Nie, gdyż na szczęście maszyny jeszcze całkowicie nie zdominowały naszego świata. Wprawdzie urządzenia o których mowa, w bardzo dużym stopniu pomagają określić potrzeby biegacza, to jednak czynnik ludzki jest tu niezwykle ważny. Przede wszystkim dlatego, że osoba obsługująca urządzenie musi prawidłowo odczytać i zinterpretować dane. Skanery, bieżnie i inne urządzenia, są bardzo pomocne i ułatwiają proces analizy oraz minimalizują ryzyko pomyłki. Jednak w dalszym ciągu wiele zależy od człowieka.

Gdzie zatem należy dokonać wyboru butów? W profesjonalnym sklepie z asortymentem biegowym, czy jednak w supermarkecie sportowym?

Przede wszystkim dobór, a nie wybór, ponieważ dobór jest możliwy wyłącznie u specjalistów!

A więc przychodzi biegowy żółtodziób do sklepu biegowego i chce kupić odpowiednie buty do biegania. Czym powinien się kierować i na co musi zwrócić uwagę w rozmowie ze sprzedawcą?

Powinien opowiedzieć o swoim bieganiu jak najwięcej – ile biega, od kiedy, o jakich porach, na jakim terenie, czy startuje w zawodach, czy chce wystartować, jakim tempem biega. Każda informacja może okazać się przydatna dla profesjonalnego sprzedawcy.

Uważasz, że w Polsce ludzie jakby nie mają jeszcze tego przekonania, iż warto korzystać z takich eksperckich sklepów?

Ta świadomość cały czas rośnie, razem ze wzrostem aktywności Polaków. Jednak jeszcze dużo pracy przed nami.

Często biegacze, którzy dopiero stawiają pierwsze biegowe kroki, boją się wydać zbyt dużej sumy pieniędzy na buty, gdyż niewiedzą, czy złapią bakcyla biegowego. Co w takiej sytuacji profesjonalny doradca powinien odpowiedzieć?

Paradoksalnie, to początkującym biegaczom drogie buty potrzebne są najbardziej. Wraz ze wzrostem ceny rośnie poziom technologiczny buta, a co za tym idzie – komfort i bezpieczeństwo. Zanim początkujący biegacz wzmocni swoje mięśnie i w pełni rozwinie się sportowo, potrzebuje jak największej ochrony, aby bieganie było przyjemne i nie przerywane kontuzjami.

Zapewne spotkałeś się z sytuacją, że osoba chce kupić najdroższy model butów do biegania – mimo, że w ogóle takich butów nie potrzebuje. Warto w takiej sytuacji odradzać?

„Klient nasz pan” – jak mówi odwieczna zasada handlowców. Jednak naczelną zasadą jest dbać o swojego klienta, więc warto być szczerym, bo szczerość zwraca się z nawiązką.

Swoją drogą to panuje powszechne przekonanie, że „im obuwie lżejsze, tym lepsze”. Skąd to się wzięło?

Jak długo można eksploatować obuwie biegowe i po jakim kilometrażu warto je wymienić na nowe?

To bardzo względne, ponieważ to zależy między innymi od ilości kilometrów bieganych tygodniowo, wagi biegacza, techniki biegu, nawierzchni itd. Dlatego bardzo trudno określić dokładną żywotność systemów. Generalnie przyjmuje się, że dobry but biegowy może służyć bezpiecznie przez 1200 km do 1600 km.

Pewnie dlatego też warto mieć dwie pary butów – jedne treningowe, a drugie startowe?

Kiedy zaczynamy biegać systematycznie, biegamy coraz szybciej oraz startujemy w zawodach, to wtedy warto mieć specjalny sprzęt na zawody.

Według Ciebie marka buta ma znacznie?

Oczywiście, że tak. Należy wybierać marki, które podchodzą do produkcji butów w pewnym sensie naukowo. Coś, co może wydawać się nam zabiegiem marketingowym, jest jednak podparte badaniami nad ludzką biomechaniką i potrzebami biegacza. Zresztą polecam dowiedzieć się czegoś na temat marki, zanim dokonamy zakupu.

A jaka pora dnia jest najlepsza do zakupu butów biegowych?

Zdecydowanie popołudniowa – chyba, że jesteśmy bezpośrednio po porannym treningu. Jedną z podstawowych zasad doboru obuwia biegowego jest to, aby pozostawić około półcentymetrowy zapas przed najdłuższym palcem. Dlatego należy mierzyć buty, kiedy stopy są już lekko spuchnięte.

Tak na marginesie to zdradzisz nam kilka sytuacji humorystycznych z klientami, których zapewne nie brakowało? 

Hm, było ich całkiem sporo, ale niestety nie wszystkie nadają się do publikacji. Miło wspominam klienta, który specjalnie przyjeżdżał z Poznania do Olsztyna, po dwie pary butów.

Kończąc, jakie masz najbliższe plany biegowe?

Chciałbym zejść w półmaratonie poniżej jednej godziny i piętnastu minut. Poza tym planuję start w prestiżowym biegu górskim – Beat The Sun.

Tomasz Domżalski (rocznik 1980) – biegacz-amator od 14 roku życia, instruktor lekkiej atletyki. Były koordynator sekcji biegowej Olimp Olsztyn i trener BBL Olsztyn. Obecnie menager ASICS Frontrunner Polska.