Dworzec w Gdyni Wielkim Kacku trafił pod ścisłą ochronę konserwatorską. Zakończyły się procedury związane z wpisaniem go do rejestru zabytków.

Marcin Tymiński, rzecznik Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Gdańsku twierdzi, że dworzec w Wielkim Kacku jest przykładem polskiej myśli kolejowej. 

– Zespół stacji jest ciekawy. Wiąże się z rozwojem Gdyni i budową magistrali kolejowej w latach 20. i 30. zeszłego wieku, która uniezależniała Gdynię od Wolnego Miasta Gdańska. Do tego dworzec jest kompletny i pokazuje, jak wyglądały polskie dworce w tamtym okresie. A że zachował się w stanie oryginalnym, mogliśmy go wpisać do rejestru, bo taka jest główna przesłanka przy wpisywaniu zabytków do rejestru – podsumowuje Marcin Tymiński.

POWSTAŁ W OKRESIE DWUDZIESTOLECIA MIĘDZYWOJENNEGO

Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku na swojej stronie w mediach społecznościowych podaje szczegółową historię powstania dworca i okolicznych zabudowań. Dworzec w Wielkim Kacku powstał w latach 1929-1930 w związku z budową magistrali węglowej łączącej Śląsk z portem w Gdyni. W 1920 r. zapadła decyzja o budowie portu gdyńskiego jako „Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków”. Efektem tej decyzji było wyznaczenie linii kolejowej łączącej port z resztą Polski. Była to linia jednotorowa, która została włączona w Kokoszkach w istniejącą od 1914 r. linię Gdańsk Wrzeszcz – Stara Piła. 20 listopada 1921 r. oddano do użytku linię kolejową o długości 26 km Kokoszki-Gdynia z dworcem w Wielkim Kacku.

Dworzec w Wielkim Kacku powstał w związku z budową magistrali węglowej łączącej Śląsk z portem w Gdyni (Fot. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku)

W 1929 r. rozpoczęto wznoszenie nowych budynków dworcowych na 11 stacjach między Bydgoszczą i Gdynią według zatwierdzonego przez Ministerstwo Komunikacji projektu arch. B. Tatarczucha. W Wielkim Kacku powstał typ dworca kolejowego z nastawnią dyspozycyjną (ława nastawcza i blokada stacyjna), zwany typem „Bydgoszcz-Gdynia”. Obok budynku dworcowego zrealizowano infrastrukturę, niezbędną do funkcjonowania stacji kolejowej: magazyn ekspedycji towarowej, magazyn materiałów naftowych, ustęp stacyjny (wraz z niewielkim budynkiem gospodarczym), nastawnię wykonawczą (GWK1). Ponadto na pobliskiej posesji wybudowano budynek mieszkalny z częścią biurową i magazyn dla zawiadowcy odcinka drogowego.

KOLEJNY BUDYNEK, KTÓRY TRAFIŁ POD OCHRONĘ 

Dworzec w Wielkim Kacku to kolejny historyczny budynek, który w ostatnim czasie trafił pod ochronę wojewódzkiego konserwatora zabytków. W czerwcu w rejestrze znalazł się, powstały w okresie międzywojennym, modernistyczny gmach przychodni przy ulicy Wałowej w Gdańsku. Marcin Tymiński dodaje także, że przyspieszyły prace związane z wpisywaniem budynków do rejestrów zabytków. To związane jest, między innymi, z uproszczeniem niektórych procedur i liczniejszym zespołem konserwatorskim w urzędzie.

Daniel Wojciechowski/mkul