Mszą św. w warszawskiej archikatedrze św. Jana Chrzciciela, której przewodniczył metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz a koncelebrował m.in. biskup polowy Wojska Polskiego Wiesław Lechowicz, rozpoczęły się we wtorek obchody Święta Konstytucji 3 Maja.

W eucharystii uczestniczyli prezydent RP Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą, marszałek Sejmu Elżbieta Witek, prezes Trybunału Konstytucyjnego Julia Przyłębska i członkowie rządu, w tym szef MON Mariusz Błaszczak.

W homilii kard. Nycz przypomniał, że obchody narodowych świąt, jakimi są Święto Konstytucji 3 Maja i Święto Niepodległości rozpoczynają się od modlitwy. – Nie czynimy tego z przyzwyczajenia czy tradycji, ale głęboko wyczuwamy potrzebę modlitwy i dziękczynienia za wielkie wydarzenia, które stały się w życiu naszego kraju, a nie stały się – jak głęboko w to wierzymy – bez udziału Boga w Trójcy Świętej Jedynego i Jego świętej Opatrzności – dodał.

Przypomniał, że archikatedra warszawska, w której odbywa się msza św. w intencji ojczyzny, była świadkiem wydarzeń sprzed 231 lat, kiedy 3 maja, po uchwaleniu konstytucji, jej twórcy wraz z królem przeszli do katedry na uroczyste dziękczynienie. – Mimo trudności prac Sejmu Czteroletniego wiedzieli, że owoc ich prac był ważny, w pewnym sensie epokowy dla Polski i dla Polaków. A za rzeczy wielkie i ważne dziękuje się nie tylko twórcom ale i Panu Bogu – stwierdził kard. Nycz.

Jak zaznaczył, dzisiejsi uczestnicy obchodów Święta Konstytucji 3 Maja chcą uszanować to, co uczynili twórcy konstytucji. – Te wartości, a więc prawda, godność człowieka, sprawiedliwość i miłość społeczna, są dzisiaj równie ważne, a może i ważniejsze jeszcze – zwłaszcza wtedy, gdy ich brakuje we współczesnym świecie – mówił hierarcha.

Zauważył, że uchwalenie Konstytucji 3 Maja nie uchroniło Polski przez rozbiorami, gdyż „otrzeźwienie przyszło za późno a wrogowie byli za silni”. Jednak – dodał – dokument ten przez cały czas zaborów inspirował intelektualistów, polityków i ludzi życia społecznego i w jakimś sensie przyczynił się do odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku.

DZISIEJSZE ŚWIĘTO POWINNO BYĆ CZASEM RADOŚCI I DZIĘKCZYNIENIA

Kard. Nycz przypomniał słowa św. Jana Pawła II wypowiedziane w roku 1995 na Bałkanach, kiedy papież wyjaśniał przyczyny wybuchu toczących się wówczas na świecie wojen, jakimi są m.in. nierówności społeczne, brak poszanowania odmienności i prawa narodów do samostanowienia.

– Czy w tych słowach papieża nie są wyartykułowane zarówno przyczyny jak i skutki tego, co dzisiaj przeżywamy w sąsiedztwie, w wojnie Rosji przeciwko Ukrainie, łącznie z okrutną odmową wobec Ukrainy prawa do bycia narodem i państwem? Czy w tych słowach nie zawierają się zadania dla nas w czasie tej nieludzkiej wojny i po jej zakończeniu, kiedy będziemy leczyć wielorakie rany tego czasu? – pytał kard. Nycz.

Jak zaznaczył, dzisiejsze święto powinno być czasem radości i dziękczynienia za dzieło Konstytucji 3 Maja. – Nie sposób jednak nie przeżywać i nie myśleć o tym, co dzieje się obok nas i co mamy do zrobienia w imię ludzkiej solidarności z potrzebującymi uchodźcami poszkodowanymi przez wojnę w Europie – mówił hierarcha.

Przypomniał, że Polacy, a także rząd, samorządy i organizacje pozarządowe bardzo zaangażowały się w dzieło pomocy uchodźcom. Jednak, jak zastrzegł, „oprócz wielkiego wymiaru charytatywnego i wszelakiej pomocy dla bratniego narodu, potrzebny jest też wymiar duchowy i etyczny, który wskazuje na wartości, które nieraz zagubiliśmy”.

– Oprócz języka politycznego i wojskowego, który jest uzasadniony, potrzebny jest język etyczny, wręcz ewangeliczny, jakim ma prawo i obowiązek mówić Kościół. Po tej okrutnej wojnie czeka nas wiele spraw do załatwienia i to nie tylko odbudowanie rzeczy zniszczonych, ale odbudowanie potarganych więzów społecznych, duchowych, religijnych, przepaści wykopanych przez tę wojnę – zaznaczył kard. Nycz.

W Bazylice Archikatedralnej św. Jana Chrzciciela trwa Msza Święta za Ojczyznę, w której bierze udział Para Prezydencka. pic.twitter.com/Hzax8eqrdE

— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) May 3, 2022

PREZYDENT ANDRZEJ DUDA: 3 MAJA W POLSCE TO OD 1791 ROKU WYJĄTKOWY DZIEŃ

Podczas uroczystości na Zamku Królewskim, która odbyła się po mszy, prezydent Andrzej Duda podkreślił, że 3 maja w Polsce to od 1791 roku wyjątkowy dzień – rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja. – To rocznica ratowania Rzeczypospolitej, które zostało wtedy przeprowadzone wbrew wszystkim przeciwnościom przez ludzi, którzy byli niezłomnymi patriotami, którzy pozostali przy Rzeczypospolitej do końca – bo tych przede wszystkim mam w tej chwili na myśli – którzy nigdy się nie odwrócili, nie zmienili, zawsze byli tacy sami, zawsze z tym samym niezłomnym dążeniem ku Polsce i dla Polski – mówił Duda.

Wskazał, że w obecnych czasach 3 maja to także dzień, w którym prezydent wręcza najwyższe odznaczenie państwowe – Order Orła Białego.

– Dzisiaj, na tej sali, w trakcie tej uroczystości, nastąpiło odznaczenie dwóch obywateli Rzeczypospolitej, dwóch Polaków, którzy z całą pewnością, kiedyś, kiedy będą spisywali testamenty swoje, będą mogli napisać: „lecz wy, coście mnie znali, w podaniach przekażcie, żem dla ojczyzny sterał moje lata młode” – oświadczył Duda, cytując „Testament mój” Juliusza Słowackiego. – A ja bym do tego dodał: i nie tylko młode – powiedział prezydent.

Prezydent odznaczył Orderem Orła Białego – najwyższym odznaczenie państwowym Rzeczpospolitej Polskiej – historyka Antoniego Lenkiewicza oraz pisarza Antoniego Libin-Liberę.

UROCZYSTOŚCI NA PLACU ZAMKOWYM

O godz. 12:00 na Placu Zamkowym rozpoczęły się uroczystości z okazji Święta Konstytucji 3 Maja. Oprócz pary prezydenckiej na uroczystości przybyli m.in. premier Mateusz Morawiecki, marszałek Sejmu Elżbieta Witek, marszałek Senatu Tomasz Grodzki, szef MON Mariusz Błaszczak oraz dowódcy wojskowi: szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Rajmund Andrzejczak i Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych Jarosław Mika.

Na Placu Zamkowym są także oddziały reprezentacyjne Wojska Polskiego, orkiestra wojskowa oraz historyczna grupa rekonstrukcyjna. Tłumnie przybyli także mieszkańcy Warszawy i turyści.

PODZIĘKOWANIA PREZYDENTA DLA POLAKÓW, SŁUŻB MUNDUROWYCH i MEDYCZNYCH

Do zebranych przemówił prezydent Andrzej Duda. Jak wskazywał, Zamek Królewski w Warszawie jest symbolem świetności i potęgi I Rzeczypospolitej, świadkiem i miejscem uchwalenia Konstytucji 3 maja, ale także świadkiem upadku I Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

– Dzisiaj, w święto 231. rocznicy Konstytucji majowej, w tak niezwykle zmienionej rzeczywistości w stosunku do tego, co oglądaliśmy do tej pory, po odzyskaniu pełnej niepodległości i suwerenności po 1989 roku, wobec tej wielkiej wojny, jaka toczy się poza za naszymi granicami, stoję tutaj ze wzruszeniem. I chcę wam moi kochani, najdrożsi Polacy podziękować za coś, co jest żywym zaręczeniem obojga narodów. Za to coście w ostatnim czasie uczynili. Coście uczynili nie wzywani przez żadnych polityków, przez żadnych duchownych, przez nikogo, uczynili wzywani tylko i wyłącznie przez własne serca, własne poczucie odpowiedzialności i przez własną niezwykłą mądrość, mądrość narodu – powiedział prezydent.

– Otwierając swoje domy, rodziny i serca na przyjęcie naszych sąsiadów z Ukrainy, a ściślej mówiąc, tego co dla nich najcenniejsze, ich dzieci, żon, matek, sióstr, dziadków, przyjęliście do siebie naszych sąsiadów z Ukrainy, uchodźców chroniących się w naszym kraju przed wojną – powiedział Duda. – Że oni nam zaufali, że przybyli do nas i że stało się coś, o czym powiedział ostatnio prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, że „wobec tego, co zrobili Polacy cała historia jest nieważna” – zacytował.

W ocenie prezydenta „w jakimś sensie można powiedzieć, że tak, że w całym ogromie tej historii, przecież w ostatnich stuleciach tak trudnej, gdzie na wspólnym stole między Polakami, a Ukraińcami tak często leżał karabin, topór, broń, został położony chleb. Została położona dłoń na dłoń”. – Dziękuję wam za to – podkreślił Andrzej Duda.

Dziękował również tym, którzy dla polskiego państwa poświęcają się w sposób szczególny, a których służba w ostatnim czasie jest tak ogromnie ważna, bo buduje nasze bezpieczeństwo.

– Dziękuję dowództwu Wojska Polskiego i wszystkim polskim żołnierzom wszystkich formacji, w tym Wojsk Obrony Terytorialnej i wojsk specjalnych wszystkich formacji, wojsk operacyjnych – wyliczał. – Wszystkim tym, którzy w ostatnim czasie, nie tylko ostatnich dwóch miesięcy, ale od bardzo dawna ofiarnie służą Rzeczpospolitej, poświęcając swój czas, swoje zdrowie. Dziękuję ich rodzinom. Dziękuję za tą służbę dla Polski z całego serca – podkreślił prezydent.

Dziękował także policjantom, funkcjonariuszom straży granicznej, funkcjonariuszom wszystkich służb specjalnych, strażakom, harcerzom, wolontariuszom i personelowi medycznemu oraz wszystkim, którzy w ostatnim czasie poświęcają siebie i swój czas służeniu drugiemu człowiekowi.

– Pokazaliście państwo, co to znaczy obudować wspólnotę, dziękuję za ten czas niezwykle trudny, kiedy jesteśmy świadkami rosyjskiej brutalnej agresji na Ukrainę – powiedział.

PREZYDENT DUDA: WIERZĘ, ŻE JESTEŚMY W STANIE BUDOWAĆ W NASZEJ CZĘŚCI EUROPY WIELKĄ WSPÓLNOTĘ NARODÓW

Prezydent podczas uroczystości na Placu Zamkowym podkreślił, że „przed nami jeszcze bardzo wiele trudów, bardzo wiele zmartwień”.

– To co dzieje się dzisiaj na Ukrainie i polityka, która w związku z tym musi być prowadzona, to polityka zmierzająca do tego by zmusić Rosję do zaprzestania agresji. A wiec polityka sankcji, również i gospodarczych, która jest kosztowna – zaznaczył Duda. Jak zauważył, taka polityka wywołuje tąpnięcia gospodarcze, na rynku energetycznym i rynku paliw, prowadzi do problemów gospodarczych i inflacji, powoduje, że życie staje się trudniejsze.

– Musimy to przetrwać i prowadzić odpowiedzialną politykę. To jest wyzwanie współczesności, szczególnie spoczywające na tych, którzy sprawują władzę. To też wielka odpowiedzialność za losy naszej wspólnoty sąsiedzkiej, za budowanie braterstwa między naszymi narodami i więzi sąsiedzkich – powiedział Duda. – Wierzę, że damy radę – podkreślił.

– Tak jak umieliśmy przyjąć naszych sąsiadów, tak będziemy umieli ich przechować, by gdy wojna się zakończy mogli wrócić do swoich domów. A my pomożemy im w dziele odbudowy Ukrainy, która będzie na dziesięciolecia, a nawet stulecia państwem bratnim dla Rzeczypospolitej – zaznaczył prezydent.

Jak dodał, pomiędzy Polską a Ukrainą „nie będzie granicy i będziemy żyli razem, na tej ziemi, odbudowując się i budując swoje wspólne szczęście i swoją wspólną siłę, która pozwoli się oprzeć każdemu niebezpieczeństwu, a którą każdy będzie się bał w przyszłości zaatakować i będzie się bał jej zagrozić”.

– Niech żyją narody dawnej Rzeczypospolitej. Niech Pan Bóg ma je wszystkie w swojej opiece i przynosi im szczęście i powodzenie. Niech żyje Polska – mówił prezydent.

PREMIER MORAWIECKI: POLSKA KONSTYTUCJA Z 1791 ROKU BYŁA DALEJ IDĄCA NIŻ AMERYKAŃSKA, BO WYKLUCZAŁA NIEWOLNICTWO

Premier Mateusz Morawiecki we wpisie na Facebooku w Święto Narodowe Trzeciego Maja napisał o rocznicy uchwalenia Konstytucji.

– 231 lat temu przyjęto uchwałę Sejmu Wielkiego ustanawiającą Konstytucję. Pierwszy w Europie i drugi na świecie, po amerykańskim, tak nowoczesny i rewolucyjny jak na tamte czasy dokument ustrojowy, który okazał się nie do przyjęcia dla naszych absolutystycznych, antydemokratycznych sąsiadów, późniejszych zaborców – Prus, Rosji i Austrii. Zresztą, polska Konstytucja była nawet dalej idąca niż ta zza oceanu, bo wykluczała niewolnictwo – podkreślił premier.

Jak przypomniał, w zeszłym roku napisał, że nie byłoby Konstytucji 3 maja, gdyby nie znalazły się osoby, które na pierwszym miejscu stawiały dobro Polski. – To zdanie pozostaje aktualne w całej swojej mocy i można je odnieść również do dzisiejszej sytuacji – Polska nie byłaby dziś w tym miejscu, gdyby nie znalazły się osoby, które wzięły na siebie ciężar bardzo trudnych, ryzykownych i odpowiedzialnych decyzji za losy państwa i jego bezpieczeństwo w wymiarze ekonomicznym i militarnym – zaznaczył Morawiecki.

– Nigdy więcej nie możemy pozwolić, by ster rządów był w rękach polityków, którzy bardziej martwili się o stan zadowolenia obcych z naszej słabości, niż ich niezadowolenia będącego rezultatem naszej rosnącej siły. Przekonanie, że tylko słaba i usłużna Polska, która dla sąsiadów nie stanowi wyzwania i konkurencji, może być bezpieczna – nie sprawdziło się ani kiedyś, ani teraz! – oświadczył.

Szef rządu zauważył, że „ponad 2 wieki temu nasi przodkowie podjęli bardzo trudne, ale potrzebne reformy”. – Dziś my również zmieniamy, reformujemy, ulepszamy i zabezpieczamy Polskę. Trudne czasy wymagają szybkich, zdecydowanych działań. Pomni doświadczeń historii nie możemy pozwolić, by kosztem bezpieczeństwa Rzeczypospolitej i jej sojuszników jeden z agresywnych sąsiadów wywoływał wojnę i mordował niewinnych ludzi – zaznaczył premier.

– Z szacunku do historii i nauki ojców Konstytucji 3 maja zrobimy wszystko, by Polska była bezpieczna, a zaborcza polityka oparta o grabież, ludobójstwo, wtrącanie się w losy suwerennych narodów i kradzież nieswoich ziem została wyeliminowana raz na zawsze. To powinien być trwały, polski wkład w historię świata! – podkreślił Morawiecki.

🇵🇱Vivat Maj, 3 Maj!🇵🇱

Pierwsza w Europie i druga na świecie. Odważna i nowoczesna. Taka była – uchwalona 231 lat temu – #Konstytucja3Maja.📜🇵🇱

Ponad 2 wieki temu nasi przodkowie podjęli bardzo trudne, ale potrzebne reformy. Trudne czasy wymagają szybkich, zdecydowanych działań. pic.twitter.com/v2K522i5Xr

— Mateusz Morawiecki (@MorawieckiM) May 3, 2022

ŻYCZENIA PREMIERA UKRAINY: DZISIAJ NASZE KRAJE STOJĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE W WALCE O ŚWIATOWĄ DEMOKRACJĘ

Życzenia Polakom z okazji Święta Konstytucji 3 Maja złożył premier Ukrainy Denys Szmyhal.

– Najlepsze życzenia dla Polski i Narodu polskiego z okazji Święta Konstytucji – napisał na Twitterze Denys Szmyhal. – Prawa i wolności to wielki skarb ludzkości. Doceniamy, że dzisiaj nasze kraje i społeczeństwa stoją po tej samej stronie w walce o światową demokrację – podkreślił. Podziękował jednocześnie premierowi Mateuszowi Morawieckiemu za solidarność z Ukrainą.

NAUSEDA: LITWA JEST DUMNA, IŻ WSPÓLNIE Z POLSKĄ UCHWALIŁA KONSTYTUCJĘ 3 MAJA

Konstytucja 3 maja to szczególny dokument, który wyprzedził swoją epokę – powiedział we wtorek prezydent Litwy Gitanas Nauseda i wskazał, że Litwa jest dumna, iż 3 maja 1791 roku uchwaliła ten dokument wspólnie z Polską.

– Konstytucja 3 maja jest szczególnym dokumentem, który jako drugi na świecie i pierwszy w Europie ustanowił zasadę podziału władzy, nakreślił zasady nowoczesnego stanowienia prawa i być może wyprzedził procesy rozpoczynające się w Europie – powiedział dziennikarzom Nauseda, który z okazji obchodów dnia Konstytucji 3 maja odwiedził we wtorek litewski Trybunał Konstytucyjny.

– Mamy wiele powodów do dumy, obchodzimy to święto wspólnie z Rzeczpospolitą Polską i symboliczne jest to, że w tym dniu odwiedzam Trybunał Konstytucyjny – wskazał prezydent.

We wtorek przywódcy Litwy złożyli też gratulacje Polsce. – Hasło Konstytucji 3 maja – za naszą i waszą wolność – które inspirowało pokolenia w walce o wolność i niepodległość, dziś ponownie jest aktualne – napisał w liście do prezydenta Andrzeja Dudy Gitanas Nauseda i podkreślił potrzebę dalszego wspierania Ukrainy, która obecnie doświadcza rosyjskiej agresji wojskowej.

– Ukraina doświadcza agresji militarnej ze strony Rosji i walczy nie tylko o bezpieczeństwo własnego narodu, ale także o bezpieczeństwo nas wszystkich, Europejczyków. Musimy nadal mocno wspierać naszych ukraińskich braci i siostry oraz popierać ich dążenia do integracji europejskiej, dając nadzieję na życie w Unii Europejskiej – napisał Nauseda i podkreślił, że Litwa „wysoko ceni przyjaźń z Polską, która jest silnym naszym partnerem zarówno w UE, jak i w NATO”.

Premier Litwy Ingrida Szmonyte podkreśliła, że uchwalony 3 maja 1791 r. dokument „powstał w czasie niezwykłych wyzwań dla Republiki, ale podkreślił jedynie odpowiedzialność jej obywateli za swój kraj, wolę reform i preferowanie kultury konsensusu i kompromisu zamiast kultury siły”.

– Dzięki temu Konstytucja 3 maja jest nie tylko ważnym wydarzeniem historycznym – pierwszą spisaną konstytucją w Europie i drugą na świecie – ale także inspirującym przykładem dla naszej teraźniejszości – wskazuje szefowa litewskiego rządu i podkreśla, że „ta data jest kolejną okazją do świętowania wspólnych osiągnięć z Polską oraz do dalszego umacniania naszej przyjaźni i strategicznego partnerstwa”.

Znaczenie wspólnoty litewsko-polskiej podkreśliła również marszałek Sejmu Litwy Viktorija Czmilyte-Nielsen. – Życzę, aby ideały Konstytucji 3 maja nadal pomagały naszym krajom w ścisłej współpracy, w podobnej ocenie otoczenia i wyzwań, w uzgadnianiu strategicznych celów i ich realizacji – czytamy w depeszy gratulacyjnej przewodniczącego litewskiego parlamentu.

ŚWIĘTO NARODOWE 3 MAJA

Święto Narodowe 3 Maja jest obchodzone w rocznicę uchwalenia w 1791 roku Konstytucji 3 maja. Dokument był pierwszą konstytucją w nowożytnej Europie, a drugą na świecie po amerykańskiej. Rocznica przyjęcia Konstytucji 3 maja jest świętem ustanowionym w 1919 roku. Przez okres PRL jego publiczne obchodzenie było zabronione, ponownie stało się państwowym świętem w 1990 roku.

PAP/am