Jak eksponować polską flagę i poprawnie wykonywać hymn państwowy oraz dlaczego śpiewamy „wrócim się przez morze”? Istnieje kilka ważnych zasad, które to precyzują.

Miniprzewodnik został opracowany w MSWiA. Publikacja zawiera najważniejsze zasady dotyczące eksponowania polskiej flagi oraz bezbłędnego wykonywania hymnu. Wskazuje, jak prawidłowo postępować z symbolami narodowymi oraz jak wystrzegać się błędów związanych z ich wykorzystaniem.

ZAPAMIĘTAJ ZASADY

• Flaga lub banner eksponowane publicznie muszą być czyste i mieć czytelne barwy. Nie mogą być pomięte lub postrzępione.
• Na terenie RP flaga państwowa Rzeczypospolitej Polskiej ma zawsze pierwszeństwo przed wszystkimi innymi flagami. Jeśli eksponuje się na masztach więcej flag, flagę państwową RP podnosi się (wciąga na maszt) jako pierwszą i opuszcza jako ostatnią.
• Nie powinno się podnosić i wywieszać flagi w dni deszczowe i przy bardzo silnym wietrze.
• Flaga nigdy nie może dotknąć podłogi, ziemi, bruku lub wody.
• Flaga nie może służyć jako nakrycie stołu lub opakowanie jakiegoś przedmiotu.
• Na fladze państwowej RP nie wolno umieszczać żadnych napisów i żadnego rodzaju rysunków.
• Godnym sposobem zniszczenia zużytej flagi lub banneru jest niepubliczne spalenie. Możliwe jest także godne zniszczenie flagi przez rozdzielenie barw

FLAGI NA MASZTACH

W przypadku ustawienia większej liczby masztów, należy pamiętać, żeby wszystkie miały jednakową wysokość. Odległość między nimi nie powinna być mniejsza niż 1/4 wysokości masztu. Na maszcie wolno umieścić tylko jedną flagę. W grupie flag wszystkie flagi muszą mieć jednakową szerokość (wysokość) i być umieszczone na równej wysokości. Szerokość flagi na maszcie stojącym nie może być mniejsza niż 1/6 wysokości masztu lub większa niż 1/5 wysokości masztu.

Jeden maszt ustawia się przed budynkiem po lewej stronie bramy lub wejścia do obiektu, patrząc od strony ulicy. W przypadku dwóch masztów, jeden z nich ustawia się po lewej stronie od wejścia do budynku, a drugi po prawej. Po lewej (dla patrzącego od strony ulicy) eksponuje się flagę państwową RP lub wyższą w hierarchii od tej, która będzie po prawej.

Kilka lub więcej masztów stojących ustawia się w rzędzie równolegle do fasady budynku. W zależności od liczby masztów flagi umieszcza się zgodnie z podaną na stronie 16 kolejnością. Oczywiście flaga RP zawsze zajmuje pierwsze, najbardziej honorowe miejsce. Jeśli w grupie flag są, poza flagą RP, flagi innych państw oraz flagi polskich jednostek samorządu terytorialnego, to ich kolejność ustala się w zgodzie z hierarchią. Należy pamiętać o tym, że flagi innych państw są w hierarchii na drugim miejscu, a Flaga Europejska może być umieszczona za flagami polskich jednostek samorządowych. Kiedy eksponuje się flagi dwóch równorzędnych jednostek samorządu terytorialnego, flaga gospodarza ma pierwszeństwo przed flagą gościa.

FLAGI NA DRZEWCACH

W przestrzeni publicznej flagi eksponowane są na budynkach, latarniach i słupach ulicznych, na stadionach i w halach sportowych, podczas parad i na pogrzebach zasłużonych osób.

Każdy obywatel Rzeczypospolitej Polskiej ma prawo wywiesić flagę państwową na swoim domu, a także w oknie lub na balkonie swego mieszkania. Najczęściej flaga jest eksponowana na drzewcu drewnianym lub metalowym. Szerokość takiej flagi nie może być mniejsza niż 1/3 długości drzewca lub większa niż 1/2 jego długości. Najczęściej drzewce są umieszczone w uchwycie pod kątem ok. 45 stopni do ściany budynku. Można również umieścić drzewce poziomo na balkonie lub w oknie.

W czasie świąt narodowych gospodarze domów wywieszają flagi państwowe RP nad wejściem do budynku lub obok wejścia, na wysokości górnej framugi drzwi wejściowych. Zdarza się również, że flaga państwowa RP jest wywieszona pionowo na linie między domami. W takim przypadku barwa biała powinna być po lewej stronie dla patrzącego w kierunku północnym lub zachodnim.

Kolejnym sposobem na dekorowanie miejscowości z okazji świąt narodowych i różnych uroczystości, a także wizyt przywódców innych państw jest umieszczanie flag na latarniach i słupach ulicznych. Czasem krzyżuje się dwie flagi. Wtedy stojąca wyżej w hierarchii jest dla patrzącego na nie po lewej stronie, a jej drzewce jest przed drzewcem flagi drugiej.

Jeśli na scenie, w czasie różnych uroczystości i imprez przewidziane jest eksponowanie flag, to należy je umieścić na lewo (dla patrzącego na scenę) od przemawiających lub prowadzących, w rzędzie, na odpowiednich podstawach lub stojakach, w kolejności zgodnej z hierarchią flag.

FLAGI W POMIESZCZENIACH

W sali ze sceną lub podium flagę państwową RP umieszcza się na podwyższeniu po lewej (dla publiczności w sali) stronie mównicy. Barwy narodowe drapuje się w centralnym miejscu na ścianie za stołem prezydialnym. Muszą one mieć na odcinku pionowym pas biały z lewej, a na poziomym u góry.

DO HYMNU

Mazurek Dąbrowskiego jest jednym z symboli państwowych, pełni wyjątkową rolę w życiu narodu. Polski hymn jest chroniony przez przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Ustawę o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych jak również rozporządzenia resortowe.

Ustawa z dnia 31.01.1980 roku o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych, w artykule 14 jasno precyzuje zasady zachowania w czasie wykonywania lub odtwarzania Mazurka Dąbrowskiego.

• Podczas wykonywania lub odtwarzania hymnu państwowego obowiązuje zachowanie powagi i spokoju.
• Osoby obecne podczas publicznego wykonywania lub odtwarzania hymnu stoją w postawie wyrażającej szacunek.
• Mężczyźni w ubraniach cywilnych zdejmują nakrycia głowy.
• Osoby w umundurowaniu obejmującym nakrycie głowy, niebędące w zorganizowanej grupie – oddają honory przez salutowanie.
• Poczty sztandarowe podczas wykonywania lub odtwarzania hymnu oddają honory przez pochylenie sztandaru. Hymn RP towarzyszy podnoszeniu flagi państwowej na maszt. Czas podnoszenia flagi państwowej powinien być zsynchronizowany z czasem trwania hymnu państwowego.

UNIKAJ BŁĘDÓW

Już w XIX wieku w tekst pierwszej zwrotki wkradł się błąd w wersie kiedy my żyjemy, słowo kiedy zaczęto zastępować słowem póki, które określa granice czasu i dotyczy tylko tych osób, które w tym momencie je wypowiadają. Józef Wybicki użył słowa kiedy, które oznacza: jeśli, skoro, ponieważ, przedstawiając zależność istnienia Polski od istnienia Polaków.

Błąd ten został usunięty przez specjalną komisję w 1926 roku, jednak do dziś jest powielany. W kolejnej zwrotce Pieśni Legionów, Józef Wybicki błędnie zapisał nazwisko Czarnecki, poprawnie brzmi ono Czarniecki. Błąd występuje w rękopisie Pieśni Legionów Polskich we Włoszech.

Błędem jest też śpiewanie w zwrotce poświęconej hetmanowi Stefanowi Czarnieckiemu wrócił się/ rzucił się/ rzucim się przez morze. W treści naszego hymnu ten wers brzmi: wrócim się przez morze. Podobnie jak hetman Polacy mają wracać się do Ojczyzny, gdy nastanie taka potrzeba.

W ostatniej zwrotce bardzo często błędnie śpiewane są dwa pierwsze wersy. Zamiast: Już tam ojciec do swej Basi mówi zapłakany wiele osób śpiewa: Mówił ojciec do swej Basi cały zapłakany. Trudno wytłumaczyć dlaczego, bowiem tekst ten jest niezmieniony od czasów Józefa Wybickiego.

PAP/mat. pras./aKa