Ukraińscy eksperci i urzędnicy nadal dzielą się swoimi doświadczeniami z Polską. Wojna informacyjna Rosji z cywilizowanym światem trwa. W Akademickim Centrum Komunikacji Strategicznej w Warszawie odbyła się konferencja „Ukraińskie media w obliczu wojny. Regulacje prawne i doświadczenia”.
Była to platforma dla ekspertów, którzy od kilku lat pracują nad bezpieczeństwem informacji nie tylko Ukrainy, ale także krajów sąsiednich. Sąsiedzi Ukrainy doskonale zdają sobie sprawę z zagrożeń i wyzwań stawianych przez Rosję. Jednocześnie kraje europejskie uczą się walczyć z dezinformacją, przestrzegając podstawowych zasad wolności słowa.
PROPAGANDA I DEZINFORMACJA BYŁY WYKORZYSTYWANE WE WSZYSTKICH WOJNACH
– Informacja jest bronią. Ale ta broń może być używana zarówno ofensywnie, jak i defensywnie. Oczywiście Rosjanie stosują też propagandę i dezinformację. I trzeba umieć z tym walczyć – zauważa dr Agnieszka Glapiak, zastępca przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, założycielka Akademickiego Centrum Komunikacji Strategicznej.
(fot. Radio Gdańsk)
Dr Glapiak jest redaktorem naukowym polsko-ukraińskiej publikacji „Ukraińskie media w obliczu wojny. Normy prawne i doświadczenia”, która została zaprezentowana podczas konferencji. To pierwsze tak kompleksowe opracowanie na polskim rynku dotyczące doświadczeń rzeczników prasowych prasujących przy wojnie na Ukrainie. Dostarcza skutecznych narzędzi zarówno pracownikom mediów, jak i edukatorom szkolącym dziennikarzy.
– Ukraińcy zrobili w tym kierunku bardzo dużo. I pomagają nauczyć się rozróżniać, gdzie jest prawda, a gdzie kłamstwo. I dotyczy to zarówno mediów konwencjonalnych, jak i portali społecznościowych – przyznaje Agnieszka Glapiak.
(fot. Akademickie Centrum Komunikacji Strategicznej)
Swoimi osobistymi doświadczeniami dotyczącymi działalności mediów po agresji Rosji podzielili się:
- Andriy Shevchenko – współzałożyciel Centrum Medialnego Ukraina, wiceminister obrony Ukrainy
- Olha Herasymiuk – przewodnicząca Krajowej Rady Ukrainy ds. Telewizji i Radiofonii
- dr Yevhen Fedchenko – dyrektor Mohylańskiej Szkoły Dziennikarstwa, twórca i redaktor naczelny portalu StopFake
- Diana Dutsyk – dyrektor wykonawczy Ukraińskiego Instytutu Mediów i Komunikacji
– Ukraińcy zdali sobie sprawę, że w ich interesie narodowym leży pomoc zagranicznym dziennikarzom w zrozumieniu Ukrainy. W przypadku trudnych relacji rosyjsko-ukraińskich niezwykle ważny był kontekst historyczny i kulturowy, obraz geopolityczny oraz tendencje gospodarcze. A niezrozumienie niuansów i kontekstu stwarza ogromne ryzyko zniekształcenia informacji. Jednak polscy dziennikarze, w porównaniu z innymi europejskimi mediami, dobrze rozumieją ukraińskie realia – powiedział Andrij Szewczenko, wiceminister obrony Ukrainy ds. integracji europejskiej.
JEDEN Z NAJBARDZIEJ INTENSYWNYCH KONFLIKTÓW W PRZESTRZENI CYFROWEJ W HISTORII
– Przykład Ukrainy pokazuje, że współczesna wojna to także wojna narracji, a technologie informacyjne stają się uniwersalnymi narzędziami narzucania treści i kontroli widzom. W przeciwdziałaniu tym zagrożeniom ważna jest współpraca instytucji państwowych i pozarządowych – podkreśla dyrektor Mohylańskiej Szkoły Dziennikarstwa Uniwersytetu Narodowego „Akademia Kijowsko-Mohylańska”, założyciel i redaktor naczelny portalu StopFake dr Jewhen Fedczenko.
(fot. Radio Gdańsk/Justyna Skowronek)
Podkreśla też, że od 2014 roku Ukraina podjęła współpracę ze społeczeństwem na rzecz podniesienia poziomu wiedzy i świadomości zagrożeń dezinformacyjnych. Rozpoczęto prace nad neutralizacją zagrożeń. Umożliwiło to Ukrainie uzyskanie strategicznej przewagi komunikacyjnej.
POLSKA UCZY SIĘ Z DOŚWIADCZEŃ UKRAIŃSKICH
Ministerstwo Obrony Narodowej RP wspierało Ukrainę na arenie międzynarodowej. Ogólnie rzecz biorąc, każdego dnia zapewnia obywatelom napadniętego kraju pomoc w wielu dziedzinach. Polska postrzega Ukrainę jako wolną i suwerenną. To jedno z zadań strategicznych, bo przecież chodzi także o bezpieczeństwo samej Polski.
Sam kraj przyjął zmodernizowaną Ustawę o Obronie Ojczyzny, stworzył nowy komponent Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni. Polska zaczęła prowadzić podobne działania w przestrzeni informacyjnej.
(fot. Akademickie Centrum Komunikacji Strategicznej)
Z dramatycznych ukraińskich doświadczeń Polska jest zobowiązana do wyciągnięcia wniosków i dokonania zmian w regulacji działalności mediów, określenie roli regulatora, zdefiniowanie zawodu dziennikarza i odpowiedzialności za słowo w mediach tradycyjnych i internetowych.
Niezbędne jest również prowadzenie edukacji medialnej, począwszy od młodszych klas szkoły podstawowej, a skończywszy na uczniach szkół wyższych trzeciego wieku.
(fot. Akademickie Centrum Komunikacji Strategicznej)
Umiejętność korzystania z mediów w Polsce, jak i w Ukrainie, powinna być traktowana jako element polityki bezpieczeństwa i powinna być opisana w strategii bezpieczeństwa informacji. Konieczna jest także edukacja pracowników mediów, jak funkcjonować w warunkach wojny hybrydowej, w której żyjemy.
