Za nami pierwszy z dwóch koncertów regionalnych konkursu „Jawor – u źródeł kultury”. W studiu koncertowym im. Janusza Hajduna zaprezentowała się część triumfatorów i wyróżnionych w regionalnych eliminacjach.
W pomorskich eliminacjach konkursu „Jawor – u źródeł kultury” jury wybrało zwycięzców w trzech kategoriach oraz przyznało osiem wyróżnień. Wśród zespołów folklorystycznych najlepszy okazał się Kaszubski Zespół Pieśni i Tańca „Bytów”, czyli jeden z najstarszych zespołów folklorystycznych. Do zespołu, który składa się z sekcji tanecznej, wokalnej i kapeli, należą osoby z Bytowa oraz obszarów wiejskich gminy Bytów. Zespół prezentuje oryginalne tańce kaszubskie i programy ogólnopolskie.
Z kolei wyróżnienia otrzymały: Regionalny Zespół Pieśni i Tańca Kaszuby z Kartuz, Zespół Pieśni i Tańca Gdańsk, Kociewska Kapela „Fefernuski” oraz Zespół Pieśni i Tańca Gminy Pruszcz Gdański „Jagódki”, czyli wielopokoleniowy zespół, w skład którego wchodzą i kulkulatkowie, i nastolatkowie, i dorośli – w tym seniorzy, który od 23 lat bawi i wzrusza, kultywując tradycję, a jednocześnie łącząc i integrując wszystkie pokolenia.
Najlepszą solistką wybrano Marię Gosz z „Lubichowskich Kociewiaków”. Jest ona uczennicą drugiej klasy liceum ogólnokształcącego. Od drugiej klasy szkoły podstawowej jest członkinią zespołu folklorystycznego „Lubichowskie Kociewiaki”. Maria jest solistką i ma sporo osiągnięć wokalnych. Śpiew jest jej pasją. Doskonali swój talent na warsztatach wokalnych. Na wyróżnienie wśród solistów zasłużył Kazmierz Gruenholz, który, jak sam mówi, gra na bazunie, burczybasie i wszystkich instrumentach ludowych. Podczas koncertu można było usłyszeć jego grę na harmonijce.
Z kolei w kategorii „Rękodzieło i sztuka ludowa” zwyciężył Jan Drzeżdżon ze Starzyna. Od wielu lat zajmuje się on rogarstwem i wyrabianiem tabaki z naturalnych składników. Wytwarza tabakiery i ozdoby z rogów wołowych z wykorzystaniem technik tradycyjnych. Wyróżnienia trafiły do Janiny Dylewskiej, słupszczanki od lat z powodzeniem prowadzącej Pracownię Ceramiczną „Ceremikarnia”, w której razem z córką prowadzą zajęcia ceramiczne dla dzieci, młodzieży i dorosłych, a także do Marty Osińskiej. Pośmiertnie doceniono Leszka Baczkowskiego, który promował gminę Kaliska i region Kociewia poprzez swoją twórczość rzeźbiarską. Początkowo rzeźbił głównie prace o tematyce sakralnej, później inspirowało go także życie codzienne. Kilka lat temu zainteresował się też kociewskimi klepakami, czyli drewnianymi zabawkami.
Występy wyróżnionych podzielono na dwa koncerty. W pierwszym, w studiu koncertowym Radia Gdańsk im. Janusza Hajduna wystąpiły: Kaszubski Zespół Pieśni i Taca Bytów, Zespół Pieśni i Tańca Gdańsk, Maria Gosz oraz Kazimierz Gruenholz.
Zespół Pieśni i Tańca Gdańsk, który wystąpił w niedzielę, z krótkimi przerwami istnieje już od 1972 roku. Długie tradycje pozwoliły mu na wypracowanie stylu i charakteru programów. Prezentuje głównie pieśni i tańce polskie, oparte na rodzimym folklorze.
– Na co dzień zajmuję się muzyką pop, ale moja przygoda z muzyką folklorystyczną zaczęła się jeszcze w szkole podstawowej. Jej magia polega na tym, że jest to kultura starsza, która pozwala nam przenieść się do przeszłości, by zobaczyć, jak niegdyś chłopcy, knapy starali się o serca dziewuch, a same dziewczyny starały się, by świetnie wyglądać. Dźwięki akordeonu, diabelskich skrzypiec czy burczybasu w towarzystwie instrumentów dętych dają niezwykłe efekty, podobnie zresztą jak teksty, które wpadają w ucho i pozwalają wyrażać wiele pozytywnych emocji – opisywała Maria Gosz.
– Gram na bazunie, burczybasie, wszystkich instrumentach ludowych. Dziś działaliśmy nieco awaryjnie, bo zapomniałem harmonijki. Całe szczęście wnuk zdążył mi ją dowieźć. W życiu robiłem wszystko. Moja pasja do muzyki rozpoczęła się już w najmłodszych latach życia. Jestem dzieckiem z adopcji i w domu się nie przelewało. Była wielka bieda. Musiałem ciężko pracować, by przeżyć i to właśnie w pracy nauczyłem się grać na harmonijce. W Chmielnie mieszkam od 48 lat. Myślę, że kultywowanie lokalnych tradycji jest bardzo ważne. Trzeba pamiętać o kulturze ludowej i pilnować, by nasze dzieci nie zapomniały ojczystej mowy, dlatego jeżdżę po szkołach i pokazuję dzieciom, jak gram na kaszubskich instrumentach – wyjaśnił Kazimierz Gruenholz.
Swoje umiejętności zaprezentowali również ci, którzy urzekli komisję swoimi zdolnościami w zakresie rękodzielnictwa. Jan Drzeżdżon, który zwyciężył w tej kategorii, mieszka w Starzynie i od wielu lat zajmuje się rogarstwem oraz wyrabianiem tabaki z naturalnych składników. Wytwarza tabakiery i ozdoby z rogów wołowych z wykorzystaniem technik tradycyjnych.
– Moje hobby to rogarstwo. Wykonuję ze zwierzęcych rogów tabakiery. Zajmuję się tym w zasadzie, od kiedy zakończyłem pracę zawodową. Wówczas syn, który pracował w muzeum, pokazał mi, jak to się robi. W regionie pozostały może ze cztery osoby, które działają podobnie do mnie. To trudne i niezbyt przyjemne zajęcie, bo rogi to ciężki materiał i zapachy przy obróbce są również niezbyt ciekawe. Myślę jednak, że ważne jest, by kultywować nasze tradycje. Jeżeli kultura kaszubska zginie, zginą i Kaszuby – przestrzegł Jan Drzeżdżon.
Podczas wydarzenia wojewodę pomorskiego Dariusza Drelicha reprezentował dyrektor biura Tomasz Gieszcz, który odczytał list od wojewody. Obecni w studiu Radia Gdańsk byli także burmistrz Kartuz Mieczysław Gołuński oraz radny Sejmiku Województwa Pomorskiego Jerzy Barzowski.
– Nasza cywilizacja opiera się na kilku filarach. To nauka, religia, handel, polityka i sztuka. To ona jest przekaźnikiem piękna i wrażliwości. Potrafi być prosta, a jednocześnie jedyna i niepowtarzalna. Budzi emocje, o istnieniu których czasem nawet nie mamy pojęcia. Pomaga nawiązać więzi społeczne, nie istnieje nic takiego, czego nie mogłaby wyrazić. Jest niezastępowalna. Sztuka ludowa to odpowiedź na pytanie, skąd wzięliśmy się jako społeczeństwo, jako naród i jakie są nasze kulturowe korzenie. To polskość zamknięta w rękodziełach, muzyce, obyczajach i tradycjach. Dzięki niej trwamy jako naród i jako państwo. „Jawor – u źródeł kultury” to konkurs, który promuje kulturę ludową naszego regionu i honoruje twórców oraz wykonawców z Pomorza. Dziękuję wszystkim twórcom, którzy podjęli wyzwanie i zgłosili się do konkursu. Życzę, by festiwal kultury ludowej „Jawor – u źródeł kultury” nadal wspaniale się rozwijał i zaskakiwał nas wszystkich twórczością ludowych artystów – napisał wojewoda.
Nagranie niedzielnego koncertu w najbliższych dniach zaprezentujemy na antenie i stronie internetowej Radia Gdańsk. Drugi koncert regionalny odbędzie się w Szkole Muzycznej w Kościerzynie. Tam wystąpią Regionalny Zespół Pieśni i Tańca Kaszuby z Kartuz, Zespół Pieśni i Tańca gminy Pruszcz Gdański „Jagódki” i Kociewska Kapela „Fefernuski’.
– Już po raz drugi Radio Gdańsk było gospodarzem wojewódzkiego konkursu Jawor. Bardzo się cieszymy, że tak wielu artystów muzyki ludowej kultywuje regionalne tradycje i chce tworzyć tę muzykę. Wspieramy twórców z Kaszub czy Kociewia, zarówno z małych, jak i większych miejscowości. Widać, że kultura ludowa na Pomorzu żyje, a my chcemy w ten sposób wypełniać naszą misję jako rozgłośni regionalnej, ale i swojego rodzaju instytucji kultury – przyznał prezes Radia Gdańsk dr Adam Chmielecki.
Zwycięzcy kategorii zespół folklorystyczny oraz rękodzieło będą reprezentowali nasz region podczas finału ogólnopolskiego konkursu „Jawor – u źródeł kultury” w Kielcach 17-18 czerwca.
PATRONI KONKURSU
Partnerem konkursu jest Radio Kielce. Patronat honorowy nad nim sprawują Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński oraz Wojewoda Pomorski Dariusz Drelich. Patronami medialnymi są „Dziennik Bałtycki” i TVP Gdańsk.
mrud/jst/rg
