1 września 1939 roku o godzinie 4:45 rozpoczął się atak niemieckiego pancernika Schleswig-Holstein na placówkę Wojskowej Składnicy Tranzytowej, rozpoczynając tym samym II wojnę światową – największy konflikt zbrojny w dziejach ludzkości. W tym roku obchodzimy 85. rocznicę tego wydarzenia. W związku z tym na Pomorzu zaplanowano szereg uroczystości.

W niedzielę, 1 września, aby upamiętnić 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej, o godz. 4:45 rozpoczną się obchody przy Pomniku Obrońców Wybrzeża na Westerplatte. W uroczystości weźmie udział premier Donald Tusk, a także wicepremier, szef MON Władysław Kosiniak Kamysz.

Zaplanowano także uroczystości przy budynku Dyrekcji Kolei, przed tablicą upamiętniającą harcmistrza Jana Ożdżyńskiego, przy dawnej Victoriaschule, na placu Obrońców Poczty Polskiej i na Cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego.

– Mija 85 lat od chwili, gdy świat stanął w ogniu. Zapraszamy na Westerplatte nie po to, aby celebrować śmierć, ale afirmować wartości i życie. Wspomnimy heroizm obrońców Westerplatte i obrońców Poczty Polskiej, męczeństwo więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof i przymusowych robotników Stoczni Gdańskiej. Przywrócimy pamięć wszystkim naszym żołnierskim i cywilnym ofiarom, dorosłym i dzieciom, bo wojna zamienia w piekło życie pojedynczych ludzi i całych narodów. Przesłanie, które widnieje na Westerplatte nie traci na aktualności: nigdy więcej wojny. Od Ukrainy po Palestynę. Czyńmy pokój. Cześć i chwała bohaterom – zaznaczyła Aleksandra Dulkiewicz.

Program uroczystości, które odbędą się 1 września:

• 4:45 – uroczystość upamiętnienia bohaterskich obrońców Westerplatte przy Pomniku Obrońców Wybrzeża na Westerplatte,
• 8:30 – upamiętnienie zamordowanych podczas II wojny światowej nauczycieli polskich z Wolnego Miasta Gdańska przy ul. Wałowej 21,
• 9:00 – upamiętnienie harcmistrza Jana Ożdżyńskiego w budynku Dyrekcji Kolei przy ul. Dyrekcyjnej 2-4,
• 10:00 – upamiętnienie Polaków torturowanych i zamęczonych w pierwszych dniach II wojny światowej w budynku Uniwersytetu Gdańskiego przy ul. Kładki 24,
• 12:00-13:30 – uroczystość na Placu Obrońców Poczty Polskiej 1/2,
• 13:30-14:30 – uroczysta msza św. na Placu Obrońców Poczty Polskiej w intencji poległych bohaterskich obrońców Poczty Polskiej,
• 17:00 – spotkanie przy Cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego.

Po zakończeniu uroczystości będzie można skorzystać z poczęstunku z kuchni polowej, skosztować grochówki oraz napić się kawy i herbaty. Dla mieszkańców będzie zorganizowany bezpłatny transport miejski na wydarzenie.

ROCZNICA 1 WRZEŚNIA W MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ

Od soboty w Muzeum II Wojny Światowej prezentowana jest wystawa „Las – Schronienie Ofiar. Kryjówka Zbrodni”. Tematem wystawy jest historia II wojny światowej opowiadana z perspektywy kompleksów leśnych. Wystawa ulokowana jest na poziomie -3 budynku. Będzie dostępna dla zwiedzających do 28 lutego przyszłego roku.

Jak mówi jedna z kuratorek wystawy Agnieszka Bacławska-Kornacka, „pokazujemy rolę lasu w czasie wojny poprzez pamiątki i dzieła sztuki”.

– Bardzo zależało nam, żeby pokazać tą wystawą prawdziwą naturę lasu. Jest on naszym pierwotnym domem. Las nie jest stworzony dla cierpienia, tylko dla życia – podkreśla.

– Jest ogromny korzeń z Westerplatte, który na pewno wspaniale tworzy atmosferę tej ekspozycji, czy pień z Piaśnicy. Być może czymś innym jest to, że na tej ekspozycji prezentujemy sztukę. Przede wszystkim są to dzieła Magdaleny Abakanowicz – dodała druga z kuratorek Monika Krzencessa-Ropiak.

Także od soboty można oglądać wystawę plenerową „Szlak: wolność – godność – pamięć”. Szlak wyznaczony z pomocą plenerowych systemów wystawienniczych będzie przebiegał na linii pomiędzy Muzeum II Wojny Światowej a Europejskim Centrum Solidarności.

UROCZYSTOŚCI W SOPOCIE

Sopockie obchody 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej i agresji Niemiec hitlerowskich na Polskę rozpoczną się w Sopocie 1 września 2024 r. o godzinie 10:00. Uroczystości z udziałem wojskowej asysty honorowej garnizonu Gdynia odbędą się przed pomnikiem Martyrologii Mieszkańców Sopotu przy ul. Kościuszki.

UPAMIĘTNIENIE ROCZNICY W PUCKU

W Pucku obchody odbędą się 1 września z udziałem Wojskowej Asysty Honorowej i Kompanii Reprezentacyjnej 33. Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej z Gdyni oraz Puckiej Orkiestry Dętej.

O godz. 10:30 zostanie odprawiona msza św. w intencji ojczyzny, poległych i pomordowanych ofiar II wojny światowej w kościele pw. św. Piotra i Pawła. Następnie uczestnicy obchodów przejdą na cmentarz przy al. Lipowej, gdzie zaplanowano odczytanie apelu pamięci, oddanie salwy honorowej oraz złożenie wiązanek kwiatów przy pomnikach poległych w obronie Ziemi Puckiej i więźniów obozu w Stutthof.

1 WRZEŚNIA PRZY SKWERZE KOMBATANTÓW W KWIDZYNIE

Uroczystości związane z 85. rocznicą wybuchu II wojny światowej odbędą się w Kwidzynie 1 września, tradycyjnie przy Skwerze Kombatantów. Obchody rozpoczną się o godz. 10:00 przy Skwerze Kombatantów, gdzie zostaną odczytane referat okolicznościowy i apel poległych, a następnie uczestnicy złożą wiązanki okolicznościowe. Później nastąpi przemarsz do katedry pw. św. Jana Ewangelisty, gdzie o godz. 11:00 rozpocznie się uroczysta msza św.

UROCZYSTOŚCI I DZIEŃ WETERANA W MALBORKU I SZYMANKOWIE

W powiecie malborskim 1 września, w 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej, uczczona zostanie pamięć osób, które zginęły i zostały zamordowane w 1939 r.

Malbork:
– godz. 7:30 – złożenie kwiatów w następujących miejscach pamięci: Cmentarz Komunalny (Pomnik Stalagu XX B, Pomnik Kombatantów, Pomnik Policjantów Powiatu Malborskiego i Pomnik Żołnierzy Armii Krajowej), Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej przy ul. 500-lecia;
– godz. 08:15 – zbiórka przy Pomniku Poległych Celników Polskich w Kałdowie
– godz. 08:45 – główne uroczystości przy Pomniku Poległych Celników Polskich (hymn państwowy, przywitanie gości, wystąpienia okolicznościowe, modlitwa za poległych celników, apel pamięci, salwa honorowa, „Światło Pokoju”.

Szymankowo: 
godz. 10:30 – msza święta w kościele parafialnym pod przewodnictwem biskupa diecezji elbląskiej; dworzec kolejowy – oddanie hołdu pomordowanym; uroczystości przy pomniku (hymn państwowy, wystąpienia okolicznościowe, apel poległych, salwa honorowa, „Światło Pokoju” przy pomniku).

UROCZYSTOŚCI I PIKNIK HISTORYCZNO-MILITARNY W TCZEWIE

Uroczystości w Tczewie rozpoczną się o godz. 15:00 przy obelisku na Skwerze Bohaterów Szymankowa. W programie: hymn państwowy, wystąpienia okolicznościowe, modlitwa za poległych, apel poległych, salwa honorowa i „Światło Pokoju”.

Pokazy służb mundurowych i grupy odtworzeniowej, wystawa współczesnego i historycznego sprzętu wojskowego, rozmowy z pasjonatami historii II wojny światowej, wystawy plenerowe, konkursy, stoiska edukacyjne, grochówka z kuchni polowej – tak będzie wyglądał Piknik Historyczno-Militarny w Tczewie, który rozpocznie się o godz. 16:00.

W wydarzeniu organizowanym przez Fabrykę Sztuk w Tczewie na Bulwarze Nadwiślański im. Księcia Sambora II wezmą udział m.in.: 9 Brygada Kawalerii Pancernej z Braniewa, 7 Pomorska Brygada Wojsk Obrony Terytorialnej, Wojskowe Centrum Rekrutacji w Malborku, 49 Baza Lotnicza w Pruszczu Gdańskim, Krajowa Administracja Skarbowa, Morski Oddział Straży Granicznej, Straż Ochrony Kolei i Liga Obrony Kraju.

W programie pikniku dioramy historyczne, musztra kawalerii polskiej, wystawa o II wojnie światowej, prezentacja wyposażenia służb mundurowych i organizacji proobronnych oraz wojskowa grochówka.

MSZA ŚW. I PRZEMARSZ W PRUSZCZU GDAŃSKIM

Uroczystości w Pruszczu Gdańskim rozpoczną się o godz. 9:30 mszą świętą w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Po mszy, o godz. 10:30, zaplanowano przemarsz ul. Wojska Polskiego sprzed kościoła na Plac Jana Pawła II, gdzie o godz. 10:45 rozpoczną się oficjalne uroczystości.

PORANNE OBCHODY W CHOJNICACH

Wczesnym rankiem, tuż po godz. 4:20, uroczystość upamiętniająca agresję Niemiec odbędzie się w Chojnicach. Głównym jej punktem będzie odsłonięcie tablicy pamiątkowej. Przypomnijmy, że 1 września 1939 roku o godz. 4:23 na stację kolejową w Chojnicach wjechał, zamiast zapowiadanego przez Niemców pociągu pośpiesznego nr 704 relacji Berlin – Królewiec, niemiecki pociąg pancerny PZ-3. Po chwili padły pierwsze strzały do uciekających kolejarzy i podróżnych. I właśnie dla upamiętnienia tych wydarzeń w budynku dworca zostanie odsłonięta pamiątkowa tablica, złożone też zostaną wiązanki kwiatów przy pomniku pomordowanych kolejarzy.

OBCHODY WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ W KROJANTACH

Obchody rocznicowe Szarży pod Krojantami odbędą się 1 września. Jest to najstarsze i największe w Polsce kawaleryjskie widowisko historyczno-militarne organizowane od 1966 roku, które upamiętnia sławetną szarżę 18 Pułku Ułanów Pomorskich pod Krojantami nieopodal Chojnic. Była to inicjatywa żyjących jeszcze żołnierzy z 18 Pułku Pułku Ułanów oraz ówczesnej dyrektorki Szkoły Podstawowej w Nowej Cerkwi, pani Kazimiery Szark. Od 2001 roku obchodom towarzyszy inscenizacja szarży kawaleryjskiej.

Program części patriotyczno-religijnej obchodów, która odbędzie się przy pomniku 18 Pułku Ułanów Pomorskich:

• 10:30 – wprowadzenie pocztów sztandarowych,
• 10:45 – złożenie meldunku, podniesienie flagi państwowej na maszt,
• 11:00 – powitanie gości, przemówienia okolicznościowe,
• 11:20 – apel poległych, składanie kwiatów i wieńców,
• 12:00 – występ dzieci i młodzieży ze Szkoły Podstawowej im. 18 Pułku Ułanów Pomorskich w Nowej Cerkwi,
• 12:15 – msza św. polowa,
• 13:00 – odprowadzenie pocztów sztandarowych i przejście na pole szarży,
• 13:15 – defilada kawalerii oraz orszaku banderii konnych i powozów konnych do pola szarży.

Program części plenerowej obchodów, która odbędzie się przy polu szarży:

• 13:30-17:00 – pokaz statyczny sprzętu współczesnego Wojska Polskiego oraz Biwak Historyczny „Wojsko Polskie 1914-2024”,
• 13:30 – prezentacja banderii konnych ze stajni i klubów jeździeckich, bryczek i powozów konnych,
• 14:00 – pokaz taktyczny kawalerii „Bojowe działania plutonu kawalerii oraz plutonu taczanek” zakończony szarżą na pozorowanego przeciwnika,
• 14:20 – prezentacja wyszkolenia bojowego zwiadowców 9 Pułku Rozpoznawczego,
• 14:40 – musztra szwadronu kawalerii oraz regulaminowa szarża,
• 15:00 – wręczenie nagród za konkurs na najlepszy zaprzęg konny oraz najbardziej strojną i elegancką banderię konną,
• 15:15 – inscenizacja „Szarża 18. Pułku Ułanów Pomorskich pod Krojantami z 1 września 1939 roku”,
• 15:40 – połączona szarża kawalerii konnej, zmotoryzowanej, pancernej i powietrznej,
• 16:00 – zakończenie widowiska historyczno-militarnego.

UROCZYSTOŚCI W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Władze Starogardu Gdańskiego z okazji 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej zapraszają delegacje, poczty sztandarowe i wszystkich mieszkańców do oddania hołdu poległym i zamordowanym. Obchody rozpoczną się o godz. 4:45 przy Pomniku Poległych i Zamordowanych Harcerzy Hufca przy ul. Mickiewicza. Po uroczystości władze miasta, powiatu i gminy oddadzą hołd pomordowanym w Lesie Szpęgawskim.

1 WRZEŚNIA W LĘBORKU

W Lęborku także odbędą się uroczystości związane z 85. rocznicą wybuchu II wojny światowej. 1 września godzinie 10:00 przy tablicy Pocztowców Gdańskich rozpocznie się oficjalna część obchodów. W programie przewidziano odśpiewanie hymnu narodowego, wystąpienie okolicznościowe burmistrza Lęborka, apel pamięci, a także złożenie kwiatów w hołdzie ofiarom wojny.

O godzinie 11:00 w kościele pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego przy ul. Kaszubskiej zostanie odprawiona msza św. w intencji ofiar II wojny światowej oraz o pokój na świecie. Po mszy zostaną upamiętnieni zamordowani więźniowie filii obozu Stutthof oraz plut. Henryka Kellera.

PLAN UROCZYSTOŚCI W SŁUPSKU

Uroczystości w Słupsku rozpoczną się 1 września o godz. 12:00 przy pomniku Żołnierza Polskiego. W samo południe zostanie podniesiona flaga państwowa oraz odegrany hymn Polski.

Zaplanowano też wystąpienia okolicznościowe, apel pamięci, salwa honorowa, składanie kwiatów i zniczy przy pomniku Żołnierza Polskiego.

OBCHODY ROCZNICOWE W SZTUMIE

1 września burmistrz miasta i gminy Sztum zaprasza mieszkańców na uroczystości upamiętniające 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Obchody rozpoczną się o godz. 12:00 przy Pomniku Rodła.

ua/mk/raf