Grozi nam poważna susza – ostrzegają hydrolodzy. Wilgotność gleby spadła poniżej 30 proc. W maju w Gdańsku padało tylko raz, spadło wówczas zaledwie około 20 mm deszczu. Tymczasem norma wynosi powyżej 50 mm. W tym miesiącu na Pomorzu strażacy do pożarów lasów wyjeżdżali już 70 razy.
– Lada chwila może zacząć brakować wody nie tylko na polach, ale w rzekach i studniach – przestrzega Grzegorz Walijewski, zastępca dyrektora Centrum Hydrologicznej Osłony Kraju IMGW.
Ostrzeżenia przed suszą obowiązują już dla województw zachodnio-pomorskiego i dolnośląskiego. Lada chwila wydane zostaną dla wielkopolskiego, być może także dla Pomorza. W prognozach na najbliższe dwa tygodnie większego deszczu nie widać. Według długoterminowych prognoz – większe opady spodziewane są w lipcu. Czerwiec i sierpień mają być miesiącami z temperaturą powyżej normy.
Susza jest nieunikniona – nie pozostawiają złudzeń synoptycy.
POZIOM WÓD WCIĄŻ SIĘ OBNIŻA
Od połowy maja na wielu rzekach w Polsce zaznacza się wyraźna tendencja obniżania się poziomu wód, co dobrze obrazuje mapa aktualnej sytuacji hydrologicznej – kolorem czarnym wskazano na niej rzeki w strefie wody niskiej. Bardzo niskie przepływy, poniżej wartości progowej średniego niskiego przepływu z wielolecia (SNQ) – które świadczą o bezpośrednim zagrożeniu suszą hydrologiczną – zostały zarejestrowane już na 30 stacjach. Aktualnie, najtrudniejsza sytuacja jest na zachodzie kraju, w dorzeczu środkowej Odry.
BIEŻĄCA SYTUACJA HYDROLOGICZNA:
Mapa stref stanów wody w rzekach – stan na 30 maja 2023 r. (Graf: imgw.pl)
SUSZA GLEBOWA
Niski stan wody w rzekach jest wynikiem nie tylko deficytu opadów, ale również zmniejszonej retencji wód podziemnych. – W północnej i zachodniej Polsce są już obszary, gdzie wskaźnik wilgotności względnej spadł poniżej 30 proc., co oznacza poważne wyczerpywanie się zasobów wodnych zgromadzonych głównie zimą i wczesną wiosną. Na aktualną sytuację niekorzystnie wpływa również silny wiatr, który dodatkowo osusza warstwę przypowierzchniową gleby, szczególnie ważną dla roślin w trakcie trwającego sezonu wegetacyjnego. Dodatkowo, utrzymujące się dość wysokie wartości temperatury powietrza powodują zwiększone parowanie wody z gleby, rośnie również zagrożenie pożarowe. W północnej Polsce występują regiony, gdzie miesięczne sumy opadu w maju nie przekroczyły 15 mm, co świadczy o ogromnym deficycie wody – wyjaśniają meteorolodzy.
wskaźnik wilgotności gleby – stan na 29 maja 2023 r. (Graf: imgw.pl)
NA DESZCZ NA RAZIE NIE MA CO LICZYĆ
Prognozy średnioterminowego na najbliższe 10 dni, wg modelu GFS, nie przewidują wydajnych opadów. W trakcie weekendu oraz w następnym tygodniu może pojawić się jedynie słaby, przelotny deszcz oraz lokalne burze, z sumą opadów nieprzekraczającą 5 mm.
JAK PRZECIWDZIAŁAĆ SUSZY?
Aby zminimalizować skutki narastającego problemu, jakim jest susza, IMGW-PIB przygotował „dekalog dot. oszczędzania wody i rozsądnego jej wykorzystywania w obrębie gospodarstwa domowego. – Warto zacząć od najprostszych czynności, takich jak ograniczenie zużycie wody podczas zmywania naczyń czy nastawiania pralki. Kolejnym elementem walki z suszą jest retencja. Gromadźmy wodę, instalując zbiorniki na deszczówkę, dzięki czemu będziemy mogli wykorzystać jej zapas do nawadniania roślin czy prania ubrań. Zachowajmy również rozwagę przy koszeniu trawników. Zachęcamy do zakładania łąk kwietnych, ponieważ wysokie trawy mogą zmagazynować więcej wody niż krótko przystrzyżony trawnik. Ładna, bezdeszczowa pogoda sprzyja wędrówkom na łono natury, w tym również do lasów. Wspólnie z Państwową Strażą Pożarną apelujemy o rozsądek. Nie używajmy ognia oraz sprzątajmy po sobie śmieci, ponieważ mogą one sprzyjać zaprószeniu ognia. Stosujmy się też do zaleceń leśników. Niektóre tereny leśne mogą być niedostępne z uwagi na duże zagrożenie pożarowe – podkreślają eksperci.
Posłuchaj rozmowy naszego reportera z Grzegorzem Walijewskim, zastępcą dyrektora Centrum Hydrologicznej Osłony Kraju IMGW:
Sebastian Kwiatkowski/raf
