W dyskusji, którą poprowadził Tomasz Olszewski, wzięli udział: Krzysztof Kuczkowski – założyciel oraz redaktor naczelny pisma, Tadeusz Dąbrowski – współredaktor i poeta oraz ks. Jan Sochoń. Rozmawiali o – jak podkreślali jeszcze przed wydarzeniem – sprawach najważniejszych. – Czym zatem są te sprawy najważniejsze – zapytał Tomasz Olszewski.

Krzysztof Koczkowski (Fot. Radio Gdańsk/Roman Jocher)

– Zacznę nieco szerzej: zawsze pasjonowało mnie to „coś więcej”. W 1998 roku redagowałem cykl wypowiedzi na łamach „Toposu”. Wypowiedzi dotyczyły pytania: „co jest dla mnie jako poety najważniejsze?”. To pytanie zadawałem moim przyjaciołom, a także innym piszącym, których znałem słabo albo ich w ogóle nie znałem. Bo mnie fascynowało to, co dla ludzi piszących – zwłaszcza poetów – jest najważniejsze. Odpowiedzi były rozmaite. Niektórzy mówili szczerze, niektórzy przyjmowali jakąś konwencję literacką i starali się tę odpowiedź oszukać. Bo przecież jest jakaś taka literacka kokieteria, czyli „staram się pokazać siebie w innym świetle niż w rzeczywistości to jest”. Ale chodzi jednak przede wszystkim o tę pasję poznawania czegoś więcej, co potem okazało się bardzo istotne podczas Festiwali Poezji w Sopocie. Dwa ostatnie festiwale odbyły się właśnie pod takim hasłem: „O rzeczach najważniejszych” – mówił Krzysztof Koczkowski.

– Czy można powiedzieć, że ten dwumiesięcznik literacki to w zasadzie pismo teologiczne? – pytał prowadzący rozmowę.

Ksiądz Jan Sochoń (Fot. Radio Gdańsk/Roman Jocher)

– Gdy powiedziałem jednemu z moich kolegów, że przyjadę do Gdańska na jubileusz „Toposu”, usłyszałem takie zdanie: „Ja właściwie może bym pisał w tej gazecie, tylko tam są ciągle te religijne emocje”. Właśnie dlatego związałem się z tym pismem w pewien sposób, ponieważ ta perspektywa bardzo mnie interesuje. W tym, co staram się robić w literaturze, to proponować poetycki sposób bycia. To znaczy, proponować taką teorię myślenia poetyckiego, w którym to sposobie życia, odkrywamy żywioł piękna, ale też prawdy i dobra – mówił ksiądz Jan Sochoń.

– Czym zatem jest „Topos”? – dopytywał Olszewski.

Tadeusz Dąbrowski (Fot. Radio Gdańsk/Roman Jocher)

– Topos to jest słowo, to jest wartość, to jest przestrzeń aksjologiczna. W 1997 roku zadebiutowałem w Toposie, więc wkroczyłem w pełnoletniość jako poeta. To była niesamowita radość, frajda, zaszczyt dla chłopaka z prowincji, z małego miasta Pasłęk, który jako licealista wysyłał swoje wiersze do rozmaitych redakcji. Akurat w Toposie został opublikowany po raz pierwszy. Tak sobie myślę po latach, że tak chyba musiało być, że akurat w Toposie, w którym pozostałem na dłużej, bo to pismo upomina się o prawdę i o realność. Realność paradoksalnie dzisiaj nikogo nie interesuje. Prawda już w ogóle nikogo nie interesuje, bo każdy ma taką prawdę, jaką sobie „wyklika” w internecie – żyjemy w takich bańkach medialnych i karmimy się prawdami, jakie najbardziej lubimy. Tymczasem wybitna poezja zawsze upominała się o realność – mówił Tadeusz Dąbrowski.

(Fot. Radio Gdańsk/Roman Jocher)

KILKA FAKTÓW O „TOPOSIE”

„Topos” to dwumiesięcznik literacki założony w maju 1993 roku przez poetę i krytyka Krzysztofa Kuczkowskiego, który do dziś pełni w nim funkcję redaktora naczelnego. Od kwietnia 2022 roku wydawcą Toposu jest Instytut Książki. Do tej pory ukazało się 190 zeszytów „Toposu” i ponad 200 pozycji książkowych w serii „Biblioteka Toposu”.

Ambicją Toposu było i jest tworzenie środowiska poetów i pisarzy orientujących twórczość artystyczną na wartościach, z których wyrosła cywilizacja śródziemnomorska, a które określa Platońska triada: Piękno–Dobro–Prawda.

Do Rady Programowej czasopisma należą m.in. Krzysztof Dybciak, Zbigniew Chojnowski, Wojciech Kudyba oraz Wojciech Ligęza, zaś wieloletnimi i niezapomnianymi mentorami czasopisma byli śp. Tomasz Burek i Feliks Netz. Stale piszą dla Toposu: o. Jacek Salij, ks. Jan Sochoń, ks. Jerzy Szymik, Kazimierz Nowosielski, Jarosław Ławski, Zofia Zarębianka, a także Jan Polkowski, Wojciech Kass, Przemysław Dakowicz, Jarosław Jakubowski oraz Tadeusz Dąbrowski, od 20 lat współredaktor Toposu i poeta. Ostatni z wymienionych prowadzi również audycję pod tytułem „Po Pierwsze Wiersze”, której stałym uczestnikiem jest także Krzysztof Kuczkowski.

Przy Toposie powstały liczne „instytucje” życia literackiego, w tym Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Rainera Marii Rilkego (od 1997), Festiwal Poezji w Sopocie (od 2001), redagowana przez Tadeusza Dąbrowskiego seria dołączanych do czasopisma plakatów poetyckich, Biblioteka Toposu, Mistrz – Nagroda honorowa środowiska Topoi (od 2015).

Za muzyczną oprawę wydarzenia odpowiedzialny był zespół Żmije w składzie: Michał Gos (perkusja) i Kuba Świątek (elektronika).

(Fot. Radio Gdańsk/Roman Jocher)

raf/jk