Osiem brulionów z wojennym dziennikiem, maszynopis wspomnień, hełm strażacki, fotografie oraz unikatowe negatywy z okupowanej Warszawy i płonącego getta warszawskiego trafiły do zbiorów Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Pamiątki po Zbigniewie Leszku Grzywaczewskim przekazał w depozyt jego syn, Maciej Grzywaczewski.

Zbigniew Leszek Grzywaczewski był strażakiem Warszawskiej Straży Ogniowej, żołnierzem Armii Krajowej oraz autorem fotografii dokumentujących m.in. powstanie w getcie warszawskim i Powstanie Warszawskie, podczas którego został trzykrotnie ranny. Po 1945 roku związał swoje życie zawodowe i prywatne z Gdańskiem, co – jak podkreślił darczyńca – miało znaczenie przy wyborze miejsca depozytu.

DZIENNIKI UKRYTE POD PODŁOGĄ

Szczególnie cenny zbiór stanowi osiem brulionów z dziennikiem prowadzonym w latach 1938–1948. Zapiski obejmują zarówno okres przedwojenny, jak i osobiste relacje z życia w okupowanej Warszawie oraz pierwsze lata powojenne. Część dzienników została w 1948 roku ukryta pod podłogą gdańskiego mieszkania i przetrwała tam przez dziesięciolecia, w tym rewizje Służby Bezpieczeństwa w latach 80. XX wieku.

FOTOGRAFIE, NEGATYWY I OSOBISTE PAMIĄTKI

Do muzeum trafił również maszynopis wspomnień, hełm strażacki z okresu wojny, kilkadziesiąt fotografii – w tym zdjęcie z pielgrzymki maturzystów do Częstochowy z 1938 roku z bohaterami „Kamieni na szaniec” – oraz dwa wyjątkowe negatywy: jeden z okupowanej Warszawy, drugi dokumentujący płonące getto warszawskie. Zbiór uzupełniają osobiste drobiazgi, m.in. papierośnica, latarka i busola.

MATERIAŁY TRAFIĄ DO KONSERWACJI

 – Dziękujemy panu Maciejowi Grzywaczewskiemu za zaufanie. Zabieramy się za opracowanie materiałów, które najpierw muszą przejść konserwację – mówi dr Janusz Marszalec, zastępca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej.

Jak przypomina muzeum, w 2023 roku świat historyków obiegła informacja o odnalezieniu negatywów autorstwa Grzywaczewskiego, przedstawiających getto warszawskie w czasie powstania w kwietniu i maju 1943 roku. Negatywy te zostały wówczas przekazane do Muzeum Polin. Odnalezione przez rodzinę dzienniki pozwoliły natomiast na lepsze poznanie okoliczności powstania fotografii oraz ustalenie ich chronologii.

PAP/mp