Radio Gdańsk zakończyło poszukiwania twórców ludowych z Pomorza, którzy budują tożsamość regionu, w ramach ogólnopolskiego projektu „Jawor – u źródeł kultury”. Znamy zwycięzców i wyróżnionych. Nagrody wręczymy podczas finału regionalnego, który odbędzie się w Studiu Koncertowym Radia Gdańsk im. Janusza Hajduna w niedzielę 29 maja.

„Jawor – u źródeł kultury” to konkurs, który po raz pierwszy zorganizowało w 2010 roku Radio Kielce. Co roku biorą w nim udział setki artystów: kapel, zespołów, śpiewaków, instrumentalistów i animatorów kultury ludowej z danego regionu. W tym roku festiwal przyjął formułę ogólnopolską. W związku z tym do udziału w konkursie Radio Gdańsk zaprosiło wszystkich twórców ludowych z Pomorza. Szukaliśmy regionalnych artystów i twórców, których twórczość moglibyśmy promować oraz wspólnie budować tożsamość niezwykłego i bogatego w tradycje regionu Pomorza.

– Konkurs „Jawor – u źródeł kultury” ma na celu prezentację i promocję kultury ludowej oraz jej poszczególnych twórców. To bardzo ważne, ponieważ jest ona istotnym elementem kultury narodowej, jest przekazicielem tradycji i tożsamości. Widać to bardzo mocno na Pomorzu, które słynie z kultury kaszubskiej, kociewskiej i innych regionów. To między innymi ona przyciąga na Pomorze miliony turystów. Poprzez konkurs „Jawor” chcemy jeszcze bardziej promować regionalnych twórców na arenie ogólnopolskiej – wskazuje prezes Radia Gdańsk dr Adam Chmielecki.

ZWYCIĘZCY I WYRÓŻNIENI

W pierwszej edycji pomorskiego etapu konkursu “Jawor – u źródeł kultury” od twórców ludowych wpłynęło blisko 50 zgłoszeń. Zwycięzcy w trzech kategoriach zostali już wyłonieni, zdecydowano także o przyznaniu dziesięciu wyróżnień. Jury obradowało w składzie: Weronika Korthals – piosenkarka, Sonia Klein-Wrońska z Działu Kultury Ludowej we Wdzydzach, Paweł Zagańczyk – wykładowca Akademii Muzycznej w Gdańsku, Maciej Łyszkiewicz – zastępca kierownika redakcji muzycznej Radia Gdańsk oraz dr Adam Chmielecki – prezes Radia Gdańsk.

Jury konkursu „Jawor – u źródeł kultury” (fot. Radio Gdańsk)

Pierwsze miejsce w kategorii solista: śpiewak lub instrumentalista zajął Janusz Świątkowski. Wyróżnienie przyznano Grażynie Miłosz. W kategorii kapela lub zespół ludowy zwyciężył Kaszubski Zespół Pieśni i Tańca Sierakowice. Wyróżnienia otrzymali Begebenheit, Grupa Materia Prima, Kapela Ecekon Karno, Lubichowskie Kociewiaki i Regionalny Zespół Pieśni i Tańca Kaszuby w Kartuzach. Nagrodę główną w kategorii rękodzieło i sztuka ludowa przyznano Irenie Brzeskiej. Wyróżniono Pracownię Ceramiki Kaszubskiej NECLÓW, Helenę Pawłowską, Krystynę Malek i Tadeusza Makowskiego.

Zwycięzcy wystąpią podczas uroczystego finału regionalnego, który odbędzie się 29 maja o godz. 16:00 w Studiu Koncertowym Radia Gdańsk im. Janusza Hajduna. Tego wieczoru wręczymy również wyróżnienia.

POZNAJMY ICH BLIŻEJ

Janusz Świątkowski, zwycięzca w kategorii solista, komponuje, gra i śpiewa. Na scenie występuje rzadko, bo jakoś nie ma czasu. Kiedyś zamienił pracę dziennikarza na zawód budowlańca. Teraz nuci w przerwach od stawiania dachu, domu czy komina. Rodzina i znajomi twierdzą, że śpiewa również podczas zakupów w sklepie i przy stole. Co roku wspiera przywitanie Nowego Roku po kaszubsku, grając na bazunach. Koncertuje m.in. grając na tradycyjnych instrumentach ludowych. Pisze też teksty i komponuje. Janusz Świątkowski to przebarwna postać. Jak o sobie mówi, jest nie-cieślą, zastanawia się, czy wciąż jest dziennikarzem. To po prostu artysta z piękną wyobraźnią, ogromnym sercem i ekspresją życia wyrażającą miłość. Mieszka z rodziną w sielskim Kożyczkowie.

(Fot. archiwum prywatne)

Kaszubki Zespół Pieśni i Tańca „Sierakowice”, zwycięzca w kategorii kapela lub zespół ludowy, istnieje nieprzerwanie od 42 lat. W tym czasie głęboko wpisał się w tożsamość lokalnej społeczności. Uczy, wychowuje i kształtuje poczucie regionalnego patriotyzmu kolejnych pokoleń. W wielu przypadkach członkostwo w zespole jest tradycją rodzinną. Młodzi ludzie odnajdują tutaj przestrzeń do rozwijania swoich muzycznych i tanecznych talentów.

Od 25 lat zespół ściśle związany jest z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Sierakowicach. Tutaj członkowie zespołu uczą się gry na instrumentach i mogą liczyć na wsparcie organizacyjne. Dzięki temu zespół od lat koncertuje nie tylko w Polsce, ale i zagranicą. Wygrywa wiele przeglądów, pokazując folklor na najwyższym poziomie. Posiada rozbudowany repertuar. Poza bogatą prezentacją folkloru kaszubskiego, prezentuje też wiązanki tańców łowickich i krakowskich oraz wiele utworów instrumentalnych i wokalnych.

Kaszubski Zespół Pieśni i Tańca „Sierakowice” ma w swoim dorobku wiele nagród, w tym „Złoty Tur” w Przeglądzie Pieśni, Tańca i Gawędy Kaszubskiej w Chojnicach 1986 i 1989; „Bursztynowy Neptun” w Festiwalu Zespołów Folklorystycznych Polski Północnej w Gdańsku, 1984 i 1986; Grand Prix w Przeglądzie Kaszubskich Zespołów Regionalnych, Wierzchucino 2008; II miejsce w Przeglądzie Zespołów Folklorystycznych Północnej Polski, Piaseczno, 2014; Nagrodę Główną na Festiwalu Krajów Nadbałtyckich w Karlshamn w Szwecji, 2013 i 2015; Grand Prix w Pomorskim Przeglądzie Folklorystycznym, 2015. W uznaniu zasług dla kultury regionalnej zespół otrzymał tytuły: „Zasłużony dla gminy Sierakowice”, 1992; „Perła Kaszub” Nagroda Starosty Kartuskiego, 2007 i 2015 oraz odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej” w 2010 r. W 2018 roku Zespół otrzymał Nagrodę im. Oskara Kolberga w uznaniu zasług dla kultury ludowej.

(Fot. archiwum prywatne)

Irena Brzeska, zwycięzca w kategorii rękodzieła i sztuka ludowa, to rzeźbiarka, stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz marszałka województwa pomorskiego. Artystka mieszka w Kożyczkowie, ale pochodzi z Warmii. W swoich instalacjach potrafi łączyć i porównywać te dwa regiony. Ponadto ożywia swoje rzeźby, realizując autorski teatr marionetkowy, w treściach czerpiący z literatury, przekazów i legend kaszubskich.

Jest współautorką filmu zrealizowanego w formie animacji poklatkowych „Przygody Remusa” oraz autorką spektaklu rzeźby „Kania drewniany ptak”, inspirowanego kaszubskim zwyczajem ścinania kani w noc świętojańską. Premiera spektaklu miała miejsce w 2018 roku w Gminnym Ośrodku Kultury, Sportu i Rekreacji w Chmielnie, podczas finału konkursu Rodno Mowa. Spektakl towarzyszył także wernisażowi i wystawie ,,Świat Prywatny” w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach. Za tę wystawę oraz cykl przedstawień teatralnych Irena Brzeska oraz Muzeum Kaszubskie w Kartuzach otrzymali wyróżnienie w konkursie Pomorska Nagroda Muzealna.

Pani Irena rzeźbi od 19 lat. Najbardziej zależy jej na tym, by trafiać ze spektaklami rzeźby do szkół, dla których tworzy. Chce, aby dowiedziały się, że istnieje forma, która pokazuje cały świat rzeźby ożywionej. Największym sukcesem dla Pani Ireny Brzeskiej byłaby możliwość utrzymania się z pracy, którą kocha.

(Fot. archiwum prywatne)

SZANSA NA NAGRODĘ MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO

Laureaci regionalnych nagród głównych w trzech kategoriach będą reprezentować nasze województwo w finale ogólnopolskim konkursu organizowanego przez Radio Kielce, który odbędzie się w Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni koło Kielc. Wyjazd jest szansą na nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego. Finał ogólnopolski odbędzie się 25 – 26 czerwca.
Laureaci kategorii „solista” i „kapela lub zespół ludowy” otrzymają też dziesięciogodzinną sesję nagraniową w Studiu Koncertowym Radia Gdańsk. Laureat kategorii „rękodzieło i sztuka ludowa” będzie miał szansę na zaprezentowanie swojej twórczości podczas zorganizowanej przez Radio Gdańsk wystawy.

Organizatorem konkursu jest Radio Gdańsk, partnerem Radio Kielce. Sponsorem akcji jest firma PKN Orlen.

Katarzyna Hirsz