W roku 2022 przypadają obchody 40. rocznicy powstania Solidarności Walczącej, konspiracyjnej organizacji założonej przez śp. Kornela Morawieckiego we Wrocławiu, a posiadającej bardzo silne konspiracyjne struktury w Trójmieście. Celem Radia Gdańsk jest włączenie się w obchody, medialne nagłośnienie oraz popularyzacja postaci twórców, uczestników oraz programu i działalności Solidarności Walczącej na terenie Trójmiasta i Pomorza.

Akcja medialna „#Pamięć. Solidarność Walcząca Oddział Trójmiasto” to opowieść o najbardziej spektakularnych akcjach protestacyjnych lat 80. organizowanych w kolebce „Solidarności” w ścisłym porozumieniu ze strukturą wrocławską. Widziane z perspektywy Pomorza, odważne i skierowane przeciw „komunie” działania Solidarności Walczącej są znakomitym materiałem o nieugiętym dążeniu do niepodległości, ważnym także z punktu widzenia dzisiejszych postaw obywatelskich i patriotycznych. Są historią, która nawet po 1989 roku, w wolnej Polsce, wydaje się być nie dość głośno, szeroko i ciekawie opowiedziana.

(fot. IPN Oddział w Gdańsku)

AUDYCJE

W dniach 22-26 sierpnia 2022 roku codziennie po godz. 17:30 na antenie Radia Gdańsk emitowane będą audycje Marzeny Bakowskiej i Andrzeja Urbańskiego, oparte na rozmowach z działaczami Solidarności Walczącej Oddział Trójmiasto, m.in. Andrzejem Kołodziejem, Romanem Zwiercanem, Ewą Kubasiewicz, Magdaleną Kowalską-Czachor, Markiem Czachorem, Karolem Krementowskim, Piotrem Jagielskim, Jadwigą Chmielowską. Muzykę do audycji skomponował Tomasz Perz, całość cyklu zrealizował Stefan Kotiuk.

Posłuchaj audycji:

1. Precz z komuną

Z komuną się nie rozmawia, z komuną się walczy. Taka postawa przyświecała działaczom Solidarności Walczącej, która powstała w 1982 roku we Wrocławiu. Wkrótce nawiązano kontakty z opozycją w Trójmieście, ale dopiero zaangażowanie Ewy Kubasiewicz i jej współpracowników spowodowało powstanie oddziału w połowie 1983 roku.

Dlaczego mimo grożących kar i prześladowań ze strony Urzędu Bezpieczeństwa podjęto nierówną walkę o niepodległość Polski? Jakie były inspiracje opozycjonistów z Solidarności Walczącej? O tym w audycji opowiadają: Ewa Kubasiewicz, Marek Czachor, Magdalena Kowalska-Czachor, Karol Krementowski, Andrzej Kołodziej i Roman Zwiercan.

2. Struktura konspiracji

Trójmiejski oddział Solidarności Walczącej był jednym z największych w Polsce. Trudno jednak ustalić dokładną liczbę osób, bo struktury organizacji były tajne. Członkowie składali przysięgę, w której zobowiązywali się do walczyć o wolną i niepodległą Rzeczpospolitą nawet do utraty życia. Było jednak wielu współpracowników Solidarności Walczącej, którzy się nie znali między sobą. Dostawali tylko konkretne zadanie do wykonania. Wszystkie akcje i zaplanowane działania odbywały się w porozumieniu z Komitetem Wykonawczym we Wrocławiu.

W audycji głos zabierają: Roman Zwiercan, Andrzej Kołodziej, Ewa Kubasiewicz, Karol Krementowski, Marek Czachor.

3. O Nie-podległość

Jak walczyć z komunistami? Prawdą i informacją. Tak założyli działacze Solidarności Walczącej w Trójmieście. Realizowano to, między innymi wydając gazetki i ulotki. Starano się także podtrzymywać nadzieję Polaków na niepodległość, m.in. nadając własne audycje radiowe, malując hasła na murach lub publikując słowo „Solidarność” podczas transmisji telewizyjnej. Wydawano także specjalną gazetkę, skierowaną do żołnierzy, aby uświadomić im, w jaki system ich uwikłano.

W audycji o akcjach specjalnych trójmiejskich działaczy Solidarności Walczącej opowiadają: Ewa Kubasiewicz, Andrzej Kołodziej, Marek Czachor, Roman Zwiercan, Piotr Jagielski, Karol Krementowski.

4. Czyn i opór

Gromadzenie broni i ładunków wybuchowych. Takie było jedno z zadań trójmiejskiego oddziału Solidarności Walczącej. Jeśli zajdzie taka potrzeba, członkowie organizacji byli przygotowani do radykalnych działań w obronie ojczyzny.

Głównym celem byli tzw. partyjni, czyli członkowie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Nie tylko utrudniano im przeprowadzanie zebrań, ale po zamordowaniu ks. Jerzego Popiełuszki postanowiono wysłać silny sygnał ostrzegawczy. Był to wybuch bomby pod siedzibą PZPR w Gdyni.

Działalność podziemia przybliżają w audycji: Andrzej Kołodziej, Roman Zwiercan i Piotr Jagielski.

5. Wyrzuceni z Polski

Złamanie karier zawodowych, wyroki więzienia, a nawet wyrzucenie z kraju. Takie były konsekwencje działania w podziemiu. Polska Rzeczpospolita Ludowa chciała się pozbyć działaczy podziemia.
Dostawali bilety „w jedną stronę”. Ponadto wierni niepodległościowej postawie działacze trójmiejskiego oddziału Solidarności Walczącej odmawiali służby wojskowej. Radykalni w postawie, że „z komuną się nie gada” nie zgadzali się także na kompromis z ówczesną władzą. Sprzeciwiali się porozumieniom przy okrągłym stole i kontestowali zawarte tam ustalenia.

O swym oporze wobec komunistów opowiadają w audycji: Andrzej Kołodziej, Ewa Kubasiewicz, Marek Czachor, Roman Zwiercan, Jadwiga Chmielowska.

DEBATA

26 sierpnia w Studiu Koncertowym Radia Gdańsk im. Janusza Hajduna odbyła się debata z udziałem dyrektora Oddziału IPN w Gdańsku dr. Pawła Warota, dyrektora Instytutu Dziedzictwa Solidarności Mateusza Smolany oraz prezesa Radia Gdańsk dr. Adama Chmieleckiego, poświęcona znaczeniu antykomunistycznego przesłania Solidarności Walczącej w latach 80., ale także jego aktualności dzisiaj, po upływie 40 lat. Zaprezentowane zostały także kierunki badań i upamiętnień, podejmowane poprzez poszczególne instytucje. Relację z debaty zamieściliśmy >>>TUTAJ.

KONCERT

Tego samego dnia, także w studiu radiowym im. Janusza Hajduna, odbył się koncert warszawskiego zespołu „Ferajna z Hoovera”, posiadającego w swoim repertuarze najbardziej znane piosenki powstańcze. Utwory zadedykowane zostaną ludziom Solidarności Walczącej, którzy w swoich postawach życiowych i w walce z reżimem komunistycznym stanu wojennego świadomie odwoływali się do etosu i znaku Polski Walczącej, podobnie jak pokolenia czasów okupacyjnych II wojny światowej. Relację z koncertu zamieściliśmy >>>TUTAJ.

Ferajna z Hoovera (fot. Tomasz Tołłoczko)

WOLNOŚĆ I SOLIDARNOŚĆ

– Historia Solidarności Walczącej jest piękna i inspirująca. Ta organizacja była swoistą latarnią całego ruchu antykomunistycznego, wskazując ten najważniejszy cel – niepodległość. W swojej nazwie, symbolice oraz działalności nawiązywała do najważniejszych wydarzeń i tradycji patriotycznych, odwoływała się również do chyba najbardziej uniwersalnych, powtarzalnych wartości w dziejach Polski: wolności i solidarności. Dlatego to właśnie dzieje tej organizacji wybraliśmy na kolejną odsłonę cyklu edukacyjno-tożsamościowego Radia Gdańsk #Pamięć, który realizujemy od 2020 roku – podkreśla prezes Radia Gdańsk dr Adam Chmielecki.

BOHATEROWIE SĄ WŚRÓD NAS

– Dodatkową inspirację stanowił fakt, że oddział trójmiejski był jednym z najsilniejszych w całej strukturze Solidarności Walczącej, oczywiście poza tym najważniejszym ośrodkiem we Wrocławiu. Symbolami działalności tego oddziału są m.in. Ewa Kubasiewicz, skazana w stanie wojennym przez Sąd Marynarki Wojennej na najwyższy wyrok – 10 lat więzienia, oraz Andrzej Kołodziej, bohater Sierpnia ’80, lider strajku w Stoczni im. Komuny Paryskiej, wcześniej działacz Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, a później właśnie Solidarności Walczącej. Jego losy pokazują, że na historię ruchu antykomunistycznego w Trójmieście i w całej Polsce trzeba patrzeć całościowo i w perspektywie ciągłości. Dlatego w tym roku Radio Gdańsk historię Solidarności pokazuje właśnie przez pryzmat Solidarności Walczącej. Warto też wspomnieć, że bohaterem jednej z audycji będzie Piotr Jagielski, pracownik rozgłośni, wieloletni główny inżynier, który w latach 80. jako pracownik gdyńskiego Radmoru wspierał Solidarność Walczącą od strony technicznej. Krótko mówiąc, bohaterowie są wśród nas, trzeba ich tylko poszukać – dodaje prezes Radia Gdańsk.

CYKL #PAMIĘĆ

Ważnym aspektem misji publicznej Radia Gdańsk są realizowane cyklicznie od 2020 roku rocznicowe akcje medialne #Pamięć, których celem jest upowszechnianie wiedzy na temat najważniejszych wydarzeń polskiej historii po 1945 roku. W merytorycznej współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej oraz Instytutem Dziedzictwa Solidarności na antenie i w mediach społecznościowych Radia Gdańsk dotychczas zrealizowane zostały następujące edycje:

• #Pamięć. Katyń 1940/Smoleńsk 2010,
• #Pamięć. Sierpień ’80,
• #Pamięć. Grudzień ’70.

Każda kolejna odsłona cyklu realizowana jest w atrakcyjnej i szerokiej formule. Słuchaczom Radia Gdańsk proponujemy wyjątkową oprawę medialną – w postaci audycji i debat historycznych oraz koncertów dedykowanych bohaterom – ofiarom Grudnia czy ludziom Solidarności.

Akcje medialne #Pamięć to znacznie więcej niż przedstawione na nowo „suche” fakty, które w latach PRL-u podlegały ścisłej cenzurze. Współpracując z historykami i instytucjami, których zadaniem jest odkłamywanie peerelowskiej propagandy, skupiamy się przede wszystkim na świadectwach bohaterów wydarzeń – ludzi represjonowanych przez komunistyczny system. Bitych, więzionych, pozbawianych praw obywatelskich, uciszanych na wiele sposobów. Rozmowy z nimi, uczestnikami walki z „imperium zła”, jakim był Związek Sowiecki, stają się dzisiaj, po kilkudziesięciu latach, zarówno źródłem emocjonującej wiedzy, jak i bardzo aktualną refleksją o współczesnym świecie.

Akcja medialna „#Pamięć. Solidarność Walcząca Oddział Trójmiasto” Radia Gdańsk objęta jest Patronatem Honorowym Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego, współorganizatorami są Instytut Pamięci Narodowej Oddział Gdańsk oraz Instytut Dziedzictwa Solidarności. Zaangażowanie Instytutu Dziedzictwa Solidarność w tej projekt było możliwe dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Partnerem akcji jest Totalizator Sportowy, właściciel marki Lotto. Patronat medialny objęły „Tygodnik Solidarność” i „Magazyn Solidarność”.

aKa