Połączenia mózgowe są znacznie bardziej rozbudowane, gdy piszemy ręcznie, niż podczas wykonywania tej samej czynności na klawiaturze – stwierdzili naukowcy. Ich zdaniem codzienne odręczne pisanie nawet krótkich tekstów pozytywnie wpływa na pamięć, koncentrację i zdolność uczenia się.

Urządzenia cyfrowe sukcesywnie zastępują długopis i papier. Od uczniów i studentów coraz rzadziej wymaga się odręcznego robienia notatek. Za tym trendem wiele przemawia – korzystanie z klawiatury umożliwia szybsze pisanie, a umiejętność obsługi komputerów stanowi dziś jeden z podstawowych wymogów rynku pracy. Jednak po chwilowym ograniczeniu ręcznego pisania szkoły między innymi w Norwegii, Szwecji i Włoszech znów wprowadzają ćwiczenia z kaligrafii i zasadę odręcznego pisania prac. Nic dziwnego – dowody naukowe przekonują o zaletach pisania ręcznego. Kolejnych argumentów dostarczają wyniki badań przeprowadzonych ostatnio w Norwegii.

BARDZIEJ ROZBUDOWANE WZORCE POŁĄCZEŃ MÓZGOWYCH

Naukowcy z Norweskiego Uniwersytetu Naukowo-Technicznego w Trondheim zbadali, jak różni się zaangażowanie sieci neuronowych w przypadku pisania ręcznego i korzystania z klawiatury.

– Podczas pisania ręcznego wzorce połączeń mózgowych są znacznie bardziej rozbudowane niż w trakcie pisania na klawiaturze – stwierdziła profesor Audrey van der Meer, neuropsycholożka z uniwersytetu w Trondheim i współautorka pracy opublikowanej w czasopiśmie „Frontiers in Psychology”.

Badaczka dodała, że wspomniana wzmożona aktywność mózgu ma kluczowe znaczenie dla tworzenia się śladów pamięciowych i kodowania nowych informacji, a więc jest korzystna dla uczenia się.

KLAWIATURA RYSIKOWI NIERÓWNA

Naukowcy przebadali za pomocą elektroencefalografii (EEG) 36 studentów. Młodzi ludzie zapisywali wskazane słowa za pomocą rysika na ekranie dotykowym lub wystukiwali je jednym palcem na klawiaturze komputera. W tym czasie 256 czujników wszytych w zakładaną na głowę siatkę rejestrowało aktywność ich mózgów. Badacze stwierdzili, że łączność różnych obszarów mózgu wzrastała, gdy uczestnicy pisali ręcznie, ale nie wtedy, gdy używali klawiatury.

– Nasze odkrycia sugerują, że informacje wizualne i ruchowe uzyskane, gdy precyzyjnie kontrolujemy ruchy dłoni podczas używania pióra, przyczyniają się do wzrostu połączeń w mózgu, które pozytywnie wpływają na proces uczenia się – wyjaśniła prof. van der Meer.

WIĘKSZE WYKORZYSTANIE ZMYSŁÓW

Chociaż uczestnicy używali piór cyfrowych, autorzy badania uważają, że wyniki są takie same w przypadku korzystania z długopisu i papieru.

– Wykazaliśmy, że duża aktywność mózgu jest związana ze starannym formowaniem liter i większym wykorzystaniem zmysłów podczas pisania ręcznego. Z kolei prosty ruch polegający na wielokrotnym uderzaniu w klawisz tym samym palcem jest dla mózgu mniej stymulujący – wyjaśniła neuropsycholożka.

PROBLEM Z LITERAMI

Zdaniem naukowców ich badanie może tłumaczyć również, dlaczego dzieci, które nauczyły się pisać i czytać na urządzeniach elektronicznych, mogą mieć trudności z rozróżnieniem takich liter jak „b” i „d”.

– Wynika to stąd, że dzieci dosłownie nie poczuły, jak to jest pisać litery, które są lustrzanym odbiciem – powiedziała prof. van der Meer.

PISZĄC RĘCZNIE, ŁATWIEJ ZAPAMIĘTAĆ

Norwescy badacze uważają, że uczniowie podczas zajęć powinni mieć możliwość jak najczęstszego korzystania z długopisów i papieru, a nie tylko z klawiatury.

– Istnieją dowody na to, że studenci uczą się więcej i lepiej zapamiętują, gdy robią odręczne notatki z wykładów. Z kolei korzystanie z urządzeń z klawiaturą może być bardziej praktyczne podczas pisania długiego tekstu lub eseju – przekonywała prof. van der Meer.

KORZYŚCI JEST WIĘCEJ

Z wcześniej prowadzonych badań wynika, że pisanie ręczne poprawia też koncentrację, usprawnia czytanie ze zrozumieniem, pobudza kreatywność oraz pozytywnie wpływa na formułowanie myśli i przejrzyste konstruowanie tekstu. Psychoterapeuci uważają, że odręczne opisywanie sytuacji stresujących lub traumatycznych pomaga pacjentom uporać się z negatywnymi emocjami, a immunolodzy – że może nawet wzmacniać system odpornościowy.

Ręczne sporządzanie list spraw do załatwienia albo postanowień – zdaniem badaczy – bardziej sprzyja realizacji zamiarów niż zestawienia stworzone w komputerze lub aplikacji. Specjaliści zalecają, aby pisać ręcznie co najmniej stronę dziennie.

PAP/jk