W poniedziałek w gdańskiej bazylice św. Mikołaja po mszy św. w intencji zmarłego zwierzchnika Kościoła katolickiego, papieża Franciszka, zakonnicy otworzyli umbraculum – żółto-czerwony parasol liturgiczny. Co to oznacza i jak długo pozostanie on otwarty?
Gdańskie umbraculum to jedno z insygniów papieskich. – Jest to znak szczególnej łączności bazylik ze Stolicą Apostolską i modlitwy za zmarłego papieża i wybór nowego – powiedział ksiądz Michał Osek z bazyliki św. Mikołaja. Parasol jest symbolem nieobsadzonej Stolicy Apostolskiej. Jak dodał dominikanin, pozostanie on otwarty aż do momentu inauguracji nowego pontyfikatu.
HISTORIA GDAŃSKIEGO UMBRACULUM
Ksiądz Michał Osek przekazał, że umbraculum jest na wyposażeniu bazylik większych w Rzymie oraz bazylik mniejszych.
– W 1927 r. kościół św. Mikołaja w Gdańsku otrzymał przywilej bazyliki mniejszej i wtedy parafia zamówiła we Włoszech wielki czterometrowy parasol w kolorze żółto-czerwonym – dodał o. Osek i stwierdził, że taki element służył do procesji papieskich w przypadku przybycia papieża do danego kościoła, albo był używany – gdy następuje sede vacante, czyli po śmierci papieża.
Gdańskie umbraculum zostało zamówiono we Włoszech. – Podczas prac konserwatorskich pod haftami, jako przekładki, odkryto fragmenty włoskich gazet z 1927 r. – powiedział ks. Osek i dodał, że dlatego wiemy, iż to był włoski warsztat i stamtąd sprowadzono wielki parasol do gdańskiego kościoła.
Jedwabmy parasol przetrwał wojnę. Po wojnie został użyty w czasie sede vacante w latach pięćdziesiątych, ale podczas procesji zerwała się burza, która uszkodziła umbraculum. Po tym zdarzeniu parasol został zapomniany. Ponownie odkryto go podczas prac konserwatorskich bazyliki w 2018 r.
Żółto-czerwony parasol liturgiczny jest symbolem nieobsadzonej Stolicy Apostolskiej (fot. KFP/Krzysztof Mystkowski)
SYMBOL WŁADZY PAPIESKIEJ
Umbraculum, jest formą liturgicznego parasola będącego symbolem władzy papieskiej. Podczas sede vacante na stolicy Piotrowej umbraculum znajduje się w godle Stolicy Apostolskiej.
Za datę powstania zabytku należy przyjąć rok 1928, kiedy to papież Pius XI nadał kościołowi pw. Świętego Mikołaja tytuł bazyliki mniejszej, jako jedynemu w gdańskim śródmieściu kościołowi katolickiemu.
Przeznaczenie umbraculum do gdańskiej Bazyliki potwierdzają archiwalne fotografie oraz herb bazyliki z charakterystycznym zwieńczeniem. Rozpiętość tkaniny ma aż 235 cm, wysokość wraz z drzewcem 389 cm. Umbraculum z Gdańska jest prawdopodobnie jednym z nielicznych oryginalnych sprzętów liturgicznych tego typu.
Mechanizm umbraculum zachował się w niezmienionej technice, materiał (zgodnie z przepisami powinien być to jedwab) został miejscami zniszczony przez grzyby i pleśnie.
Na wniosek klasztoru Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał umbraculum do rejestru zabytków województwa pomorskiego.
Papież Franciszek zmarł w poniedziałek o godz. 7:35 rano w czasie rekonwalescencji po ciężkim zapaleniu płuc. Bezpośrednią przyczyną śmierci był udar mózgu, śpiączka i nieodwracalna zapaść kardiologiczna. Kościołem katolickim kierował od 13 marca 2013 r.
PAP/am
Czytaj także:
