26 czerwca 2015 r. mija niezwykła rocznica. Od 50 lat pomnik króla Jana III Sobieskiego stoi na Targu Drzewnym w Gdańsku. Z Lwowa przez Warszawę, trafił nad polskie morze i od razu stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta. Z pewnością wielokrotnie został uwieczniony na fotografiach, które zdobią wasze rodzinne albumy. Radio Gdańsk i Miasto Gdańsk proponują: Podzielcie się nimi i pokażcie je światu. Najciekawsze zostaną uhonorowane atrakcyjnymi nagrodami ufundowanymi przez Radio Gdańsk i Urząd Miejski w Gdańsku.

Na dobry początek prezentujemy fotografie, które nie będą brały udziału w konkursie a znajdują się m.in w zbiorach różnych instytucji, w tym Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku oraz w zasobach Agencji Kosycarz Foto Press.

Montaż i odsłonięcie pomnika Jana III Sobieskiego w 1965 roku
Fot. Zbigniew Kosycarz/Agencja KFP

Zdjęcia należy nadsyłać do 24 czerwca 2015 do godziny 12:00 na adres kontakt@radiogdansk.pl z dopiskiem Pomnik Króla. Najlepsze prace wybierze kapituła w składzie: Maciej Kosycarz – fotoreporter/Agencja KFP, grafik prof. Sławomir Witkowski- Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Anna Zbierska – Urząd Miasta Gdańska i Marek Lesiński – Radio Gdańsk. Ogłoszenie zwycięzców nastąpi 26 czerwca. Nadesłane zdjęcia powinny być opatrzone imieniem i nazwiskiem autora. Dobrze widziany jest też krótki opis: kiedy kto i w jakiej sytuacji wykonał fotografię.

Przesłanie zdjęcia jest równoznaczne z zapoznaniem się przez uczestnika konkursu z regulaminem udostępniania Radiu Gdańsk materiałów graficznych i audio-wizualnych.

Ze Lwowa do Gdańska

Pomnik został ufundowany przez miasto Lwów w 1897 roku. Jest dziełem lwowskiego rzeźbiarza Tadeusza Barącza, odlanym w brązie w Wiedniu. Podstawę pomnika z szarego piaskowca tarnopolskiego, wykonała pracownia rzeźbiarska Juliana Markowskiego ze Lwowa. Do postaci króla pozował lwowski przedsiębiorca Marian Stipal, którego prawnuk Leszek Pękalski jest dzisiaj cenionym sopockim fotografem. Króla przedstawiono w tradycyjnym stroju narodowym – żupanie i kontuszu, w chwili gdy na bojowym rumaku z buławą w dłoni przeskakuje przez zniszczone działo tureckie.

Jan III Sobieski stanął na skwerze na Wałach Hetmańskich, w najbardziej reprezentacyjnym spacerowym ciągu miasta. Postać króla była zwrócona twarzą na południowy wschód, bo stamtąd najczęściej nadchodziło niebezpieczeństwo. Po 1945 roku miasto znalazło się w granicach radzieckiej Ukrainy. Władze uznały, że postać króla jest obca obywatelom państwa i przekazały w 1950 r. pomnik Polsce.

Przez kolejne 15 lat Jan III Sobieski stał w parku w Wilanowie. W maju 1965 roku przewieziono go do Gdańska. Zabiegały o niego też Kraków i Wrocław. Nie zachowały się dokumenty wyjaśniające dlaczego ostatecznie trafił do Gdańska. Obecnie pomnik stoi na Targu Drzewnym, w miejscu gdzie kiedyś znajdował się obelisk poświęcony żołnierzom niemieckim, uczestnikom walk na przełomie XIX i XX wieku. Podczas montażu w 1965 roku ukryto oryginalną tablicę z napisem „Królowi Janowi III miasto Lwów”. Zamontowano ją ponownie po roku 1989.

W czasach PRL pod pomnikiem odbywały się manifestacje opozycji organizowane m.in z okazji Święta Niepodległości 11 listopada, czy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. W 1994 r. z ręki królewskiej skradziono buławę, którą odtworzono w II połowie lat dziewięćdziesiątych podczas gruntownej renowacji.

mles/mat