Niemalże w każdym kościele na Pomorzu została ustawiona szopka betlejemska. To jedna z najstarszych tradycji Bożego Narodzenia. Pojawiła się dzięki św. Franciszkowi już w średniowieczu i nawiązuje do przedstawień organizowanych w kościołach w trakcie świąt.

– Pierwsza szopka prawdopodobnie powstała około 330 roku. Chociaż popularnie mówi się, że pierwsza szopka została ustawiona przez św. Franciszka z Asyżu w 1233 roku w noc Bożego Narodzenia na leśnej polanie w Greccio. Franciszek ustawił żłobek oświetlony pochodniami, aby wraz z mnichami modlić się, śpiewać i radować z narodzenia pańskiego, mówi reporterowi Radia Gdańsk ks. Leszek Jażdżewski z parafii św. Brygidy w Gdańsku.

Z kolei rodowód polskich jasełek, czyli przedstawień o narodzinach Jezusa wywodzi się od średniowiecznych misteriów franciszkańskich odgrywanych w kościołach. Nazwa „jasełka” pochodzi od zdrobnienia słowa „jasło”, czyli żłób. Zgodnie z przekazem, Chrystus narodził się w stajni i został położony w żłobie.

Szopka w Gdyni. Fot. Radio Gdańsk/Piotr Mirowicz

– Szopki są po to, by przybliżyć nam Boże Narodzenie. Człowiek już taki jest, że chce wszystkiego dotknąć, zobaczyć, przekonać jak to było. Szopka już w średniowieczu miała przyciągać do Boga, sprawić że jest dla ludzi bliższy, tłumaczy ksiądz Jażdżewski.

W Gdańsku jedną z szopek ustawiono w kościele św. Katarzyny. – Jest najpiękniejsza, bo taka tradycyjna. Wspaniale pachnie, bo mamy ułożone świeże sianko. Są krówki, siedzi byczek. Jest oczywiście Maryja i Józef. Nie ma jeszcze króli, których ustawią wieczorem i oczywiście Jezuska, który narodzi się w nocy, mówi jedna z mieszkanek Gdańska.

W wielu krajach oprócz głównych postaci, które występują w szopce, jak Maryja z Jezusem, Święty Józef, Trzej Królowie i pasterze, są ustawiane figurki związane z tradycją i realiami danej społeczności. W szopkach afrykańskich przy żłóbku pojawiają się słonie i żyrafy, a w chińskiej nad bezpieczeństwem dzieciątka czuwa kolorowy smok.

Szopka w Gdańsku. Fot. Radio Gdańsk/Piotr Mirowicz

Najbardziej znane w naszym kraju szopki ruchome znajdują się w Wambierzycach, Niepokalanowie oraz w podziemiach kościoła ojców kapucynów przy ulicy Miodowej w Warszawie. Coraz bardziej popularne w Polsce stają się również szopki z żywymi zwierzętami, ustawiane przy kościołach lub na miejskich rynkach.

W Trójmieście szopkę z żywymi zwierzętami można zobaczyć u braci franciszkanów w Gdańsku, przy kościele Świętej Trójcy.