Święconka i odwiedzanie Grobów Pańskich. Wielka Sobota na Pomorzu

wielka sobota 1

Święcenie koszyczków z jedzeniem w kościele, malowanie pisanek i przygotowywanie potraw. Tak tradycyjnie spędza większość Polaków Wielką Sobotę. Dla chrześcijan jest to dzień nadziei i oczekiwania na Zmartwychwstanie Chrystusa. Wieczorem w kościołach będzie sprawowana Wigilia Paschalna, która tak naprawdę rozpoczyna Święta Zmartwychwstania Pańskiego. W niektórych świątyniach procesje rezurekcyjne odbywają się po tej liturgii, a nie w niedzielny poranek.

Przed południem wiele osób odwiedza Groby Pańskie. To miejsca, w których w Wielki Piątek wystawia się Najświętszy Sakrament. Groby Chrystusa w tych dwóch wyznaniach nieznacznie, ale jednak się od siebie różnią.

Jak mówi Justyna Laskowska-Otwinowska z Państwowego Muzeum Etnograficznego katolicy umieszczają w nich rzeźbę Jezusa, a prawosławni – tak zwaną płaszczenicę, czyli wymalowany na płótnie obraz, przedstawiający zmarłego Zbawiciela. W katolicyzmie w czasie rezurekcji kapłan zabiera monstrancję z Grobu i wraz z procesją okrąża kościół raz lub trzy razy. W prawosławiu natomiast płaszczenica jest zabierana i wynoszona za „carskie wrota”.

wielka sobota 2Sobota to także święcenie pokarmów. Często do kościołów wybierają się całe rodziny. W małym koszyczku umieszczamy kawałek kiełbasy, kromkę chleba, parę jajek, kawałek ciasta oraz pieprz i sól. Kiedyś święconka była dużo większa, bo umieszczano w niej wszystkie potrawy i produkty, które potem trafiały na stół. Także samo święcenie wyglądało inaczej – nie chodziło się do kościoła, a ksiądz chodził po domach i święcił pokarmy. Dawnym ludowym zwyczajem jest też na przykład umieszczanie w święconkach chrzanu, który ma krzepić i dodawać siły.

Jaja symbolizują nowe życie. W przeszłości wcale nie musiały być to jaja kurze – często zbierano na przykład jaja czajek, które właśnie w tym okresie budowały gniazda.

W Wielkanoc zdobimy też jajka – mają symbolizować przyrodę budzącą się do życia po zimie i nadzieję wynikającą z wiary w zmartwychwstanie Chrystusa. W różnych regionach Polski dekoruje się je jednak w inny sposób. Według Klary Sielickiej – Baryłki z Muzeum Etnograficznego w Warszawie, dużą popularnością cieszą się pisanki batikowe. Ich powierzchnię powleka się woskiem tworząc wzory, a następnie macza w barwniku. Dawniej pisanki były również darem. Dziewczyny zdobiły jajka, by później podarować je swoim ukochanym. Względy dziewczyny były przyjęte, gdy chłopak wystawiał otrzymaną pisankę w widocznym miejscu w domu.

Wielkanoc kojarzy się także z wyjątkowymi potrawami. Najważniejsze były i są jaja. Do ważnych wielkanocnych potraw należą też baba oraz dania mięsne, koniecznie z chrzanem. Tradycją jest również przygotowywanie mazurków.

iar/marz
Zwiększ tekstZmniejsz tekstCiemne tłoOdwrócenie kolorówResetuj