Muzeum Archeologiczno-Historyczne uzyskało dofinansowanie ze środków ministra kultury, dziedzictwa narodowego i sportu na realizację projektu „Nieinwazyjne badania elbląskiego zamku krzyżackiego”. Oznacza to, że przez najbliższe dwa lata w mieście prowadzone będzie drobiazgowe rozpoznanie terenu dawnej warowni.

Zgodnie z zebranymi dotychczas ustaleniami i hipotezami, zamek elbląski, czyli dawna siedziba komtura elbląskiego i jednocześnie wielkiego szpitalnika, był prawdopodobnie wzorem do budowy kolejnych warowni ceglanych państwa zakonnego w Prusach, włącznie z malborskim zamkiem wysokim.

– W szczytowym okresie elbląski kompleks składał się z zamku konwentualnego, podzamcza północnego, pełniącego również rolę reprezentacyjną. Częściowo jest to obecnie teren muzeum oraz przypuszczalnych podzamczy: południowego z osadą rybacką Osiek, zachodniego położonego nad rzeką oraz być może również wschodniego, to jest rozległego obszaru po wschodniej stronie zamku, i podzamcza północnego. W rejonie ulicy Zamkowej znajdowała się prawdopodobnie tzw. Brama Zamkowa, prowadząca od starego miasta na teren kompleksu zamkowego – wytłumaczyła Agnieszka Sławińska, kierownik działu projektów w Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu.

KONIEC PRAC PLANOWANY NA 2022 ROK

Zaplanowane na tym terenie badania obejmą powierzchnię ok. 25 000 metrów kwadratowych. Obszar ten do czasów obecnych nie został właściwie sprawdzony, co wiąże się przede wszystkim z prowadzoną od XV wieku rozbiórką zamku, bardzo słabo zachowanymi źródłami pisanymi oraz szczątkowym rozpoznaniem archeologicznym. Ponadto, od końca XVII wieku był to teren przekształcany i przystosowywany do bieżących potrzeb miasta. W wyniku tych modyfikacji zamek konwentualny i pozostałe obszary nie są czytelne w terenie.

– Niestety obecnie część tych lokalizacji jest niedostępna z powodu zachowanej substancji architektonicznej. Powojenne zniszczenia spowodowały jednak, że nadal można przeprowadzić badania na pozostałej powierzchni, czyli na obszarach, które dotychczas nie były weryfikowane archeologicznie – dodała Agnieszka Sławińska.

Do weryfikacji stanowiska zastosowane zostaną najnowsze metody badawcze: profilowania radarowe, fotogrametria – dron z kamerą i aparatem 4K, spektrometria, pomiary geodezyjne oraz wiercenia weryfikacyjne. Rezultatem realizacji projektu będzie całościowe opracowanie wyników badań, z wytycznymi konserwatorskimi i określeniem zasięgu oraz sposobu ochrony dawnego zespołu zamku. Zakończenie projektu przewidziano na 2022 rok.

Witold Chrzanowski/mw