Instytut Pamięci Narodowej w Gdańsku przygotował wystawę upamiętniającą strajki robotnicze. Jej nazwa to „TU rodziła się opozycja. Między Czerwcem ’76 a Sierpniem ’80”. W tym roku obchodzona jest 45. rocznica protestów z czerwca 1976 roku, które miały miejsce w Radomiu, Ursusie i Płocku. Ekspozycja przedstawiająca fotografie z tamtego okresu stanęła na Placu Solidarności.

25 czerwca 1976 roku rozpoczęły się demonstracje oraz strajki robotników. Ich powodem było ogłoszenie przez premiera Piotra Jaroszewicza podwyżki cen żywności. W odpowiedzi zastrajkowało 112 zakładów pracy – najwięcej w Radomiu, Ursusie i Płocku.

MASOWE STRAJKI

Za udział w protestach ich uczestnicy byli bici, aresztowani i skazywani na więzienie. Z pracy zwalniano tysiące osób. Największe starcia miały miejsce w Radomiu, gdzie podpalono budynek Komitetu Wojewódzkiego PZPR.

– Władza po raz kolejny doprowadziła do tego, że ludzie musieli wyjść na ulice, do tumultu społecznego. Starała się na siłę wprowadzić podwyżki. To się nie udało. W związku z tymi wydarzeniami doszło do wystąpień nie tylko w Radomiu, Ursusie i Płocku. Dlatego też Instytut Pamięci Narodowej postarał się przygotować ogólnopolską wystawę, która pokazuje, jak wyglądały te wydarzenia także w innych ośrodkach. Przede wszystkim chcemy pokazać, że opozycja to nie tylko sierpień z 1980 roku. Istniała już wcześniej – wyjaśnia Daniel Czerwiński z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Gdańsku.

(Fot. Radio Gdańsk/Marta Włodarczyk)

Jak mówi Piotr Brzeziński, historyk Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku, wystawa dotyczy kształtowania się opozycji przedsierpniowej w PRL. To organizacje powstające w Polsce w drugiej połowie lat siedemdziesiątych, które w dużej mierze przyczyniły się do uformowania postulatów robotniczych z sierpnia 1980 roku.

POWSTANIE KOMITETU OBRONY ROBOTNIKÓW

KOR był odpowiedzią na represje, które dotknęły robotników strajkujących w Radomiu, Ursusie i Płocku. Jego głównym zadaniem było udzielanie pomocy protestującym.

(Fot. Radio Gdańsk/Marta Włodarczyk)

– Komitet Obrony Robotników powstał dosyć spontanicznie, po protestach z czerwca 1976 roku. Zaangażowani w tworzenie tego komitetu intelektualiści postawili sobie za cel, by przede wszystkim pomoc osobom, które były więzione, czy też oskarżane przed sądami PRL za udział w protestach robotniczych z czerwca. KOR prowadził ożywioną działalność, która miała udzielić pomocy tym ludziom także prawnie, jak i finansowo, gdyż wielu z nich straciło pracę. W kolejnych miesiącach powstawały następne organizacje opozycyjne, w tym szczególnie ważne na Pomorzu Gdańskim: Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża i Ruch Młodej Polski – dodaje historyk Piotr Brzeziński.

Wystawa upamiętniająca po raz pierwszy została pokazana 25 czerwca w warszawskim Ursusie. W Gdańsku będzie dostępna przez dwa tygodnie.

Marta Włodarczyk/ua