W poniedziałek 6 grudnia na antenie Radia Gdańsk oraz w internecie zainaugurujemy cykl audycji „Stocznia Solidarności. Rola przeszłości dla przyszłości”, przygotowanych we współpracy z Instytutem Dziedzictwa Solidarności. Istotą debat zrealizowanych w 40. rocznicę stanu wojennego jest zwrócenie uwagi na niezwykłą, historyczną i architektoniczną przestrzeń terenów postoczniowych w Gdańsku.

Do rozmów zaproszeni zostali twórcy niematerialnego dziedzictwa „Solidarności”, opozycjoniści i stoczniowcy oraz eksperci, naukowcy i urzędnicy, na których dzisiaj spoczywa odpowiedzialność za zachowanie unikatowego dziedzictwa materialnego dawnych terenów Stoczni Gdańskiej.

– W 1980 r. Stocznia Gdańska była kolebką „Solidarności”, a wcześniej, pod koniec lat 70. XX wieku – Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, swoistej „pierwszej brygady” ruchu solidarnościowego. Z jednej strony była centrum działalności opozycyjnej w PRL, z drugiej jej symbolem. Stan wojenny, wprowadzony 40 lat, miał na celu zniszczenie „Solidarności”, w tym także Stoczni Gdańskiej jako miejsca niezależnej działalności. Jednym z najbardziej ikonicznych zdjęć ze stanu wojennego jest zniszczona stoczniowa brama, po brutalnej pacyfikacji przez wojsko i ZOMO strajku stoczniowców w pierwszych dniach stanu wojennego. Bez historii Stoczni Gdańskiej nie można opowiedzieć historii „Solidarności” i walki Polaków o wolność w latach 80., nie można też zrozumieć solidarnościowego dziedzictwa. Dlatego cieszę się, że dzięki współpracy z Instytutem Dziedzictwa Solidarności Radio Gdańsk mogło podjąć ten temat – mówi dr Adam Chmielecki, prezes Radia Gdańsk.

Uczestnicy debat wspólnie szukali odpowiedzi na liczne pytania. Czy i w jaki sposób udaje się opowiedzieć historię Grudnia ’70, narodzin „Solidarności” i jej brutalnej pacyfikacji po wprowadzeniu stanu wojennego? Czy pamiętamy o majowych i sierpniowych strajkach roku 1988, których ostoją były tereny stoczni? Czy nie istnieje ryzyko, że ostatnie pół wieku niezwykłej „solidarnościowej” historii Gdańska zniknie z oczu współczesnych i świata wraz z pustoszejącym terenami postoczniowymi?

WIELE WPOMNIEŃ, WIELE SPOJRZEŃ

Słuchając osobistych wspomnień uczestników debat, uświadomimy sobie, jak dalece Stocznia Gdańska i jej dzieje ukształtowały tkankę społeczną tego miasta – naszych rodzin i nas samych. Ludzie w różnym wieku, reprezentujący różne doświadczenia i profesje, bez wahania oraz w głęboki sposób odpowiadają na pytania, symbolem czego jest w ich życiu Stocznia Gdańska i jak ważna dla naszej tożsamości jest historia tego miejsca.

Zapewne wielu Polaków potrafiłoby równie przejmująco opowiedzieć o własnych przeżyciach, bo przecież powstanie Solidarności, ale i obydwie tragiczne grudniowe daty – rok 1970 oraz 13 grudnia 1981 r. stały się wspólnym, pokoleniowym i formacyjnym doświadczeniem. Ich wielkim i niezaprzeczalnym symbolem jest właśnie Stocznia Gdańska.

PAMIĘĆ O PRZESZŁOŚCI

Cykl debat „Stocznia Solidarności. Rola przeszłości dla przeszłości” przynosi także szereg architektonicznych i konkretnych informacji o tym, na ile i w jaki sposób udało nam się zachować materialne dziedzictwo terenów postoczniowych i co faktycznie pozostało z dawnej infrastruktury? Jest także próbą odpowiedzi na pytanie, czy tworząc nową, nawodną dzielnicę miasta potrafimy wskazać obiekty, które staną się materialnymi „kotwicami pamięci” o ideałach Solidarności i jej roli w upadku komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej.

– W imieniu swoim oraz zespołu Instytutu Dziedzictwa Solidarności zapraszam do wysłuchania tego cyklu audycji, poświęconych przeszłości i znaczeniu Stoczni Gdańskiej tak dla Gdańska, jak i dla wszystkich Polaków. Należy pamiętać, że Stocznia Gdańska to unikatowa przestrzeń  w środku miasta, która w sierpniu 1980 roku stała się sceną narodzin wielkiej „Solidarności”, miejscem na które zwrócone były oczy całego świata. Stocznia Gdańska to także wielkoskalowy zakład przemysłowy o ponad 170 letniej historii, wartościowej architekturze przemysłowej i założeniach urbanistycznych. Wartości materialne i niematerialne jak narodziny „Solidarności” powodują, że Stocznia Gdańska i jej tereny to obszar o wyjątkowym znaczeniu, któremu należy się szacunek, specjalna opieka a przede wszystkim zrozumienie tego dziedzictwa. Dlatego jeszcze raz serdecznie zachęcam Państwa do wysłuchania audycji Radia Gdańsk – mówi Mateusz Smolana, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Solidarności.

GOŚCIE

O historii i ludziach, architekturze i zabytkach, o zachowaniu dziedzictwa niematerialnego i materialnego terenów postoczniowych w Gdańsku w audycjach Andrzeja Urbańskiego na antenie Radia Gdańsk dyskutować będą:

6 grudnia 2021 r. – Jarosław Sellin, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Jacek Friedrich, dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku, Wojciech Książek, przewodniczący Sekcji Oświatowej NSZZ „Solidarność” >>>POSŁUCHAJ.

7 grudnia 2021 r. – dr inż. Waldemar Affelt,  konserwator zabytków architektury, nauczyciel akademicki i badacz dziedzictwa kulturowego na Politechnice Gdańskiej i Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, Tomasz Błyskosz,  koordynator w woj. pomorskim ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego w Narodowym Instytucie Dziedzictwa >>>POSŁUCHAJ.

8 grudnia 2021 r. – Igor Strzok, pomorski wojewódzki konserwator zabytków, Bogusław Gołąb, pracownik Stoczni Gdańskiej im. Lenina (kolejno: monter rurociągów, technolog, konstruktor), uczestnik protestów robotniczych w Grudniu 70, w sierpniu 1980 uczestnik strajku w Stoczni Północnej, od 13 grudnia 1981 członek RKS z siedzibą w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 16 grudnia 1981 internowany >>>POSŁUCHAJ.

9 grudnia 2021 r. – Mateusz Smolana, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Solidarności, Andrzej Kołodziej, działacz Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, sygnatariusz Porozumień Sierpniowych, prześladowany w stanie wojennym, działacz „Solidarności” oraz Solidarności Walczącej >>>POSŁUCHAJ.

10 grudnia 2021 r. – Joanna Duda-Gwiazda, inżynier okrętowiec, publicystka, działaczka opozycji w PRL,  była współautorką 21 postulatów MKS, więziona w stanie wojennym, dama Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski i Orderu Orła Białego, Andrzej Gwiazda, inżynier elektronik, związkowiec, nauczyciel akademicki, publicysta, działacz opozycji w okresie PRL, współtwórca Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i NSZZ „Solidarność”, prześladowany i więziony w stanie wojennym, kawaler Orderu Orła Białego, Roman Sebastyański, ekspert ds. ochrony dziedzictwa kulturowego Stoczni Gdańskiej.

13 grudnia 2021 r. – Stanisław Fudakowski, psycholog, działacz opozycji antykomunistycznej, związkowiec i działacz społeczny, sekretarz Stowarzyszenia Godność, 13 grudnia 1981 przewodniczący komitetu strajkowego strajku w Stoczni Gdańskiej przeciwko stanowi wojennemu, prof. Adam Kamiński, nauczyciel akademicki na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, autor wystaw i albumu o Grudniu ’70 i historii Solidarności.

(Fot. Radio Gdańsk/Roman Jocher)

Emisja audycji – o godz. 17:35 na antenie Radia Gdańsk. Zapis audio-video dostępny na www.radiogdansk.pl oraz w mediach społecznościowych Radia Gdańsk.

oprac. pb/raf