Po trzech dniach intensywnych negocjacji między państwami członkowskimi a Parlamentem Europejskim Unia Europejska osiągnęła w piątek, 8 grudnia bezprecedensowe na poziomie światowym porozumienie, regulujące rozwój sztucznej inteligencji (AI).

O porozumieniu poinformował na platformie X Thierry Breton, unijny komisarz do spraw rynku wewnętrznego i usług. – Jest Umowa! To historyczny moment. UE staje się pierwszym kontynentem, który ustali jasne zasady korzystania ze sztucznej inteligencji – napisał.

Breton podkreślił, że wspomniane „porozumienie polityczne” dotyczy ustawodawstwa, które powinno promować w Europie innowacyjność zaawansowanych technologii, ograniczając jednocześnie ich ewentualne nadużycia.

POTENCJAŁ I RYZYKO W JEDNYM

Jak pisze agencja AFP, decydujący wpływ na rozpoczęcie procesu negocjacji miało pojawienie się pod koniec zeszłego roku systemu ChatGPT – generatora tekstu kalifornijskiej firmy OpenAI zdolnego do napisania w ciągu kilku sekund esejów, wierszy czy tłumaczeń. System ten, podobnie jak systemy zdolne do tworzenia dźwięków czy obrazów, ujawnił światu ogromny potencjał sztucznej inteligencji, ale także pewne ryzyko. Przykładowo dystrybucja fałszywych zdjęć w sieciach społecznościowych ukazała niebezpieczeństwo manipulacji opinią społeczną.

Zjawisko generatywnej sztucznej inteligencji zostało uwzględnione w bieżących negocjacjach na wniosek posłów do Parlamentu Europejskiego, którzy nalegają na szczególny nadzór nad tego rodzaju technologią o dużym wpływie. W szczególności wezwano do większej przejrzystości w odniesieniu do algorytmów i gigantycznych baz danych stanowiących serce wspomnianych systemów.

NAJWAŻNIEJSZY JEST KOMPROMIS

Przed rozpoczęciem negocjacji państwa członkowskie obawiały się, że nadmierne regulacje zduszą w zarodku rozwój ich wschodzących liderów we wspomnianej branży, takich jak Aleph Alpha w Niemczech i Mistal AI we Francji.

AFP tłumaczy, że osiągnięte w piątkowy wieczór porozumienie polityczne zostanie uzupełnione pracami technicznymi w celu sfinalizowania tekstu.

– Dokładnie przeanalizujemy znaleziony dziś kompromis i w nadchodzących tygodniach zadbamy, aby tekst zachował zdolność Europy do rozwijania własnych technologii sztucznej inteligencji i zachował jej strategiczną autonomię – oświadczył Jean-Noel Barrot, francuski minister cyfryzacji.

DWIE PRĘDKOŚCI SZTUCZNEJ INTELIGENCJI

Kompromis przewiduje uwzględnienie dwóch prędkości – rozwoju sztucznej inteligencji i ograniczeń uniemożliwiających nadużywanie jej. Na obie zostaną nałożone zasady mające na celu zapewnienie jakości danych wykorzystywanych przy opracowywaniu algorytmów i sprawdzenie, czy nie naruszają one przepisów dotyczących praw autorskich. Twórcy będą musieli także dopilnować, aby tworzone dźwięki, obrazy i teksty były wyraźnie oznaczane jako „sztuczne”.

Sednem projektu jest lista zasad nałożonych wyłącznie na systemy uznane za „wysokiego ryzyka”, głównie na te stosowane w obszarach wrażliwych, takich jak infrastruktura krytyczna, edukacja, zasoby ludzkie, egzekwowanie prawa i tym podobne. Wspomniane systemy będą podlegać szeregowi obowiązków, takich jak zapewnienie ludzkiej kontroli nad maszyną, sporządzenie dokumentacji technicznej lub wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem.

CO BĘDZIE NADZOROWANE SZCZEGÓLNIE?

Przepisy przewidują wprowadzenie szczególnego nadzoru nad systemami sztucznej inteligencji wchodzącymi w interakcję z człowiekiem. W związku z tym powstanie obowiązek poinformowania użytkownika, że ma kontakt z maszyną.

Dokument przewiduje też rzadkie stosowanie zakazów mających dotyczyć przede wszystkim zastosowań sprzecznych z europejskimi wartościami. Jako przykład, którego nie należy naśladować, zostały podane Chiny, gdzie istnieją systemy oceny obywateli czy masowego nadzoru oraz zdalna biometryczna identyfikacja osób w miejscach publicznych. W tej ostatniej kwestii państwa Unii Europejskiej uzyskały jednak swobodę w przypadku niektórych działań dotyczących egzekwowania prawa, takich jak walka z terroryzmem.

Porozumienie przewiduje też, że prawodawstwo europejskie zostanie wyposażone w środki nadzoru i sankcje. Utworzone zostanie także europejskie biuro do spraw sztucznej inteligencji w Komisji Europejskiej. Za najpoważniejsze wykroczenia będą nakładane kary pieniężne wynoszące do 7 proc. obrotu, z dolną granicą 35 milionów euro.

PAP/kł